SGK Hizmet Birleştirmesi: Nasıl Yapılır, Ne Zaman Başvurulur ve Yasal Sorunlar Nelerdir?

Farklı sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak (SSK/4a, Bağ-Kur/4b, Emekli Sandığı/4c) geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi, çalışanların emeklilik hakkını elde etmesinde kritik bir adımdır. Ancak bu süreç, sadece prim günlerini toplamaktan ibaret değildir; emekli aylığının bağlanacağı statüyü ve memurlar için emekli ikramiyesi gibi önemli hakları doğrudan etkiler.

İşten Ayrılan İşçi İlave Tediye Alabilir mi, tediye nasıl hesaplanır

İçeriği Görüntüle

İşte SGK hizmet birleştirmesine dair usul, esaslar ve güncel hukuki değerlendirmeler.

1. Hizmet Birleştirmesinin Önemi ve Amacı

Hizmet Birleştirmesi, sigortalıların farklı statülerde (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) geçen hizmet sürelerini tek bir çatı altında toplama işlemidir.

1.1 Neden Gereklidir?

1. Toplam Hizmet Süresi: Emeklilik için gerekli olan toplam gün/yıl şartını tamamlamak.

2. Statü Tespiti: Aylığın bağlanacağı nihai sosyal güvenlik statüsünü (4a, 4b veya 4c) belirlemek.

3. Memur Hakları: Özellikle 1 Ekim 2008 öncesi memuriyete başlayanların, önceki hizmetlerini birleştirerek emekli keseneğine esas aylıklarını yükseltmeleri ve terfi tarihlerini geriye çekmeleri.

1.2 Kimler Başvurmalı?

Farklı sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olan tüm sigortalılar başvurmalıdır. 1 Ekim 2008 sonrası ilk defa sigortalı olanlar için tüm statüler 5510 sayılı Kanuna tabi olduğundan, birleştirme zorunluluğu teknik olarak azalmıştır; ancak yine de toplam hizmet süresi için bu işlem gereklidir.

2. Başvuru Zamanı ve Usulü

Hizmet birleştirme işlemi, sigortalının müracaatına bağlıdır. Otomatik olarak gerçekleştirilen bir işlem değildir.

2.1 Başvuru Zamanlaması

Kanun, hizmet birleştirmesi için kesin bir süre şartı koymamıştır. Ancak uzmanlar, işlemlerin uzun sürebileceği göz önüne alınarak başvurunun emekliliğe en az 6 ay kala yapılması gerektiğini belirtir. Hatta emeklilik planlaması aşamasında, mümkün olan en erken zamanda başvurulması tavsiye edilir.

Önemli Uyarı: Emekli olup maaş bağlanmış kişilerin geriye dönük hizmet birleştirmesi talebinde bulunması hukuken mümkün değildir.

2.2 Başvuru Yeri

Hizmet birleştirilmesi talebinde bulunacak kişi, en son tabi olduğu sosyal güvenlik kurumuna veya doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) müracaat edebilir. Süreç e-Devlet üzerinden de takip edilebilmektedir.

2.3 Hesaplama Esasları

Birleştirme işlemlerinde; prim ödenmemiş süreler ve aynı tarihlere rastlayan hizmet süreleri hesaplamaya dahil edilmez. Her ay 30 gün, her yıl 360 gün olarak kabul edilerek hesaplama yapılır.

3. Aylık Bağlanacak Statünün Belirlenmesi

Hizmetlerin birleştirilmesinden sonra aylığın hangi kurumdan bağlanacağı, sigortalının ilk işe giriş tarihine göre uygulanan iki farklı kritere göre belirlenir.

3.1. 1 Ekim 2008 Öncesi Girişliler: 1261 Gün Kuralı (2829 S.K.)

2829 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, emekli aylığı bağlanacak statü, emeklilik tarihinden geriye dönük son yedi yıllık (2520 gün) fiili hizmet süresi içinde en fazla hizmetin geçtiği kurum (SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı) tarafından belirlenir.

Bu süre, son 7 yılın yarısından bir gün fazlası, yani 1261 gün ve üzeridir. Prim günlerinin eşit olması halinde ise, son defa tabi olunan kurum esas alınır.

3.2. 1 Ekim 2008 Sonrası Girişliler: En Uzun Hizmet Kuralı (5510 S.K.)

5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlar için son 7 yıl kuralı uygulanmaz. Bu kişilerde aylık, tüm çalışma hayatları boyunca en fazla hizmetin geçtiği sigortalılık statüsünden bağlanır.

Konuya İlişkin Örnekler

Örnek 1: Memuriyetten Ayrılıp SSK’ya Geçen Kişi (2008 Öncesi Başlayan)

• Memurluk: 14 yıl

• SSK: 3 yıl 8 ay (≈ 1330 gün)

Son 7 yılda SSK 1260 günü geçtiği için → SSK'dan emekli olur.

Örnek 2: 2008 Sonrası İşe Başlayan

• 2009–2031: SSK → 22 yıl

• 2031–2037: Memurluk → 6 yıl

Toplamda en fazla süre SSK’da olduğundan → SSK’dan emekli olur.

Örnek 3: Memuriyetten Ayrılıp Özele Geçen ve Dönmek İsteyen

• Özel sektörde 3 yıl 6 ay çalıştı

• Memurluğa geri döndü

Memurlukta 3 yıl 6 ay daha çalışırsa → Statüler eşitlenir ve
son statü memurluk olduğu için Emekli Sandığı’ndan emekli olur.

4. Emekli İkramiyesi ve Yargı Kararlarıyla Gelen Sorun

Hizmet birleştirmesi konusunda sigortalıların en çok mağduriyet yaşadığı alan, memur statüsünde geçen hizmetler için ödenen Emekli İkramiyesidir.

4.1 SGK’nın Hatalı Uygulaması

SGK, memurluktan emekli olacak kişinin memuriyet öncesinde 1 gün dahi olsa başka bir sosyal güvenlik kurumunda (SSK/Bağ-Kur) kaydı bulunmasını, Emekli İkramiyesi ödememesine gerekçe gösterebilmektedir.

Bunun temelinde, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun bazı maddelerinin yorum farkları yatmaktadır. SGK, tek bir hizmet süresi aylık bağlamaya yeterli olsa bile, zorunlu hizmet birleştirmesi ilkesini uygulayarak ikramiye ödememektedir.

4.2 Yüksek Yargı İçtihatları

Yüksek Yargı organları ve Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) bu uygulamaya karşı pek çok içtihat kararı vermiştir:

• Yargıtay ve Danıştay Kararları: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun yerleşik içtihatlarına göre, kişinin tek başına bir çalışması (örneğin memuriyeti) aylık bağlanmasına yeterli ise, sigortalının tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlanamayacağı ve ikramiye hakkının saklı kalması gerektiği yönünde kararlar bulunmaktadır.

• Ombudsman Kararları: Kamu Denetçiliği Kurumu da, tek bir statüden aylık bağlanabilecek sigortalıların zorunlu hizmet birleştirmesine tabi tutulmamasına yönelik tavsiye kararları yayınlamıştır.

Sonuç: Yüksek Yargı kararlarına rağmen SGK'nın uygulamada direndiği bu tür durumlarda, hak sahiplerinin hak mağduriyetlerini gidermek ve Emekli İkramiyelerini alabilmek için gecikmeden yargı mercilerine başvurmaları gerekmektedir.