Devlet Memurlarının Hastalık Raporunu Teslim Etme Süresi ve Hukuki Sonuçları

Devlet memurlarının hastalık raporu almaları durumunda bu raporları ne kadar süre içinde idareye teslim etmeleri gerektiği, sıklıkla karışıklığa yol açan bir konudur. Bu makalede, hastalık raporlarının teslim süreleri, teslim yöntemleri ve süresinde teslim edilmeyen raporlar hakkında uygulanacak disiplin işlemleri detaylı olarak ele alınmaktadır.

Yasal Dayanak ve Düzenleme

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 105. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 29 Ekim 2011 tarihli, 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" (2011/2226 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı) bu konudaki temel düzenlemeyi oluşturmaktadır.

Hastalık Raporunun Teslim Süresi

Yönetmeliğin 7. maddesinin 3. fıkrasında yer alan düzenlemeye göre:

"Kamu hizmetlerinde aksamaya yol açılmaması ve bu Yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslara uygunluğunun tespit edilebilmesi için, hastalık raporlarının aslının veya bir örneğinin en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda veya uygun yollarla bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi zorunludur."

Sürenin Hesaplanması

Örnek 1: Memur Pazartesi günü hastalık raporu aldıysa, raporu en geç Salı günü mesai saati bitimine kadar disiplin amirine ulaştırmalıdır.

Örnek 2: Memur Cuma günü rapor aldıysa, raporunu izleyen ilk iş gününün (Pazartesi) mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda disiplin amirine iletmelidir.

Örnek 3: Hafta sonu veya resmi tatil günlerinde alınan raporların, ilk iş günü mesai bitimine kadar disiplin amirine iletilmesi uygulamada kabul edilmektedir.

Önemli Not: Yönetmelik metni "takip eden günün mesai saati bitimi" ifadesini kullanmakla birlikte, uygulamada hafta sonu ve resmi tatil günlerinde mesai olmadığından, idareler genellikle "ilk iş günü mesai bitimi" yorumunu yapmakta; Danıştay ve Sayıştay kararlarında da memur aleyhine katı yorumdan kaçınılmaktadır.

Raporun Teslim Şekilleri

1. Elektronik Ortamda Teslim

Yönetmelikte "elektronik ortam veya uygun yollar" ifadesi kullanılmış olup, günümüz teknolojik imkanları çerçevesinde aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

• E-posta (E-mail) - En güvenilir ve ispat edilebilir yöntem
• Faks - Yazılı kayıt oluşturur
• Kurumsal elektronik belge yönetim sistemleri (EBYS)
• e-Devlet üzerinden SGK rapor sorgulama sistemi

Bildirim Amaçlı Kullanılabilecek Alternatif Yöntemler:

Elektronik ortamdan bildirim yapılabilmekle birlikte, WhatsApp, SMS gibi yöntemler bildirim amacıyla kullanılabilir; ancak esas olan raporun idareye ulaştırıldığının ispatıdır. Bu nedenle bu tür yöntemlerle bildirim yapılsa dahi, raporun aslının veya SGK rapor numarasının resmi kanallara iletilmesi önerilir.

2. Fiziksel Ortamda Teslim

• Raporun aslı veya noter onaylı örneği
• Fotokopisi (örnek olarak gönderilmesi durumunda)
• Teslim alındısı almak şarttır

3. Özel Durumlar

Rapor Örneği Gönderilmesi: Hastalık raporunun örneği elektronik ortamda gönderilmiş ise, rapor süresi sonunda raporun aslının mutlaka teslim edilmesi gerekmektedir.

Yurt Dışında Alınan Raporlar: Yıllık iznini yurt dışında geçiren memurların aldıkları hastalık raporları, dış temsilciliklerce onaylanmalarını müteakip en geç izin bitim tarihinde disiplin amirlerine intikal ettirilmelidir.

SGK Rapor Numarası ile Sorgulama

İdareler, memurun bildirdiği SGK rapor takip numarası üzerinden hastalık raporunun aslını e-Devlet sistemi veya SGK'nın ilgili platformları üzerinden sorgulayabilir. Bu yöntem:

• Memura kolaylık sağlar
• Raporun doğruluğunun teyidini hızlandırır
• İdari işlemlerin süratini artırır
• Sahte rapor riskini ortadan kaldırır
• İspat sorunu yaşanmasını önler

Süresinde Teslim Edilmeyen Raporların Hukuki Sonuçları

1. Disiplin Sorumluluğu

657 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca, devlet memurları yürürlükteki mevzuatta belirtilen esaslara uymakla sorumludur. Bu yükümlülüğe uymayanlar hakkında 124. ve 125. maddeler çerçevesinde disiplin cezası uygulanır.

