Danıştay'dan göreve gelmeyen memur hakkında karar

Danıştay 12. Daire, izinsiz ve mazeretsiz devamsızlık nedeniyle doğrudan devlet memurluğundan çıkarma cezası verilmesini hukuka aykırı buldu. Yüksek Mahkeme, idarenin öncelikle daha hafif disiplin cezalarını ya da “çekilmiş sayılma” hükümlerini uygulaması gerektiğine hükmetti.

Belediye Sağlık İşleri Müdürlüğüne bağlı bir tıp merkezinde doktor olarak görev yapan davacı hakkında, bir yıl içinde toplam 20 günden fazla izinsiz ve mazeretsiz göreve gelmediği gerekçesiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-d maddesi uyarınca devlet memurluğundan çıkarma cezası verilmiştir.

İlk derece mahkemesi ve Bölge İdare Mahkemesi, davacının mazeret bildirmeden göreve gelmediğini belirterek davayı reddetmiştir.

Dosyanın temyizen incelenmesi üzerine Danıştay 12. Daire; idarenin, davacının devamsızlıklarını uzun süre boyunca biriktirerek doğrudan en ağır disiplin cezasını uygulamasını hukuka aykırı bulmuştur.

Danıştay’ın Hukuki Değerlendirmesi

Danıştay kararında özetle şu tespitlere yer verilmiştir:

657 sayılı Kanun’da devamsızlık fiilleri için kademeli bir disiplin sistemi öngörülmüştür.
Özürsüz devamsızlık hâllerinde:
- 1–2 gün için aylıktan kesme,
- 3–9 gün için kademe ilerlemesinin durdurulması,
- Kesintisiz 10 gün için ise görevden çekilmiş sayılma hükümleri bulunmaktadır.
İdarenin bu seçenekleri uygulamadan, uzun süre bekleyerek doğrudan devlet memurluğundan çıkarma cezası tesis etmesi hukuka uygun değildir.

Bu nedenle Bölge İdare Mahkemesi’nin istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararı bozulmuştur.

Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2019/1209 E. , 2023/3368 K.

"İçtihat Metni"

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1209
Karar No : 2023/3368

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

İSTEMİN KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Şişli Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğüne bağlı ... Tıp Merkezinde doktor olarak görev yapan davacının "Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek" fiilini işlediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (d) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; dosya kapsamı, tutanaklar, davacı savunmaları, inceleme raporları ile diğer bilgi ve belgelere göre davacının bahse konu tarihlerde bir yıl içinde 20 günden fazla göreve gelmediği hususunun sabit olduğu, davacının yakınlarıyla ilgili ileri sürdüğü sağlık mazeretlerine ilişkin bağlı bulunduğu amirlerine önceden yazılı veya sözlü olarak bilgi verdiğine veya izin talebinde bulunduğuna ilişkin dosya kapsamında bilgi ve belge bulunmadığı, buna göre davacının ileri sürdüğü sağlık mazeretleriyle ilgili bilgi vermeden veya izin istemeden göreve gelmemesinin yürüttüğü kamu hizmetinde aksaklıklara sebep olacağı anlaşılmakla, davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Anne ve babasının çeşitli hastalık ve operasyon süreçlerinden geçtiği, onların tedavisi ile ilgilendiği, bu sağlık mazeretinin disiplin amiri tarafından da bilinmekte olduğu, yasal izin haklarını kullanmasına gerek olmadığı intibanın yaratıldığı, hakkındaki tutanakların Devlet memurluğundan çıkarma işlemi tesis edilecek duruma kadar biriktirildiği, oysa daha önce devamsızlık nedeniyle aylıktan kesme cezası verilebileceği, idarenin iyi niyetli hareket etmediği, son savunması alınmadan işlem tesis edildiği belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Bölge İdare Mahkemesi kararının onaması gerektiği belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davacının izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak göreve gelmediği günler için öncelikle daha alt cezaların uygulanması veya görevinden çekilmiş sayılması gerekirken, idarece uzun süre beklenerek tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk ve bu husus gözetilmeksizin davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf isteminin reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Şişli Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğüne bağlı ... Tıp Merkezinde doktor olarak görev yapan davacının izinsiz ve mazeretsiz olarak göreve gelmediği iddiasının araştırılması amacıyla düzenlenen 12/08/2016 tarihli soruşturma raporuyla, davacının 28/03/2016 - 08/06/ 2016 tarihleri arasında 29,5 gün ve anılan soruşturma raporu ile birleştirilen 31/08/2016 tarihli inceleme raporuyla, 13/06/2016 - 12/08/2016 tarihleri arasında 17 gün olmak üzere 2016 yılı içinde bir yılda toplam 42 tam gün ve 10 yarım gün mazeretsiz ve izinsiz olarak göreve gelmediği tespit edilmiş ve 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (d) alt bendi uyarınca, İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararıyla Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmıştır.
Bunun üzerine temyizen bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 94. maddesinde; "...Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin (b) alt bendinde, "Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek" fiili, memurun brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılması cezasını; (D) bendinin (b) alt bendinde "Özürsüz ve kesintisiz 3 - 9 gün göreve gelmemek" fiili, 1 ila 3 yıl arasında kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını; (E) bendinin (d) alt bendinde ise, "Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek" fiili, devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bakılan uyuşmazlıkta; davacı, 28/03/2016 - 08/06/2016 ile 13/06/2016 - 12/08/2016 tarihleri arasında izinsiz ve mazeretsiz 20 günden fazla göreve gelmediğinden bahisle 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (d) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmış ise de; 657 sayılı Kanun'un yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca davacının izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak göreve gelmediği günler için davalı idarece öncelikle; davacı hakkında 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (C/b) bendi uyarınca aylıktan kesme, veya aynı fıkranın (D/b) bendi uyarınca kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarının uygulanması; ya da, aynı Kanun'un 94. maddesi uyarınca görevinden çekilmiş sayılma işlemlerinin tesis edilmesi gerekirken, bu hususlar göz ardı edilerek davacı hakkında anılan disiplin ve idari yaptırım kararları uygulanmadan, uzun bir süre beklenerek hukuki sonucu daha ağır olan 657 sayılı Kanun'un 125 maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (d) alt bendi uyarınca işlem tesis edilmesinde hukuka uyarlık görülmemeiştir.
Bu durumda; davacının izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak göreve gelmediği günler için davalı idarece öncelikle yukarıda belirtilen disiplin cezalarının uygulanması veya görevinden çekilmiş sayılması işleminin tesis edilmesi gerekirken, idarece uzun bir süre beklenerek tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk, bu husus gözetilmeksizin davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 12/06/2023 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararı usul ve hukuka uygun olduğundan onanması gerektiği görüşü