Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu “Üniversitelerin tıp fakültelerinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca hem öğretim üyesi hem de yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı) olarak görev yapan ve 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (f) fıkrası kapsamında görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alanlara, aynı zamanda öğretim üyesi sıfatıyla fiilen kliniklerde görev yapmaları nedeniyle, aynı maddenin 1. fıkrasının (c) fıkrası kapsamında 'taban ödeme' yapılmasının mümkün olmadığı” doğrultusunda giderilmesi yönünde karar verdi.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ
KURULU
Esas No : 2025/7 Karar No : 2025/19
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Samsun Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 08/01/2025 tarih ve E:2025/1, K:2025/1 sayılı kararıyla;
Davacı tarafından, Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin
26/11/2024 tarih ve E:2024/1390, K:2024/1519 sayılı kararı ile Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 09/01/2024 tarih ve E:2023/1853, K:2024/38; 26/09/2024 tarih ve E:2024/1642, K:2024/1373; 04/07/2024 tarih ve E:2024/1184, K:2024/1097; 03/07/2024 tarih ve E:2024/1047, K:2024/1070 sayılı kararları arasındaki aykırılığın giderilmesinin istenmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, davanın reddi yolundaki Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 3/C maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi uyarınca dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkimi............................................'ün açıklamaları dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek gereği görüşüldü:
I- AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI :
A- SAMSUN BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2024/1390 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Karadeniz Teknik Üniversitesi bünyesinde profesör unvanı ile öğretim üyeliği görevinin yanı sıra dekan yardımcısı olarak da üst yöneticilik görevi sürdüren davacı tarafından, klinik hizmetlerine devam ediyor olmasına karşın tarafına döner sermaye gelirlerinden yalnızca yöneticilik payı ödemesi yapıldığı, ancak aktif klinik hizmeti sürdürüyor olması nedeniyle ek ödemeye katkı sağlamasından ötürü tarafına ayrıca taban ödemesi yapılması istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine yönelik Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Farabi Hastanesi Başhekimliğinin 10/07/2024 tarih ve 79056 sayılı işleminin iptali ile yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Trabzon İdare Mahkemesinin 19/09/2024 tarih ve E:2024/830, K:2024/902 sayılı kararının özeti:
Tıp ve Diş Hekimliği Fakülteleri ile Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezlerinde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerinin 2547 sayılı Kanun'un döner sermaye başlıklı 58. maddesinin (c) fıkrası, yöneticilik görevini üstlenen öğretim üyesi ve öğretim görevlilerinin ise (f) fıkrası kapsamında farklı döner sermaye ek ödemesi düzenlemelerine tabi oldukları ve (f) fıkrası kapsamında çalışan yöneticilere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın yukarıda değinilen Yasa ve Yönetmelik uyarınca yönetici payı olarak yapılacak ek ödemenin oranının tespit edildiği, ayrıca bu durumda olanlara mesai saatleri içinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmasının mümkün olmadığı,
Bu durumda, Karadeniz Teknik Üniversitesi bünyesinde profesör unvanı ile öğretim üyeliği görevinin yanı sıra dekan yardımcısı olarak da üst yöneticilik görevi yapan ve yöneticilik payı ödemesi yapılan davacıya ilgili mevzuatı uyarınca mesai saatleri içerisinde yapmış olduğu hizmetlerden dolayı mükerrer ödeme yapılmasına imkân bulunmadığından, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan, dava konusu işlem yukarıda belirtilen gerekçeyle hukuka uygun bulunduğundan, davacının yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi talebinin de reddi gerektiği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 26/11/2024 tarih ve E:2024/1390, K:2024/1519 sayılı kararının özeti :
İstinaf dilekçesinde öne sürülen iddialar, istinaf başvurusuna konu Trabzon İdare Mahkemesi kararının dayandığı gerekçeler karşısında yerinde ve kararın kaldırılmasına neden olacak mahiyette görülmediğinden istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
