Ticaret odası fiyatının üzerinde verilen teklif kamu zararı kabul edilebilir mi?

Belediyeye ait sosyal tesis bir firmaya kiraya verilmiş olup kiraya verilen taşınmazın güvenlik kamera sistemleri ilgili firma tarafından değiştirilmiştir. Firma ödemiş olduğu kamera bedellerini kira bedelinden düşmüştür.

Sayıştay tarafından yapılan denetimde; Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediye Şirketi .... Ltd. Şti.’ye işletme hakkı devredilen …. Kongre ve Fuar Merkezi ile …. Kültür Merkezi’ndeki kamera sistemlerinin .... tarafından özel bir firmaya yenilettirilmesi, akabinde yaptırılan işlerin ve alınan malların 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın KDV hariç …. TL tutarla Belediyeye fatura edilmesi ve söz konusu kamera sistemlerinin piyasa rayiç fiyatlarından yüksek olması sonucu kamu zararına neden olunduğu belirtilmiştir.

Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı

Bu işlemde sorumlukları bulunanların hesap ve işlemlerine ilişkin düzenlenen yargılamaya esas raporlarda yer alan kamu zararına ilişkin hususları inceleyen Sayıştay 6. Dairesi  yapılan alımda kamu zararı olmadığına hükmetmiştir.

6. Dairenin 20.02.2025 ve 970 sayılı kararı; " Kamu İhale Kurumundan alınan yetki belgesine istinaden 4734 sayılı Kanun’un 3/g maddesi kapsamında gerçekleştirilen alımda, 24 kalem mal ve hizmetin öncesinde belirlenen teknik özelliklerine aykırılığıyla veya teslimiyle ilgili bir ihtilafın olmaması, piyasa fiyat araştırması kapsamında fiyat teklifi alınan isteklilerin 24 kalem malın tamamına teklif vermesi ve kamera alımında rekabet ve fiyatın bu şekilde 24 kalem mal ve hizmet için gerçekleştiği dikkate alındığında, mevzuat hükümlerine göre piyasa fiyat araştırması ile başlayan alım sürecinin en uygun teklif veren istekliden alınması sürecinin mevzuata uygun yerine getirilmesi,

hususları bir arada değerlendirildiğinde, Ticaret Odasına sorulmak suretiyle .... tarafından Belediyeye fatura edilen tutarın teyit edilmesi ve arada çıkan farka kamu zararı denilmesi hukuki olmadığı gibi hakkaniyete de uygun düşmeyecektir.

Zira bu fiyatlar arasında oluşabilecek fiyat farkının net olarak tespit edilebilmesi mümkün olmayıp, odalar tarafından rayiç fiyat tespitinde teklifi alınan firmalar değiştikçe rayiç fiyatın değişmesi muhtemel olacak ve bu durumda rayiç fiyatın kesinliğinden de söz edilemeyecektir. Ayrıca, alıma konu malzemelerin kalite, marka ve teknik özellikleri, firmaların stok avantajı, nakit paraya olan ihtiyacı, elindeki ürünün özelliksiz olması gibi unsurlar değişik fiyatların ortaya çıkmasına neden olabilecektir." şeklinde gerekçelendirilmiştir.

Mal Alım Bedelinin Rayiç Fiyatından Yüksek Olması

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;

.... Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediye Şirketi .... Ltd. Şti.’ye işletme hakkı devredilen …. Kongre ve Fuar Merkezi ile …. Kültür Merkezi’ndeki kamera sistemlerinin .... tarafından özel bir firmaya yenilettirilmesi, akabinde yaptırılan işlerin ve alınan malların 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın KDV hariç …. TL tutarla Belediyeye fatura edilmesi ve söz konusu kamera sistemlerinin piyasa rayiç fiyatlarından yüksek olması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;

.... tarafından .... Büyükşehir Belediyesine yazılan …. tarihli yazıda, …. Kongre ve Fuar Merkezi ile …. Kültür Merkezi’ndeki kamera sistemlerinin güvenlik zafiyetleri nedeniyle yenilenmesi gerektiğinin ve yenilenecek kamera sistemlerinin bedelinin Şirket tarafından ödeneceğinin bildirildiği, .... tarafından ödenecek tutarın Belediye ile .... arasında düzenlenen …. tarihli Protokolün 17’nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, “Kiraya verilen taşınmazın elektrik, su, doğalgaz kullanım gideri .... Limited Şirketi’ne güvenlik, temizlik giderleri Belediyeye aittir.” hükmüne istinaden ....’in Belediyeye ödeyeceği kiralardan mahsup edilmesinin talep edildiği, …. tarihinde .... tarafından söz konusu alana ait kamera sistemlerinin 4734 sayılı Kanun’un 3/g maddesi kapsamında piyasa araştırması yapılmak suretiyle temin edilerek KDV hariç …. TL’ye yenilettirildiği, akabinde bu giderin ....’in Belediyeye ödeyeceği kiralardan mahsup edilmesine …. tarihinde Başkanlık Makamınca olur verildiği, …. tarihinde ise mahsup işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi adına .... tarafından .... Büyükşehir Belediyesi adına KDV hariç ….TL fatura kesildiği ve söz konusu faturanın Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı tarafından …. tarihli ve …. sayılı ödeme emri belgesine bağlandığı anlaşılmıştır.