2. Uygulanabilecek Disiplin Cezaları

657 sayılı Kanun'un 125. maddesi uyarınca, durumun niteliği ve ağırlık derecesine göre aşağıdaki disiplin cezaları verilebilir:

a) Uyarma

En hafif disiplin cezası olup, memurun davranışlarında daha dikkatli olması gerektiğinin yazılı olarak bildirilmesidir.

b) Kınama

Memura görevinde ve davranışlarında kusurlu sayıldığının yazılı olarak bildirilmesidir.

c) Aylıktan Kesme

Memurun brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.

d) Kademe İlerlemesinin Durdurulması

Memurun bulunduğu kademedeki ilerlemesinin 1-3 yıl durdurulmasıdır.

e) Devlet Memurluğundan Çıkarma

En ağır disiplin cezası olup, tekrarlanan ve ağır kusurlar durumunda uygulanır.

Uygulamada Durum: Hastalık raporunun geç teslim edilmesi fiili çoğunlukla uyarma veya kınama cezası kapsamında değerlendirilmekte; daha ağır cezalar ancak kasıt, tekrar veya görevi terk hali ile birlikte söz konusu olmaktadır. İdareler, memurların özrü ve durumun niteliğini dikkate alarak orantılı ceza verme yoluna gitmektedir.

3. İzinsiz Sayılma ve Sonuçları

Yönetmeliğin 7. maddesinin 5. fıkrası gereği:

• Usule aykırı rapor alan memura bu durum yazılı olarak bildirilir
• Bildirimin yapıldığı günü takip eden gün memur göreve gelmekle yükümlüdür
• Bildirim yapıldığı halde görevine başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılır
• Bu memurlar hakkında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılır

Hastalık Raporu Verme Yetkileri

Tek Hekim Raporu

Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca:

• Bir defada en çok 10 gün rapor verilebilir
• Kontrol muayenesi sonrası en çok 10 gün daha verilebilir
• Bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından verilen raporların toplamı 40 günü geçemez
• 40 günü aşan raporlar sağlık kurulu tarafından verilmelidir
• Aile hekimi ve kurum tabiplerinin raporları da tek hekim raporu kapsamındadır

Sağlık Kurulu Raporu

Aşağıdaki durumlarda sağlık kurulu raporu zorunludur:

• Tek hekim raporlarının toplamı 40 günü aşan durumlarda
• 10 günlük süreleri aşan kontrol muayenesi sonrası raporlarda
• Uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklarda

Önemli İstisna: O yerde sağlık kurulu bulunan SGK ile sözleşmeli bir sağlık hizmeti sunucusu bulunmaması ve hastanın tıbbi sebeplerle sağlık kurulu bulunan sağlık hizmeti sunucusuna nakline imkan bulunmaması halinde, tek hekimler en çok 10 gün daha hastalık raporu düzenleyebilir. Bu durumda raporda nakle engel olan tıbbi sebeplerin belirtilmesi ve raporun İl Sağlık Müdürlüğünün belirleyeceği sağlık kurullarınca onaylanması zorunludur.

Hastalık İzin Süreleri

Yönetmeliğin 6. maddesine göre, memura verilecek hastalık izni süreleri:

Normal Hastalıklar

• Aylık ve özlük hakları korunarak 12 aya kadar izin verilir
• Bu sürenin sonunda hastalık devam ederse, 12 ay daha uzatılabilir
• Toplam 24 ay sonunda iyileşemeyen memur hakkında emeklilik hükümleri uygulanır
• Aynı hastalığa bağlı olarak fasılalarla kullanılan hastalık izinleri, iki izin arasında geçen sürenin bir yıldan az olması kaydıyla toplam sürenin hesabında dikkate alınır

Uzun Süreli Tedavi Gerektiren Hastalıklar

Kanser, verem ve akıl hastalığı gibi durumlarda:

• İlk aşamada 18 aya kadar izin verilir
• Gerekirse 18 ay daha uzatılabilir
• Toplam 36 ay sonunda emeklilik işlemleri başlatılır

Görev Kazası veya Meslek Hastalığı

• Görevi sırasında veya görevinden dolayı kaza veya saldırıya uğrayan memur
• Meslek hastalığına tutulan memur
• İyileşinceye kadar izinli sayılır (süre sınırı yoktur)

Dikkat: Memurun hastalığı sebebiyle yataklı tedavi kurumunda yatarak gördüğü tedavi süreleri, hastalık iznine ait sürenin hesabında dikkate alınır.