B- KONYA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 4. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2023/1853 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti: Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı'nda profesör öğretim üyesi olarak ve aynı zamanda Tıp Fakültesi'nde dekan yardımcısı olarak görev yapan davacı tarafından, 2547 sayılı Kanun'un 58/c ve f fıkraları uyarınca döner sermaye hesabından hem öğretim üyesi olarak taban ek ödemesinin, hem de dekan yardımcısı olması nedeniyle yönetici payı ek ödemesinin yapılması gerektiğinden bahisle taban ek ödemesinin kesilmesi uygulamasının kaldırılarak bundan sonra da ödenmeye devam edilmesi ve Sayıştay raporu doğrultusunda kamu zararı olarak çıkartılan ve ödemesi yapılan 33.969,34 TL'nin iadesine yönelik 14/04/2023 tarihli başvurusunun reddine ilişkin 26/04/2023 tarih ve 507815 sayılı işlemin iptali ve işlem nedeni ile yoksun kalınan taban ödeme miktarlarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Konya 2. İdare Mahkemesinin 27/09/2023 tarih ve E:2023/767, K:2023/1033 sayılı kararının özeti:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 58/f maddesi uyarınca aynı zamanda dekan yardımcısı olarak görev yapan davacıya gelir getirici katkısına bakılmaksızın, görev yaptığı birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ek ödeme yapıldığı, yani davacının yöneticilik görevini yaparken öğretim görevlisi olarak hiçbir mesleki hizmette bulunmasa dahi yönetici payı ek ödemesine hak kazandığı, bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağının anılan maddede açıkça düzenlendiği, aksi durumun davacı hakkında mükerrer ödemeye sebebiyet vereceği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu tespit edildiğinden, işlem sebebiyle yoksun kalınan taban ödeme miktarlarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi isteminin de reddinin gerektiği, gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 09/01/2024 tarih ve E:2023/1853, K:2024/38 sayılı kararının özeti:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Döner Sermaye" başlıklı 58. maddesinde, döner sermaye ek ödemesine ilişkin olarak; döner sermaye işletmesinin nasıl oluşturulacağı, hangi akademik birimlere, hangi personele dağıtılacağı ve nasıl kullanılacağı konusunda temel esaslar belirlenmiş ve yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usullerinin; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansın ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirleneceği kuralına yer verildiği,
Normlar hiyerarşisine göre, idari düzenlemelerin yasaya dayanması ve onun uygulanmasını sağlaması gerektiği, üst normlarin daha genel ve soyut, alt normlar ise daha özel ve somut ifadeler içerdiği, idarenin düzenleme yetkisinin, yasal sınırları aşamayacağı, idarenin, kendisine yasayla verilen görevleri yerine getirirken, gerekli teknik detayları belirlemede takdir yetkisine sahip olduğu; ancak bu yetkinin kamu yararı ve düzenine uygun kullanılması gerektiği,
Kamu kurumlarındaki döner sermaye ek ödemesinin, hizmetin sunulması ile elde edilen gelirin mevzuatın öngördüğü çerçevede hizmet sunan personele döner sermaye geliri sağladığı, bu kapsamda döner sermaye gelirinin kamu kurumundaki personele dağıtımı aşamasında en önemli ve hakkaniyete uygun yaklaşımın, ilgili personelin nicelik ve nitelik yönünden hizmete sunduğu katkının esas alınarak ek ödeme yapılması olduğu,
Kanun maddesinin düzenlemesinden hareketle, kanun'un aradığı koşulları sağlayan bir çalışanın döner sermaye ek ödemesinden de yararlandırılmasının gerektiği, aksi düşüncenin kabulünün, öğretim elemanlarının aynı çalışma süresi içerisinde aynı hizmeti sunmalarına rağmen, yöneticilik yapıp yapmamaları şeklinde ayrıma tabi tutulmuş olması sonucunun doğacağı, Bu durumda, öğretim üyelerinden hem yöneticilik yapıp hem de diğer öğretim üyeleri gibi ek ödemeye hak sağlayacak çalışmasının karşılıksız bırakılmasının, yöneticilik yapan öğretim üyelerinin aleyhine sonuç doğuracağı,
Bu itibarla, mesai saatleri içerisinde öğretim üyesi olarak hizmet veren ancak aynı zamanda yöneticilik yapan öğretim üyelerinin, diğer öğretim üyeleri gibi döner sermaye ek ödemesinden faydalanması gerekirken, dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin İstinafa konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı,
