Danıştay'dan Emsal Karar: Memuriyetten Çıkarmada 'Hapis Cezası Toplamı' Tartışması Sonuçlandı!
Danıştay 12. Dairesi, memuriyete son verme işlemlerini yakından ilgilendiren çok kritik bir karar verdi(E: 2018/2118, K: 2023/3343). Karar, 657 Sayılı Kanun'un 48. maddesindeki "kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla hapis cezası" hükmünün yorumlanışına açıklık getirdi.
İki Farklı Suç, İki Ayrı Ceza
Adana'da bir ilkokulda hizmetli olarak görev yapan davacı, farklı tarihlerde işlediği iki ayrı "basit yaralama" suçundan dolayı ayrı ayrı hapis cezaları aldı. İdare, bu cezaların toplam süresini gerekçe göstererek 657 sayılı Kanun'un 98. maddesi uyarınca memurun görevine son verdi.
Mahkemenin Kilit Noktası: "Bir Suçtan Dolayı Bir Yıl" Şartı
Dava, idare mahkemesi aşamasında memur lehine sonuçlandı. Mahkeme ve ardından Bölge İdare Mahkemesi, 657 sayılı Kanun'un 48/A-5 maddesindeki ifadenin çok açık olduğunu belirtti:
"Kanun, kasten işlenen 1 suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasını şart koşmaktadır. Farklı zamanlarda işlenen birden fazla suçun karşılığı olan hapis cezalarının toplamının 1 yılı geçmesi, madde kapsamında memuriyetten çıkarma nedeni sayılmaz."
Karara göre, davacının aldığı hapis cezalarının her biri 1 yıldan az olduğu için, memuriyet şartını kaybetmediği tescil edildi.
İptal Kararı Onandı
Davalı idarenin (Valilik) bu kararı temyiz etmesi üzerine dosya Danıştay 12. Daire'ye geldi. Danıştay, İdare Mahkemesi ve Bölge İdare Mahkemesi'nin kararını inceleyerek, temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığına hükmetti.
Danıştay 12. Daire, idarenin temyiz istemini reddederek, memuriyetten çıkarma işleminin iptaline ve davacının 05/05/2017 tarihinden itibaren yoksun kaldığı tüm özlük ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ilişkin kararı ONADI.
Bu karar, farklı tarihlerde işlenen ve her biri 1 yıldan az olan hapis cezalarının toplanarak memuriyetin sona erdirilmesi işleminin hukuka aykırı olduğunu kesinleştirdi.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/2118 E. , 2023/3343 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2118
Karar No : 2023/3343
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana İli, Yüreğir İlçesi, ... İlkokulunda hizmetli olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 98. maddesi uyarınca memuriyetine son verilmesine ilişkin Adana İl Milli Eğitim Müdürlüğünün ... gün ve ... sayılı işleminin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacı hakkında aynı neviden (basit yaralama) olmasına karşın, ayrı tarihlerde işlenen (biri 24/11/2013, diğeri ise 19/02/2015 gününde) 2 ayrı suç nedeniyle 2 ayrı hapis cezasına hükmolunduğu, dava konusu işlemin hukuka uygun olup olmadığının belirlenmesi noktasında tartışılması gereken hususun, farklı tarihlerde işlenen suçların karşılığı olan hapis cezalarının herbirinin 657 sayılı Kanun'un 48. maddesinde belirtilen 1 yıllık süreden az olmasına karşın, söz konusu hapis cezalarının toplamının 1 yıldan fazla olması halinde 657 sayılı Kanun'un 98. maddesi uyarınca memuriyet görevine son verilip verilemeyeceği olduğu, 657 sayılı Kanun'un 48. maddesinde, "... kasten işlenen 1 suçtan dolayı 1 yıl..." ibaresine yer verildiği hususu dikkate alındığında, farklı zamanlarda işlenen birden fazla hapis cezasının toplamının madde kapsamında değerlendirmesinin olanaklı olmadığı, 2 ayrı suç nedeniyle davacıya verilen hapis cezalarının herbirinin 1 yıldan az süreye ilişkin olduğu, bu nedenle 657 sayılı Kanun'un 48. maddesindeki mahkumiyete ilişkin şartı kaybetmediği sonucuna varıldığından, aynı Kanun'un 98. maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; öte yandan, hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal haklarının, davanın açıldığı 05/05/2017 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline ve davacının yoksun kaldığı özlük ve parasal hakların 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptaline, davacının yoksun kaldığı özlük ve parasal hakların 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 08/06/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
