Soru: "Kurumumuz ihtiyaçları için birden çok kalemde mal alımına gittik. . Öğrenmek istediğim alımına karar verdiğimiz malların yüzde 20'den fazlası için iş eksilişine gitmek istiyoruz. Hatta bazı kalemlerde alımdan tamamen vazgeçmek istiyoruz. Kamu İhale mevzuatına göre bu şekilde işlem yapabiliyor muyuz?"
Cevap: İdareniz tarafından ihale edilerek gerçekleştirilen bazı mal alımlarında herhangi bir ihtiyaç değişikliği veya teknik bir gerekçe olmadan iş eksilişlerine gitmek istediğinizi, mevzuatta yer alan her bir kalem için %20’ye kadar iş eksilişi yapılabilmesi kuralına uyulmaksızın muhtelif mal kalemlerine ilişkin alımlardan kısmen veya tamamen vazgeçmenizin mümkün olup olmadığını sormuşsunuz.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal ve hizmet alımlarında iş artışı ve iş eksilişi” başlıklı 26’ncı maddesinde: “Birden çok mal kaleminden oluşan mal alımlarında 4735 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi çerçevesinde iş artışı ve iş eksilişinde aşağıdaki hususların esas alınması gerekmektedir:
1. İş artışı veya iş eksilişinde temel kural her bir kalemde kalem tutarının %20’si oranına kadar iş eksilişi veya iş artışı yapılmasıdır. ...”
denilerek mal alımlarında iş eksilişi yapılabileceği ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat esaslarından anlaşılacağı üzere, idareler mal alım ihalelerinde yer alan malzeme kalemlerinin her birinin %20’sine kadar iş eksilişi yapabilecektir. İhalede yer alan kalemlerin herhangi birinin tamamından veya %20’yi aşacak şekilde vazgeçilmesine imkân verilmemiştir.
Mevzuat hükmünde her bir kalem için %20 iş eksilişi sınırı getirilmesindeki sebep birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen işlerde yüklenicinin belli iş kalemlerine düşük fiyat teklif ederek “toplam bedel üzerinden avantajlı duruma gelerek” ihaleyi alması ve ihale sürecinde rayiç bedelinden düşük teklif verilen ihale kalemlerinde iş eksilişlerine gidilerek veya malzemenin alımından tamamen vazgeçilerek kamu ihale ilkelerinin zedelenmesini engellemek ve saydamlık, rekabet ve eşitlik ilkelerini temin etmektir.
Dolayısıyla, yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden idarenizin kanunen kabul edilebilir bir gerekçe olmaksızın alımın tamamından vazgeçemeyeceği gibi yüzde 2o'yi aşan tutarda iş eksiliğine gidemeyeceğini değerlendirmekteyiz.