Öte yandan, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından, davacının ödenmeyen döner sermaye ek/taban ödemelerinin idareye başvuru olan 14/04/2023 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi, davacı tarafından yapılan ödemenin de davacıya iadesinin gerektiği,
Gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulü ile istinafa konu idare mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, davacının ödenmeyen döner sermaye ek/taban ödemelerinin idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle (başvuru tarihinden sonraki ödemeler için ise ödememe tarihleri esas alınarak işletilecek yasal faizi ile) birlikte ödenmesine, davacı tarafından ödemesi yapılan 33.696,34-TL'nin ise ödemenin yapıldığı tarihten itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine kesin olarak karar verilmiştir.
C-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU DİĞER KARARLAR :
Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 26/09/2024 tarih ve E:2024/1642, K:2024/1373 sayılı, 04/07/2024 tarih ve E:2024/1184, K:2024/1097 sayılı, 03/07/2024 tarih ve E:2024/1047, K:2024/1070 sayılı kararları da, Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 09/01/2024 tarih ve E:2023/1853, K:2024/38 sayılı kararı ile aynı doğrultudadır.
II-İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Uyuşmazlıklarda, üniversitelerin tıp fakültelerinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca hem öğretim üyesi hem de yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı) olarak görev yapan ve 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi kapsamında görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alanlar yöneticilik görevlerinin yanında öğretim üyesi olarak fiilen kliniklerde görev yaptıklarından bahisle taraflarına aynı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi kapsamında "taban ödemesi"nin de yapılması yolunda başvurularda bulunmuşlar, idarelerin bu talebi reddetmesi üzerine açılan davalarda, aynı konuda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT :
1- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu:
Döner sermaye:
Madde 58 - (Değişik: 21/1/2010-5947/5 md.)
c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde;
1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 950’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 650’sini; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 750’sini, araştırma görevlilerine ise yüzde 375’ini,
2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel (...) ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 750’sini, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 305’ini, başhemşireler için yüzde 255’ini, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 225’ini, işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 260’ını geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. Sözleşmeli personele yapılacak ek ödeme matrahı, sözleşmeli personelin çalıştığı birim ve bulunduğu pozisyon unvanı itibarıyla aynı veya benzer unvanlı memur kadrosunda çalışan, hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personel dikkate alınarak belirlenir. Emsali bulunmayan sözleşmeli personelin ek ödeme matrahı ise brüt sözleşme ücretlerinin yüzde 25'ini geçemez. (Ek cümle: 11/10/2011-KHK-666/5 md.) Bu fıkra uyarınca yapılacak ödeme sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz.
Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır.
(Ek paragraf: 26/7/2018-7146/8 md.) Yükseköğretim Kurulu tarafından, Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı ile belirlenen özellikli tıbbi işlemler karşılığı yapılacak ek ödemelerde, (1) numaralı bentte belirtilen yüzde 800 oranı beş kata kadar artırılarak uygulanabilir. Ancak bu oran mesai dışı çalışmalarda uygulanacak artırımlı oranın hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Yükseköğretim kurumlarının tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde ihtiyaç duyulması halinde ilgilinin isteği ve kurumlarının muvafakatiyle diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevli sağlık personeli haftanın belirli gün veya saatlerinde veyahut belirli vakalar ve işler için görevlendirilebilir. Belirli bir vaka ve iş için görevlendirilenlere, kadrosunun bulunduğu kurumdaki döner sermaye işletmesinden yapılan ödemenin yanı sıra, katkı sağladıkları vaka ve iş dolayısıyla görevlendirildiği sağlık kuruluşundaki döner sermaye işletmesinden, bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde ve toplamda tavan oranları geçmemek üzere döner sermayeden ek ödeme yapılır.
