Onarım işi hizmet alımı olarak ihale edilebilir mi?
Soru: "Kurumumuzda acil yerine getirilmesi gereken bir iş bulunmaktadır. İşin projesi henüz hazırlanamadığından bu işi hizmet alımı şeklinde gerçekleştirmek istiyoruz. Mevzuat açısından bir sakıncası bulunmakta mıdır?"
Cevap:
Kamu kurumlarında acil ihtiyaç gerekçesiyle yapılan alımlarda ihale türünün mevzuata uygun olarak belirlenmesi gerekmekte olup, aksi hâlde idareciler açısından sorumluluk doğabileceği değerlendirilmektedir.
Göndermiş olduğunuz e-postada, ………………… onarımı işinin projesi hazır olmadığı için yapım işi olarak ihale edilmesi gerekirken hizmet alımı olarak ihale edildiğini ve işin aciliyetine binaen açık ihale usulü yerine 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (b) bendine göre pazarlık usulüyle ihale edildiğini belirtmiş bulunmaktasınız.
Bildiğiniz üzere, 4734 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde yapım işi; bina, yol, köprü, tünel, altyapı ve benzeri her türlü inşaat işleri ile bu işlere ilişkin tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, yıkım, güçlendirme ve montaj işleri olarak tanımlanmıştır.
Her ne kadar Kanun’da “hizmet” tanımı içerisinde bakım ve onarım kavramına yer verilmiş olsa da Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Bakım ve onarım işleri” başlıklı 63’üncü maddesinde bu kavramın makine ve ekipman bakım ve onarımlarını kapsadığı açıkça belirtilmiş; küçük onarımlar da dâhil olmak üzere yapıya ilişkin onarımların hizmet alımı kapsamında ihale edilmesinin mümkün olmadığı vurgulanmıştır.
Aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde, yapım işlerinde uygulama projesi yapılmadan ihaleye çıkılamayacağı hüküm altına alınmış; onarım işlerinde ise kesin proje ile ihaleye çıkılabileceği düzenlenmiştir.
Öte yandan, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (b) bendinde düzenlenen pazarlık usulünün, idare tarafından önceden öngörülemeyen ve idareden kaynaklanmayan durumlarda başvurulabilecek istisnai bir yöntem olduğu; planlama eksikliğinden kaynaklanan işlerde bu usule başvurulmasının mevzuata aykırılık teşkil edebileceği değerlendirilmektedir.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde ise; kamu kaynaklarının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, bu kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun şekilde kullanılmasından ve gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu oldukları hüküm altına alınmıştır.
Sonuç olarak; kurum ihtiyaçlarının son ana bırakılmadan önceden planlanması gerektiği, yapım işi niteliği taşıyan işlerin hizmet alımı kapsamında ihale edilmesinin 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata aykırılık oluşturacağı değerlendirilmektedir. Bu tür uygulamaların 5018 sayılı Kanun kapsamında idari, mali ve hukuki sorumluluk doğurabileceği riskini hatırlatmak isteriz.
