Danıştay Birinci Daire Başkanlığı, rehberlik ve teftiş başkanının soruşturma izni ile ilgili kararlara itiraz etme yetkisinin olmadığı yönünde karar verdi.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/1942
Karar No : 2023/1945
K A R A R
Şüpheliler:
1- ... - İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi - TARBİL Projesi İhalesi Muayene ve Kabul Komisyonu Üyesi
2- ... - Aynı Üniversitede Öğretim Üyesi - Aynı İhalede Muayene ve Kabul Komisyonu Üyesi
3- ... - Aynı Üniversitede Öğretim Üyesi - Aynı İhalede Harcama Yetkilisi
4- ... - Aynı Üniversitede İdari Personel - Aynı İhalede Muayene ve Kabul Komisyonu Üyesi
5- ... - Aynı Üniversitede İdari Personel - Aynı İhalede Gerçekleştirme Görevlisi
Suçları : Tarım Arazileri Değerlendirme Dairesi Başkanlığınca 4.6.2013 tarihinde ihale edilen ve 11.12.2013 tarihinde yükleniciyle sözleşme imzalanan "Toprak Veri Tabanı İyileştirme ve Tarımsal Arazi Kullanım Planları Altlıkları Oluşturulması Projesi" işinde 25.12.2014 tarihinde iş artışı yapılarak Projeye eklenen "Sulama Altlıkları Veri Tabanının Oluşturulması" işi ile Tarım Reformu Genel Müdürlüğü ile İstanbul Teknik Üniversitesi koordinatörlüğünde yürütülen Tarımsal İşletme ve Bilgi Sistemi (TARBİL) Projesi kapsamında 30.3.2015 tarihinde ihale edilen ve 29.4.2015 tarihinde yükleniciyle sözleşme imzalanan "Çok Yıllık Bitki ve Sulama Altyapı Tespiti İle Ekimi İzne Tabi Bitki İşlemleri Süreç Otomasyonu" işi aynı konuyu içerdiği, 11.12.2013 tarihli ihaleyle sulama verilerinin sayısallaştırılması işinin, 30.3.2015 tarihli ihaleyle de bölgeler ve iller bazında sayısallaştırılmış olan verilerin toplanması işinin teminine karar verildiği halde, aynı nitelikteki bu işlerin aynı zaman diliminde teminine karar vererek söz konusu işlerin aynı gruba ait iki ayrı firma tarafından yürütülmesi sağlanan ihalede gerekli kontroller yapılmadan muayene ve kabul ile hak ediş ödemeleri yapmak suretiyle 5.605.767,00 TL kamu zararına neden olarak görevi kötüye kullanmak.
Eylem Tarihi : 2013 - 2015 Yılları.
incelenen Karar : İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Kurulun 7.2.2023 tarih ve 1188409 sayılı men-i muhakeme kararı.
Karara İtiraz Eden : Şikayetçi ............................................ Bakanlığı adına Rehberlik ve Teftiş Başkanı
İnceleme Nedeni : Yasa gereği kendiliğinden ve itiraz üzerine. ...........................................Üniversitesi Rektörlüğünün 21.11.2023 tarih ve 1306655 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma dosyası ile yukarıda belirtilen Kurul kararı, Tetkik Hakimi ................................................'ın açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53’üncü maddesi uyarınca incelendi;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
........................................................ Bakanlığı Başmüfettişi ............................ .'nün İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Kurulun 7.2.2023 tarih ve 1188409 sayılı men-i muhakeme kararına itiraz edilmesi gerektiği yolundaki görüşünü içeren 24.8.2023 tarihli yazısını ........................................................................Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına iletmesi üzerine Teftiş Başkanı ... tarafından tarihsiz ve 11061337 sayılı yazısıyla anılan Kurul kararına itiraz edildiğinin belirtildiği görülmekle birlikte, Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanının Bakanlığı temsile yetkili olmadığı, Dairemizin 17.4.2000 tarih ve E:2000/29, K:2000/59 sayılı istişari görüşünde, ifade edildiği üzere Bakanın, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup temsil yetkisini bizzat kullanabileceği gibi 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Tarım ve Orman Bakanlığı başlıklı Onbeşinci Bölümünde anılan Kararnamenin 423/A maddesi uyarınca temsil için yetki verilmiş Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından da bu yetkilerin kullanılabileceği, anılan Kararnamenin 424’üncü maddesi uyarınca da Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının, Bakanlık teşkilatının her türlü faaliyet ve işlemlerinin teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek, Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını temin etmek üzere gerekli teklifleri hazırlamak ve Bakana sunmak, ve Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak görev ve yetkilerine haiz olduğu düzenlenmiş, 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde ise, hukuk birimlerinin muhakemat hizmetleri kapsamında, idarenin taraf olduğu adli ve idari davalarda, iç ve dış tahkim yargılamasında, icra işlemlerinde ve yargıya intikal eden diğer her türlü hukuki uyuşmazlıklarda idareyi temsil eder, dava ve icra işlemlerini vekil sıfatı ile takip edeceği hüküm altına alınmıştır.