(Ek paragraf: 26/7/2018-7146/8 md.) Uluslararası sağlık hizmetleri kapsamında elde edilen gelirin yüzde 50’sine kadar olan kısmı bu hizmetlerde görev alan personele ek ödeme olarak dağıtılabilir. Bu kapsamda yürütülen tıbbi işlemlerde görev alan personelden (1) numaralı bent kapsamındaki öğretim üyeleri için söz konusu bentte, uzman tabipler için (2) numaralı bentte belirlenen tavan oranları; uluslararası sağlık hizmetleri kapsamında olmayan çalışmalarından hak ettiği ek ödemenin, söz konusu bentlerde belirlenmiş tavan oranlarının yüzde 60’ını geçmesi halinde bir kat, yüzde 80’ini geçmesi halinde iki kat olarak uygulanır. Yüzde 100’ü olması halinde üst limit olmaksızın ek ödeme yapılır. Dağıtılacak tutarın; yüzde 80’i ikinci cümlede belirlenen tavan oranlarını geçmeyecek şekilde aynı cümle kapsamındaki personele, yüzde 20’si ile ikinci cümledeki tavan oranlarını aşan kısmı ise ikinci cümlede belirtilen personel dışında uluslararası sağlık hizmetlerinde görev yapan (1) ve (2) numaralı bent kapsamındaki diğer personele aynı bentlerde kendileri için belirlenmiş olan tavan oranlarının bir katını geçmemek üzere ek ödeme olarak ödenebilir. Uluslararası sağlık hizmetleri kapsamında elde edilen gelirler ve ilgili personele yapılacak ek ödemeler ayrı bir hesapta izlenir.
f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez. (Ek cümle: 15/4/2020-7243/10 md.) Bu kimselere döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenmez.
Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez.
Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.
i)(Değişik: 17/2/2011-6114/17 md.) Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.
Yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirlenir. Bu yönetmelikte belirlenen temel ilkeler çerçevesinde üniversite yönetim kurulları gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
(Değişik üçüncü paragraf: 16/6/2022-7411/6 md.) Üniversitelerin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personeline bu madde uyarınca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutarından az olamaz ve bu kapsamda söz konusu ek 9 uncu maddeye göre belirlenen ek ödeme tutarı bu fıkralar uyarınca döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemeden mahsup edilmek üzere merkezî yönetim bütçesinden karşılanır.
2-375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname:
Ek Madde 9- (Ek: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)
Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır.
Ek ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu maddeye göre yapılacak ek ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.
Birinci fıkra kapsamına giren personelden; 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrası, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) ve (f) fıkraları ve 14/4/1982 tarihli ve 2659 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında döner sermayeden ek ödeme yapılan personele, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Kanunun ek 17 nci maddesinin (Ç) fıkrası uyarınca sağlık hizmetleri tazminatı ödenen personele, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Kanunun 221 inci maddesi, 16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası ve 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca ödeme yapılan personele, sözkonusu mevzuat hükümlerine göre ödeme yapılmaya devam olunur ve bunlara bu maddeye göre ayrıca ek ödeme yapılmaz. (Değişik ikinci cümle: 20/8/2016-6745/76 md.) Bu fıkra kapsamındaki idarelerin döner sermaye saymanlık hizmetlerini yürüten personele bu fıkrada yer alan mevzuat uyarınca döner sermaye gelirlerinden herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.
