Danıştay, Peşpeşe Refakat İzinlerinin Hesaplanmasında Net Kriter Belirledi
Danıştay 12. Dairesi, kamu personelinin peşpeşe kullandığı refakat izinlerinin başlangıç tarihinin nasıl hesaplanacağına ilişkin önemli bir emsal karara imza attı. Yüksek Mahkeme, idarelerin izin hesaplamalarında sağlık raporu tarihini değil, önceki iznin fiilen sona erdiği tarihi esas alması gerektiğine hükmetti.
Tıp Fakültesi'nde hemşire olarak görev yapan bir personel, annesinin rahatsızlığı nedeniyle sağlık kurulu raporu alarak iki kez üçer aylık refakat izni kullanmıştır.
İlk Refakat İzni:
- Sağlık kurulu raporuna istinaden 3 aylık süre verilmiştir
- İznin bitiş tarihi: 14.03.2017
İkinci Refakat İzni:
- Yine sağlık kurulu raporu ile 3 aylık süre verilmiştir
- Ancak rapor tarihi: 28.02.2017
- Bu durum, uyuşmazlığın temel sebebini oluşturmuştur
idare, ikinci refakat izninin başlangıç tarihini hesaplarken rapor tarihini (28.02.2017) esas almış ve şu hesaplamayı yapmıştır:
- Rapor tarihi: 28.02.2017
- 3 aylık süre sonrası: 28.05.2017
- Dolayısıyla personelin göreve başlama tarihi: 29.05.2017
İdare bu hesaplamaya dayanarak, davacının 29.05.2017 tarihinden itibaren kesintisiz 10 gün mazeretsiz olarak göreve gelmediğini tespit etmiş ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 94, 96 ve 97. maddeleri uyarınca görevden çekilmiş sayma işlemi tesis etmiştir.
Mahkemeler, idarenin bu yaklaşımını hukuka aykırı bulmuş ve şu değerlendirmeyi yapmıştır:
Doğru hesaplama yöntemi:
- İlk refakat izninin bitiş tarihi: 14.03.2017
- İkinci refakat izninin başlangıç tarihi: 14.03.2017
- İkinci iznin bitiş tarihi: 14.03.2017 + 3 ay = 14.06.2017
Bu hesaplamaya göre, davacının izin süresi 14.06.2017 tarihinde sona ermektedir. İdarenin 29.05.2017 tarihinden itibaren saydığı devamsızlık dönemi, aslında davacının halen izinli olduğu bir döneme tekabül etmektedir.
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İdare Mahkemesi, dava konusu işlemi iptal etmiştir. Kararda şu hususlar vurgulanmıştır:
- İkinci refakat izninin başlangıç tarihi, ilk iznin bitiş tarihi olan 14.03.2017 olmalıdır
- Davacının izni 14.06.2017 tarihinde sona ermektedir
- İdarenin 29.05.2017 tarihini esas alması hatalıdır
- Kesintisiz 10 günlük mazeretsiz devamsızlık şartı gerçekleşmemiştir
- Dolayısıyla görevden çekilmiş sayma işlemi hukuka aykırıdır
B. İstinaf Aşaması
Bölge İdare Mahkemesi, davalı idarenin istinaf başvurusunu reddetmiş ve İdare Mahkemesi kararını onamıştır. Kararda, alt mahkeme kararının hem usul hem de esas yönünden hukuka uygun olduğu belirtilmiştir.
C. Temyiz Aşaması ve Danıştay Kararı
Davalı idare, Bölge İdare Mahkemesi kararına karşı temyiz yoluna başvurmuştur.
İdarenin Temyiz Gerekçesi: İkinci refakat iznine ilişkin raporun 28.02.2017 tarihli olması nedeniyle, göreve başlama tarihinin 29.05.2017 olması gerektiği, bu tarihi esas alan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı iddia edilmiştir.
Danıştay'ın Değerlendirmesi: Danıştay 12. Dairesi, temyiz istemini reddetmiş ve Bölge İdare Mahkemesi kararını oybirliğiyle onamıştır.
IV. KARARDAN ÇIKARILACAK HUKUKİ İLKELER
1. Refakat İzinlerinin Hesaplanmasında Temel Kural
Kararın Ortaya Koyduğu Temel İlke
“Peşpeşe kullanılan refakat izinlerinde, ikinci iznin başlangıç tarihi, ilk refakat izninin bitiş tarihidir. Rapor tarihi bu hesaplamada belirleyici değildir.”
Bu ilke, hem personel haklarının korunması hem de idarenin hukuka uygun işlem tesis etmesi bakımından kritik önemdedir.
2. Rapor Tarihinin Rolü
Sağlık kurulu raporu, refakat izni kullanımının hukuki dayanağıdır. Ancak raporun düzenlenme tarihi, iznin başlangıç tarihini belirlemez. Rapor, sadece izin kullanma hakkının varlığını gösterir; iznin ne zaman başlayacağı, önceki iznin durumuna göre belirlenir.
3. İzinlerin Kesintisizliği İlkesi
Hasta yakınına bakım ihtiyacı devam ettiği için peşpeşe refakat izni kullanılması durumunda, izinler arasında boşluk kalmamalıdır. Bu, hem hastanın bakım ihtiyacının kesintisiz karşılanması hem de personelin hukuki güvenliğinin sağlanması için gereklidir.
4. Görevden Çekilme Şartlarının Gerçekleşmesi
657 sayılı Kanun'un 94, 96 ve 97. maddeleri uyarınca görevden çekilmiş sayılma için kesintisiz 10 günlük mazeretsiz devamsızlık şartı aranır. Bu şartın gerçekleşip gerçekleşmediği değerlendirilirken, personelin izin durumu doğru olarak hesaplanmalıdır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Danıştay 12. Dairesinin bu kararı, refakat izinlerinin hesaplanmasında net ve açık bir kural koymuştur: Peşpeşe refakat izinlerinde ikinci izin, ilk iznin bitiş tarihinden başlar; rapor tarihi değil.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/798 E. , 2023/3172 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/798
Karar No : 2023/3172
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul Tıp Fakültesi … Merkezinde hemşire olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 94, 96 ve 97. maddeleri uyarınca görevden çekilmiş sayılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; davacının annesinin rahatsızlığı nedeniyle sağlık kurulu raporuna istinaden aldığı ilk 3 aylık refakat izninin bitiş tarihinin 14/03/2017 tarihi olduğu, bu nedenle davacının ikinci kez aldığı 3 aylık refakat izninin başlangıç tarihinin ilk refakat izninin bitiş tarihi olan 14/03/2017 tarihi olacağı, dolayısıyla davacının 14/06/2017 tarihine kadar izinli olduğunun kabulü gerektiği, davacının izin bitiş tarihi 28/05/2017 tarihi kabul edilerek bu tarihten sonra mazeretsiz olarak, kesintisiz 10 gün süreyle göreve gelmediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 94, 96 ve 97. maddeleri uyarınca görevinden çekilmiş sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının ikinci kez 3 ay süre ile aldığı refakat iznine ilişkin raporun 28/02/2017 tarihli olması nedeniyle, göreve başlaması gereken tarihin 29/05/2017 olması gerektiği, bu tarih esas alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, kesin olarak, 06/06/2023 tarihinde, oybirliğiyle karar verildi.