.... Büyükşehir Belediyesinin, kendi Şirketi olan ....’ten kamera sistemlerini ihalesiz olarak alması usul hatası olmakla birlikte;

Kiraya verilen sosyal tesis işletmesine ait yerin Belediyeye ait olması, .... ile .... Büyükşehir Belediyesi arasında düzenlenen …. tarihli Protokolde, kiraya verilen taşınmazın sözleşme süresince amacı doğrultusunda kullanılabilmesi için gerekli büyük tadilat ve değişiklik giderlerinin kiraya veren tarafından karşılanmasının kiraya verenin borçları arasında sayılması, eski kamera sisteminden net görüntü alınamaması ve kamera sayısının yetersizliğinden dolayı kamera sistemlerinin güvenlik zafiyetine sebebiyet vermesi hususunun da kiraya verilen taşınmazın bir anlamda amacı doğrultusunda kullanılması için gerekli değişiklik kapsamında olması ve söz konusu kamera bedellerinin Belediye tarafından sosyal tesisin kirasından karşılanması, hali hazırda güvenlik ve kamera sistemlerinin kullanılıyor olması,

Diğer taraftan, .... Büyükşehir Belediyesi iştiraki .... tarafından Kamu İhale Kurumundan alınan yetki belgesine istinaden 4734 sayılı Kanun’un 3/g maddesi kapsamında gerçekleştirilen alımda, 24 kalem mal ve hizmetin öncesinde belirlenen teknik özelliklerine aykırılığıyla veya teslimiyle ilgili bir ihtilafın olmaması, piyasa fiyat araştırması kapsamında fiyat teklifi alınan isteklilerin 24 kalem malın tamamına teklif vermesi ve kamera alımında rekabet ve fiyatın bu şekilde 24 kalem mal ve hizmet için gerçekleştiği dikkate alındığında, mevzuat hükümlerine göre piyasa fiyat araştırması ile başlayan alım sürecinin en uygun teklif veren istekliden alınması sürecinin mevzuata uygun yerine getirilmesi,

hususları bir arada değerlendirildiğinde, Ticaret Odasına sorulmak suretiyle .... tarafından Belediyeye fatura edilen tutarın teyit edilmesi ve arada çıkan farka kamu zararı denilmesi hukuki olmadığı gibi hakkaniyete de uygun düşmeyecektir.

Zira bu fiyatlar arasında oluşabilecek fiyat farkının net olarak tespit edilebilmesi mümkün olmayıp, odalar tarafından rayiç fiyat tespitinde teklifi alınan firmalar değiştikçe rayiç fiyatın değişmesi muhtemel olacak ve bu durumda rayiç fiyatın kesinliğinden de söz edilemeyecektir. Ayrıca, alıma konu malzemelerin kalite, marka ve teknik özellikleri, firmaların stok avantajı, nakit paraya olan ihtiyacı, elindeki ürünün özelliksiz olması gibi unsurlar değişik fiyatların ortaya çıkmasına neden olabilecektir.

Açıklanan gerekçelerle, kamu zararı oluşmayan …. TL ödeme ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.

Karşı Oy

Üye …. ve Üye ….’ın karşı oy gerekçesi:

Belediye tarafından güvenlik giderlerine ilişkin harcamaların 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir. Bu nedenle, .... Büyükşehir Belediyesi tarafından ....’in Belediyeye olan kira borçlarından mahsup edilmek üzere 4734 sayılı Kanun’da belirtilen ihale usullerine uymaksızın yapılan kamera sistemi alımının piyasa rayiç fiyatından daha yüksek fiyatla gerçekleştirilmesi sonucunda …. TL kamu zararına neden olunmuştur.

Açıklanan gerekçeyle, söz konusu kamu zararı tutarı …. TL’nin sorumlularına ödettirilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.