3-18/02/2011 tarih ve 27850 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik:
Dağıtım esasları
MADDE 5 - (Değişik: RG-19/9/2012-28416)
(9) (Değişik:RG-15/9/2022-31954) 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılan ek ödeme, temel ek ödeme ile teşvik ek ödemesinden oluşur. Temel ek ödeme, sabit ek ödeme ile taban ödeme toplamından oluşur.
a)Sabit ek ödeme; üniversitelerin 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personeline aynı maddenin (i) fıkrasının üçüncü paragrafı ile Sağlık Bakanlığından görevlendirilen personele 4/1/1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapılan ödemedir.
b)Taban ödeme; personelin ödüllendirilerek motivasyonunun artırılması amacıyla yapılan ödemedir. 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak bu ödeme, Ek-4’te yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunan tutardır. Bu ödemenin hesaplanmasında aktif çalışılan gün katsayısı ayrıca çarpan olarak kullanılır. Ancak bu ödeme mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmez.
c)Teşvik ek ödemesi; personelin görev yaptığı tesiste hizmete katkısı ve verimliliği ile finansal sürdürülebilirliği sağlama ve hizmetin kalitesi gibi kriterler göz önüne alınarak mesai içi ve mesai dışı çalışmalarına karşılık olarak döner sermayeden personele yapılan ödemedir.
ç) Sabit ek ödeme tutarı, aynı aya ilişkin olarak yapılacak temel ek ödeme tutarından mahsup edilir. Mesai içi teşvik ek ödemesinin hesabında esas alınacak tavan tutarı, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme tutarı ile taban ödeme tutarı düşülerek tespit edilir.
Yöneticilere yapılacak ek ödeme
MADDE 6 - (1) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, uygun görülen birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen oranları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen tutarda ek ödeme yapılır.
(2) Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan kanunda belirtilen sınırları geçmeyecek şekilde yönetim kurulunca belirlenen oranda ek ödeme yapılır.
(3) (Değişik:RG-8/7/2014-29054) Birinci ve ikinci fıkralar kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunulması hâlinde; bu katkıları karşılığında yapılacak ek ödemenin hesabında onaltıncı fıkrası hariç olmak üzere 5 inci maddede belirtilen esaslar dikkate alınır ve ilgililerin yönetici payı olarak aldıkları ek ödemede dahil olmak üzere alabilecekleri toplam ek ödeme tavan tutarı, ilgisine göre Kanunun 58 inci maddesinin (c ) ve (d) fıkralarında belirlenen tavan tutarlarını ve her halükarda ek ödeme matrahının yüzde (Değişik ibare:RG-15/9/2022-31954) bindokuzyüzünü geçemez.
(Ek:RG-15/9/2022-31954) Ek-4 Taban Ödeme Katsayı Cetveli
KADRO UNVANI KATSAYI
Profesör (Gelire katkısı olan) 4,50
Profesör (Gelire katkısı olmayan) 4,00
Doçent (Gelire katkısı olan) 4,50
Doçent (Gelire katkısı olmayan) 4,00
Doktor Öğretim Üyesi (Gelire katkısı olan) 4,50
Doktor Öğretim Üyesi (Gelire katkısı olmayan) 4,00
Öğretim Görevlisi (Tıp ve Diş Hekimliğinde Uzmanlığını bitirmiş) 4,50
Öğretim Görevlisi (Doktora) 4,00
Asistan, Araştırma Görevlisi (Yan dal) 4,50
Uzman Tabip, Uzman Diş Tabibi 4,50
Asistan, Araştırma Görevlisi (Gelire katkısı olan) 4,50
Asistan, Araştırma Görevlisi (Gelire katkısı olmayan) 3,00
Tabip, Diş Tabibi 2,26
Eczacı (Değişik
ibare:RG-7/1/2023- 32066) 1,20
Öğretim Görevlisi (Doktora/Tıp ve Diş Hekimliğinde Uzmanlığını bitirmemiş) 0,32
Avukatlık Hizmetleri 0,32
Sağlık Hizmetleri 0,32
Diğer Lisansiyerler (Sivil savunma uzmanı, Diyetisyen, Fizyoterapist, Psikolog, Çocuk Gelişimcisi, Sosyal Çalışmacı, Biyolog, Mühendis,
Veteriner Hekim, Kimyager, Sosyolog ve benzerleri) 0,32
Genel İdare Hizmetleri 0,16
Teknik Hizmetler 0,16
Din Hizmetleri 0,16
Yardımcı Hizmetleri 0,12
4- 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun:
Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu:
Madde 3/C- (Ek: 18/6/2014-6545/6 md.)
4. Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri şunlardır:
c) Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek.
5. (Değişik:17/10/2019-7188/7 md.) Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Başvuruya konu olan kararlar arasındaki aykırılık, üniversitelerin tıp fakültelerinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca hem öğretim üyesi hem de yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı) olarak görev yapan ve 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (f) fıkrası kapsamında görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alanlara, aynı zamanda öğretim üyesi sıfatıyla fiilen kliniklerde görev yapmaları nedeniyle, aynı maddenin 1. fıkrasının (c) fıkrası kapsamında "taban ödeme" yapılıp yapılmayacağından kaynaklanmaktadır.
İlgili mevzuat incelendiğinde; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Döner Sermaye" başlıklı 58. maddesi, yükseköğretim kurumlarında döner sermaye işletmesi kurulması, gelirlerin izlenmesi ve elde edilen gelirlerin dağıtımına ilişkin temel esasları belirlemiştir. Maddenin (c) fıkrası, tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde görev yapan personele döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemenin esaslarını düzenlerken, (f) fıkrası ise döner sermaye geliri elde edilen birimlerin dekan, başhekim ve bunların yardımcıları gibi yöneticilerine gelir getirici katkılarına bakılmaksızın görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılmasını hükme bağlamıştır.
Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrasında yer alan "Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz." şeklindeki açık hüküm, yöneticilik görevi yürüten personelin, yöneticilik payı haricinde, mesai saatleri içinde ifa ettikleri mesleki hizmetleri karşılığında ayrıca bir ek ödeme alamayacağını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik'in "Dağıtım esasları" başlıklı 5. maddesinin (9) fıkrasında yapılan düzenleme ile 2547 sayılı Kanunun 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılan ek ödemenin; temel ek ödeme ile teşvik ek ödemesinden oluştuğu, temel ek ödemenin ise sabit ek ödeme ile taban ödeme toplamından müteşekkil olduğu belirtilmiştir. Aynı fıkranın (b) bendinde ise taban ödemenin, 2547 sayılı Kanunun 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamındaki personele yapılacak bir ödeme olduğu, Ek-4’te yer alan tablodaki kadro unvanına göre belirlenen taban katsayısının en yüksek devlet memuru aylığı ile çarpımı sonucu bulunacağı, hesaplamada aktif çalışılan gün katsayısı ayrıca çarpan olarak kullanılacağı ifade edilmiştir. Taban ödemenin personel motivasyonunu artırma amacı taşıdığı ve mesai saatleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunan veya özel sağlık kuruluşlarında çalışmakta olanlara ödenmeyeceği de belirtilmiştir. Buna ek olarak, aynı fıkranın (ç) bendinde, mesai içi teşvik ek ödemesinin tavan tutarı, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası uyarınca hesaplanacak tavan tutardan sabit ek ödeme tutarı ile taban ödeme tutarı düşülerek tespit edileceği belirtilmiştir. Taban ödemenin hesabında kullanılan çarpanlardan birinin aktif çalışılan gün sayısı olması ve taban ödemenin mesai içi teşvik ek ödemesinin tavan tutarının hesabında dikkate alınması söz konusu ödemenin mesai içi bir ek ödeme niteliğinde olduğunu göstermektedir.
