Sürekli Görev Yolluğunda Kimler İçin Harcırah Alınabilir?
Sürekli görev yolluğu memurların görev yerlerinin değişmesi halinde kendilerine ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine ödenen bir ödenektir.
Peki, kimler için sürekli görev yolluğu alınabilir? 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre “bakmakla yükümlü olma” kavramı nasıl tanımlanmıştır? İşte Sayıştay kararlarıyla birlikte detaylı açıklamalar…
İçindekiler
Harcırah Kimler İçin Ödenir?
6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre; memur ve hizmetlilerin aile fertlerinden,
-
Evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi,
-
Bakmakla yükümlü olduğu usul (anne-baba) ve füruu (çocuklar),
-
Erkek ve kız kardeşleri için harcırah ödenebilir.
Kanun başlangıçta “yardım etmemesi halinde zarurete düşecek olan” ifadesini içermekteyken, 2562 sayılı Kanun değişikliğiyle bu ifade “bakmakla yükümlü olduğu” şeklinde değiştirilmiştir. Ancak kanun metninde “bakmakla yükümlü olmanın” sınırları açıkça tanımlanmamıştır.
Bakmakla Yükümlü Kavramı Nedir?
Türk Medeni Kanunu’na göre; kişi, yardım etmediği takdirde zarurete düşecek olan usul, füruu ile kardeşlerine yardım etmekle yükümlüdür.
Bu yardım yükümlülüğü, zarurete düşme koşuluna bağlıdır.
Yani bir kimsenin “bakmakla yükümlü” sayılabilmesi için, yardım edilmediği takdirde yoksulluğa veya geçim sıkıntısına düşmesi gerekir.
Zarurete Düşme Hali Ne Anlama Gelir?
Yargıtay Başkanlığı kararlarında zarurete düşme hali şöyle tanımlanmıştır:
“Ülkenin ekonomik durumu, yaşam şartları ve kazanç düzeyi dikkate alınarak, yoksulluğa düşme hali; başkasının yardımı olmadan günlük yiyeceğini dahi sağlayamama durumudur.”
Dolayısıyla “bakmakla yükümlü olma” durumu, kişinin ekonomik bağımsızlığını yitirmiş veya geçimini sağlayamayacak durumda olmasıyla ilgilidir.
Sayıştay Kararlarına Göre Uygulama
Sayıştay Genel Kurulu’nun 17.6.1957 tarihli ve 2355/1 sayılı kararında,
bakmakla yükümlü olma halinin belgelendirilmesine ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle memurun beyanının esas alınması gerektiği belirtilmiştir.
Benzer şekilde Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 31.1.1986 tarihli 20809 sayılı kararında da, memurun beyanı doğrultusunda dul ve yetim maaşı alan anne veya kız kardeşler için de harcırah ödenebileceği kabul edilmiştir.
Hangi Aile Fertleri İçin Harcırah Alınamaz?
-
Memurun eşinin anne ve babası için harcırah ödenmesi mümkün değildir.
-
Ancak memurun eşi de memursa, o zaman kendi anne ve babası için harcırah alabilir.
-
Üvey çocuklar için 6245 sayılı Kanun’un 3. maddesi uyarınca harcırah ödenmez.
Bu kapsam dışında kalan aile fertleri için memurun beyanına dayanılarak harcırah ödenebilir.
Sayıştay Kararlarından Örnekler
📌 Sayıştay 1. Daire 1971–4.12.1974/464 sayılı karar:
Üvey çocuklar için 6245 sayılı Kanun uyarınca harcırah ödenmemesi gerekir.
📌 Sayıştay 8. Daire 17/3/1998 Tut. No: 4033:
Memurun 25 yaşını aşan ve öğrenim gören çocuğu için harcırah ödenmesinde sakınca yoktur.
📌 Sayıştay Genel Kurul Kararı 20.02.1956/2271:
“Memur tarafından bakılmadığı zaman zarurete düşeceği beyannamede belirtilmek kaydıyla, usul, füru ve kardeşler emekli, dul veya yetim aylığı alsalar bile harcırah verilir.
Aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur.”