Rapor Alma Yerleri

Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca, hastalık raporlarının aşağıdaki sağlık hizmeti sunucularından alınması esastır:

SGK ile Sözleşmeli Kurumlar

• Devlet hastaneleri
• Üniversite hastaneleri
• SGK ile anlaşmalı özel hastaneler
• Aile hekimleri
• Kurum tabiplikleri (5283 sayılı Kanun kapsamında Sağlık Bakanlığına devredilmeyen birimler)

SGK ile Sözleşmesi Olmayan Kurumlar

Bu kurumlardan alınan raporların geçerli olabilmesi için:

• 10 günü geçmeyen raporlar: SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu hekim tarafından onaylanmalı
• 10 günü aşan raporlar: SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onaylanmalı

Memuriyet Mahalli Şartı: Hastalık izni verilebilmesi için hastalık raporlarının, geçici görev ve kanuni izinlerin kullanılması durumu ile acil vakalar hariç, memuriyet mahallindeki veya hastanın sevkinin yapıldığı sağlık hizmeti sunucularından alınması zorunludur.

Yurt Dışında Alınan Raporlar

Yönetmeliğin 5. ve 6. maddeleri uyarınca:

Sürekli Yurt Dışı Görevliler

• İlgili ülkenin mahalli mevzuatına göre rapor düzenlenir
• Tek hekim veya sağlık kurulları, o ülke mevzuatında tespit edilmiş süreler dahilinde rapor düzenleyebilir
• Raporun ve raporda belirtilen sürelerin o ülke mevzuatına uygunluğunun dış temsilcilikçe onaylanması zorunludur

Geçici Görevle Yurt Dışına Gönderilen veya Yıllık İzinde Hastalananlar

• Mahalli mevzuata göre düzenlenen rapor alınır
• Dış temsilciliklerce onaylanır
• Yıllık izinde hastalananların raporları, en geç izin bitim tarihinde disiplin amirine iletilir

Yıllık İzinde Hastalık Raporu Alınması

Yönetmeliğin 8. maddesi, yıllık izin kullanan memurların hastalık raporu alması durumunu düzenler:

Durum 1: Hastalık İzni Yıllık İzinden Önce Biterse

Memur kalan yıllık iznini kullanmaya devam eder.

Örnek: Memur 15 günlük yıllık izinde iken 5 günlük hastalık raporu alırsa, hastalık izni bittikten sonra kalan 10 günlük yıllık iznini kullanmaya devam eder.

Durum 2: Hastalık İzni Yıllık İzinden Uzunsa

Hastalık izninin bitimini müteakiben memur göreve başlar.

Örnek: Memur 15 günlük yıllık izinde iken 20 günlük hastalık raporu alırsa, 20 günlük hastalık izni bitiminde göreve başlar.

Durum 3: Her İki İzin Aynı Tarihte Biterse

Memur izinlerin bittiği tarihte görevine başlar.

Önemli: Hastalık izinleri sebebiyle kullanılamayan yıllık izinler, 657 sayılı Kanunun 103. maddesine göre kullandırılır.

Memurun İyileştiğine Dair Rapor

Yönetmeliğin 9. maddesi uyarınca:

657 sayılı Kanunun 105. maddesinde belirtilen süreleri (12 ay veya 18 ay) kadar izin kullanan memurun, bu iznin sonunda işe başlayabilmesi için iyileştiğine dair resmi sağlık kurulu raporunu ibraz etmesi zorunludur.

İzin süresinin sonunda hastalığının devam ettiği resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun izni uzatılır; bu sürenin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik hükümleri uygulanır.