Öte yandan, anılan Yönetmeliğin "Ek-4 Taban Ödeme Katsayı Cetveli" incelendiğinde, katsayıların belirlenmesinde kadro unvanı ile gelire katkı gibi ölçütlerin esas alındığı ve söz konusu cetvelde yöneticilere yer verilmediği anlaşılmaktadır. Ayrıca, Yönetmelikte taban ek ödemenin mesai saatleri içerisinde sunulan mesleki hizmetlerden bağımsız bir ödeme olduğuna ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Aksine, bu ödemenin personele yönelik bir ödüllendirme ve motivasyon artırma aracı olarak düzenlendiği belirtilmek suretiyle, mesai saatleri dâhilinde ifa edilen mesleki hizmetlerin karşılığı olduğu dolaylı biçimde ifade edilmiştir.
Bu durumda, taban ödeme, mahiyeti itibarıyla 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamında döner sermayeden ek ödeme alan personelin mesai saatleri içinde verdikleri hizmetler karşılığında aldıkları temel ek ödemenin bir unsurudur. Yönetici olarak 58. maddenin (f) fıkrası kapsamında ek ödeme alanlar için ise, Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrasındaki açık düzenleme gereği, mesai saatleri içerisindeki mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmayacağı esası geçerlidir.
Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrasının lafzı ve amacı dikkate alındığında, bu fıkra kapsamında yöneticilik görevi üstlenen personelin, yöneticilik görevi nedeniyle döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alması karşılığında, mesai saatleri içindeki diğer mesleki hizmetlerinden dolayı Kanun'un 58. maddesinin (c) fıkrası kapsamında öngörülen taban ödemeyi ayrıca alması mümkün değildir. Aksi yöndeki yorum, Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrasındaki açık yasa hükmüne aykırılık teşkil edecek ve yönetici payından aldığı ek ödemeye ilave olarak mesai içi hizmet karşılığı ikinci bir ödeme yapılması sonucunu doğuracaktır. Döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan yapılan ek ödeme, yöneticinin gelir getirici katkısına bakılmaksızın yöneticilik görevi nedeniyle yapılan bir ödeme olup, yöneticinin mesai içindeki diğer mesleki hizmetlerinin bu paydan verilen ek ödeme kapsamında değerlendirilmiş olduğunun kabulü gerekir.
Bu itibarla, üniversitelerde hem öğretim üyesi hem de 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrası kapsamında yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı gibi) olarak görev yapan personelin, Kanun'un 58. maddesinin (f) fıkrasındaki "mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz" hükmü gereğince, öğretim üyesi sıfatları nedeniyle yapılan döner sermaye ek ödemesinin bir unsuru olan taban ödemesini ayrıca almalarına yasal olarak imkân bulunmamaktadır.
Bu gerekçelerle, aykırılığın, üniversitelerin tıp fakültelerinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca hem öğretim üyesi hem de yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı) olarak görev yapan ve 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (f) fıkrası kapsamında görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alanlara, aynı zamanda öğretim üyesi sıfatıyla fiilen kliniklerde görev yapmaları nedeniyle, aynı maddenin 1. fıkrasının (c) fıkrası kapsamında "taban ödeme" yapılmasının mümkün olmadığı doğrultusunda giderilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
III- SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, "üniversitelerin tıp fakültelerinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu uyarınca hem öğretim üyesi hem de yönetici (dekan yardımcısı, başhekim yardımcısı) olarak görev yapan ve 2547 sayılı Kanun'un 58. maddesinin 1. fıkrasının (f) fıkrası kapsamında görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme alanlara, aynı zamanda öğretim üyesi sıfatıyla fiilen kliniklerde görev yapmaları nedeniyle, aynı maddenin 1. fıkrasının (c) fıkrası kapsamında 'taban ödeme' yapılmasının mümkün olmadığı" doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 28/04/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