Bu bağlamda, vekil sıfatıyla mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz organlar huzurunda Bakanlık tüzel kişiliğini savunmak veya hakları kullanarak dava etmek, adli işlemleri takip etmek ve bu işlere ait evrak düzenlemek konusunda Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının yetkisi bulunmadığı, bu bağlamda anılan men-i muhakeme kararına da itiraz yetkisi olmadığı anlaşılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (c) bendi uyarınca görevlendirilen soruşturmacının öncelikle suç konusu eylemleri belirlemesi, bu bağlamda şikayetçilerin, şüphelilerin ve varsa suç konusu eylemlerde tanıklığı bulunan kişilerin ifadelerini alması, şikayet dilekçesinden başlayarak yaptığı soruşturmada elde ettiği tüm bilgi ve belgeleri değerlendirerek hazırlayacağı fezleke ile gerekçesini belirtmek suretiyle ulaştığı kanaate göre şüphelilerin men-i muhakemeleri veya lüzum¬u muhakemeleri şeklinde öneri getirmesi, yetkili kurulun da iddia konusu suçların şüphelilerle illiyet bağını irdelemek suretiyle men-i muhakeme ya da lüzum-u muhakeme yönünde kesin kararlar vermesi gerekmektedir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun "İfade veya sorgu için çağrı" başlıklı 145’inci maddesinde ifadesi alınacak veya sorgusu yapılacak kişinin davetiye ile çağrılacağı, çağrılma nedeninin açıkça belirtileceği ve gelmezse zorla getirileceğinin yazılacağı; Kanun’un "İfade ve sorgunun tarzı" başlıklı 147’nci maddesinde, şüphelinin veya sanığın ifadesinin alınmasında veya sorguya çekilmesinde hangi hususlara uyulacağının düzenlendiği, buna göre, şüpheli veya sanığın kimliğinin saptanacağı, kendisine yüklenen suçun anlatılacağı, müdafi seçme hakkının bulunduğunun ve onun hukukî yardımından yararlanabileceğinin, müdafiin ifade veya sorgusunda hazır bulunabileceğinin, müdafi seçecek durumda olmadığı ve bir müdafi yardımından faydalanmak istediği takdirde, kendisine baro tarafından bir müdafi görevlendirileceğinin hatırlatılacağı, ayrıca ifade ve sorgu işlemlerinin kaydında, teknik imkânlardan yararlanılacağı, ifade veya sorgunun bir tutanağa bağlanacağı, Kanun’un "Suçun mağduru ile şikâyetçinin çağırılması" başlıklı 233’üncü maddesinde, mağdur ile şikâyetçinin, Cumhuriyet savcısı veya mahkeme başkanı veya hâkim tarafından çağrı kâğıdı ile çağırılıp dinleneceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, iddiayla ilgili İstanbul Tenik Üniversitesi Rektörlüğünce başlatılan soruşturmada, şüphelilerin yazılı olarak ifadesini sunduğu, şüphelilere gönderilen ifade istem yazısında, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 147’nci maddesi gereğince yasal haklarının ve müdafi bulundurma hakkının hatırlatılmadığı, mevzuata uygun olarak soruşturmacı huzurunda ifadesinin alınmadığı, öte yandan soruşturmacı tarafından ............................. Cumhuriyet Başsavcılığının 20.6.2018 tarih ve 2018/20539 sayılı iddianamesi ile, ihale tarihi itibariyle ..............................................Bakanlığı ..................................................Genel Müdürü (TRGM) ve bu genel müdürlüğün.......................................Üniversitesi Koordinatörlüğünde yürütmüş olduğu TARBİL Projesi kapsamında yönetim kurulu başkanı olarak görev yapan ... hakkında görevi kötüye kullanma suçu ile ilgili yapılan yargılama kapsamındaki konuyla ilgili tüm bilgi ve belgelerin talep edilmediği, bilirkişi raporlarının temin edilmediği ve değerlendirilmediği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, soruşturmada soruşturma kurulu üyesi olarak görev yapan ...'ın aynı zamanda şüpheliler hakkında son soruşturmanın açılıp açılmamasına karar veren Kurula katıldığı ve kararda Kurul başkanı olarak imzasının yer aldığı görülmüştür.
Buna göre, .'ın katılmadığı bir Kurul oluşturularak atılı suçlar nedeniyle şüpheliler hakkında her bir suç yönünden son soruşturmanın açılıp açılmamasına karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, eksik incelemeye dayalı olarak düzenlenen soruşturma raporu esas alınarak verilen şüphelilerin men-i muhakemelerine ilişkin İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğünce oluşturulan Kurulun 7.1.2022 tarih ve sayılı kararının bozulmasına, zamanaşımı süresi de dikkate alınarak Ceza Muhakemesi Kanununa uygun olarak şikayetçinin ifadesinin alınması suretiyle yeniden yapılacak soruşturma sonucunda düzenlenecek fezleke üzerine Yetkili Kurul tarafından yeni bir karar verilmesi, verilecek kararın türüne göre şüphelilere ve şikayetçilere gerekli bildirimler yapıldıktan sonra bildirim alındıları ile birlikte Yasa gereği veya itiraz edilmesi halinde itiraz dilekçesi ile bildirim alındıları da eklenerek incelenmek üzere Dairemize gönderilmesi için dosyanın karar ekli olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğüne iadesine, kararın bir örneğinin itiraz edenin vekiline gönderilmesine 13.12.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