Refakat İzni ve Rapor Gerekliliği

Yönetmeliğin 10. maddesi, refakat izni için sağlık kurulu raporu şartını düzenler:

Refakat İzni Verilebilecek Kişiler

Bakmakla yükümlü olunan:

• Ana
• Baba
• Eş
• Çocuklar

Bakmakla yükümlü olunmasa da refakat edilmezse hayatı tehlikeye girecek:

• Ana, baba, eş, çocuklar
• Kardeşler

Bu kişilerin ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

Raporda Bulunması Gereken Bilgiler

• Refakati gerektiren tıbbi sebepler
• Refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı
• Sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği
• Refakat süresi (en çok 3 ay)
• Varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler

Refakat İzni Süreleri ve Kuralları

• İlk aşamada en çok 3 ay verilir
• Gerekli görülmesi halinde 3 ay daha uzatılabilir
• Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı toplam süre 6 ayı geçemez
• Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz
• İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar
• Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük hakları korunur

Fenne Aykırı Rapor Şüphesi

Yönetmeliğin 7. maddesinin 7. fıkrası uyarınca:

Hastalık raporlarının fenne aykırı olduğu konusunda tereddüt bulunması halinde:

• Memur hastalık izni kullanıyor sayılır
• Sağlık Bakanlığınca belirlenen ve memurun bulunduğu yere yakın bir hakem hastaneye sevk edilir
• Hakem hastane sağlık kurulları bu nitelikteki başvuruları öncelikle sonuçlandırır
• Sonucuna göre işlem yapılır

İdarelere Öneriler

1. Bilgilendirme Yükümlülüğü

İdareler, personelini aşağıdaki konularda bilgilendirmelidir:

• Hastalık raporlarının teslim süresi ve şekli
• SGK rapor numarası ile sorgulama imkanı
• Elektronik ortamda rapor iletme yöntemleri
• Süresinde teslim etmemenin sonuçları
• İlk iş günü hesabı (hafta sonu ve tatil durumları)

2. Teknik Altyapı

İdareler, personelin raporlarını kolayca iletebilmesi için:

• E-posta sistemlerini aktif tutmalı
• Kurumsal elektronik belge yönetim sistemi (EBYS) oluşturmalı
• SGK rapor sorgulama yetkilerini ilgili birimlere vermeli
• Acil durumlarda 7/24 ulaşılabilir iletişim kanalları sağlamalı
• Personele SGK e-Devlet rapor sorgulama hakkında bilgilendirme yapmalı

3. Süreç Yönetimi

• Rapor takip sistemleri kurmalı
• Süreleri takip etmeli
• Geç teslim edilen raporları tespit etmeli
• Gerekli yazılı bildirimleri zamanında yapmalı
• Orantılılık ilkesine uygun disiplin cezası uygulamalı

4. Hukuki Güvenlik

• Teslim alındılarını düzenli tutmalı
• E-posta ve EBYS kayıtlarını saklamalı
• Memur aleyhine yorumlardan kaçınmalı
• İyileşme raporlarını takip etmeli

Memurlara Tavsiyeler

Rapor Alınır Alınmaz Yapılması Gerekenler

1. Hemen Bildirim Yapın: Hastalık raporunu aldığınız gün, mümkünse aynı gün disiplin amirinize bildirimde bulunun

2. E-posta ile İletin: En güvenilir yöntem, raporu e-posta ile göndermek ve alındı onayı istemektir

3. SGK Numarasını Paylaşın: Raporunuzun SGK sistemindeki takip numarasını mutlaka bildirin

4. Yazılı Kayıt Altına Alın: Raporu fiziksel olarak teslim ediyorsanız, teslim alındısı istemeyi unutmayın

5. Yedekleme Yapın: E-posta ile gönderirken, bir de WhatsApp veya SMS ile bilgilendirme yapmanız ek güvence sağlar (ama ispat için asıl yöntem e-posta veya EBYS'dir)

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Hafta sonu alınan raporlar: İlk iş günü (Pazartesi) mesai saati bitimine kadar iletilmelidir
• Resmi tatil günleri: Tatilden sonraki ilk iş günü akşamına kadar süre vardır
• Yurt dışı raporları: Mutlaka dış temsilcilik onayı alınmalıdır
• Rapor uzatma: 40 günlük sınırı aşacak raporlar için sağlık kurulu raporu şarttır
• İspat yükü: Raporun zamanında teslim edildiğini ispat yükü memurdadır

Sonuç ve Öneriler

Devlet memurlarının hastalık raporlarını zamanında ve usulüne uygun şekilde teslim etmesi:

✅ Kamu hizmetlerinin aksamaması için gereklidir ✅ Memurun hukuki güvencesi altında olmasını sağlar ✅ Disiplin sorumluluğunu ortadan kaldırır