Hangi Suçları İşleyenler Memur Olamaz

Devlet memuru olarak atanmak isteyen kişilerde aranan şartların anlatıldığı 657 sayılı devlet memurları kanununun 48 maddesinde devlet memurluğuna engel suçlar başlıklar halinde sayılmıştır. Hangi suç ve cezalar memur olmaya engeldir sorusuna cevap arayan memur adayları 657 48 a 5 maddesinde yer alan suçlara bakmaları gerekecektir.657 sayılı kanunun 48 maddesinde devlet memurluğuna engel olan suçlar "Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (…)(1) zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak. " şeklinde tanımlanmıştır.

Kanun maddesinde sayılan suçlara ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

Kanun kapsamında belirtilen suçlar aşağıdaki gibidir.

• Kasten İşlenen Bir Suçtan Dolayı Bir Yıl veya Daha Fazla Süreyle Hapis Cezası Almak

Kanun maddesine göre işlenen suçun memurluğa engel olabilmesi için kasten işlenmiş olması ve alınan cezanın 1 yıl veya 1 yıldan fazla olması gerekmektedir.. Kusurlu olarak yani taksirle  işlenen suçlarda 1 yıldan fazla ceza alınsa bile bu madde kapsamında memurluğa engel teşkil etmeyecektir. Örnek vermek gerekirse kişi normal şekilde yolda aracıyla seyir ederken bir trafik kazasına karışsa ve bu kazada biri ölse kişi bu olaydan ceza alsa bile bu durum kasti olarak yapılmadığı sürece (alkollü araç sürme, makas atarak araç sürme, hız sınırlarının üzerinde araç sürme gibi durumlarda mahkeme öngörülebilir kastı tespit etmemiş olması gerekir.) bu ceza kişinin memuriyeti engel olmayacaktır. Bu tür suçlar affa uğradığı veya zamanaşımına girdiği takdirde memuriyete engel teşkil etmeyecektir.

• Devletin Güvenliğine Karşı Suçlardan Herhangi Birini İşlemek

Devlet memurluğuna engel Bu suçlar 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 302 v.d maddelerinde tek tek sayılmıştır. Bu madde doğrultusunda aşağıda belirtilen suçlardan herhangi birinden ceza alan kişi memur olamayacaktır. Burada kanun koyucu bu tür suçların affa uğraması durumunda da memuriyete engel teşkil edeceğini açıkça belirtmiştir.

1. Devletin Birliğini ve Ülke Bütünlüğünü Bozmak
2. Düşmanla İşbirliği Yapmak
3. Devlete Karşı Savaşa Tahrik
4. Temel Millî Yararlara Karşı Faaliyette Bulunmak İçin Yarar Sağlama
5. Yabancı Devlet Aleyhine Asker Toplama
6. Askerî Tesisleri Tahrip ve Düşman Askerî Hareketleri Yararına Anlaşma
7. Düşman Devlete Maddi ve Mali Yardım 

• Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar

Devlet memurluğuna engel olan bu suç grubu da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda açıkça ifade edilmiştir. Kanun koyucu bir önceki suç biçiminde açıkça suçların affedilmesinin memuriyete engel teşkil edeceğini belirtmesine rağmen bu bölümde belirtmemesi sebebiyle bu madde içerisinde sayılan hallerde eğer suça konu ceza affa uğrarsa kişinin memuriyetine engel olmayacaktır. Devlet Memuru olmaya engel bu suçları aşağıda başlıklar halinde saymakla yetineceğiz.

1. Anayasayı İhlal
2. Cumhurbaşkanına Suikast Ve Fiilî Saldırı
3. Yasama Organına Karşı Suç
4. Hükûmete Karşı Suç
5. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine Karşı Silâhlı İsyan
6. Silâhlı Örgüt
7. Silâh Sağlama
8. Suç İçin Anlaşma 

• Zimmet

Memuriyete engel teşkil eden bu madde diğer suçlardan biraz farklıdır. Şu ana kadar anlattığımız suçlar memuriyetin girişinde de sıkça görülebilecek suçlar olmasına karşın zimmet suçu memur olduktan sonra işlenebilir. Bu sebeple memuriyet görevi yerine getirilirken işlenebilecek zimmet suçu memuriyetin devamı için engel teşkil edecektir.

• İrtikap

Memuriyete engel teşkil eden bu madde de zimmet suçları gibidir.  Bu suç türü de ancak memur olduktan sonra işlenebilir. Bu sebeple memuriyet görevi yerine getirilirken işlenebilecek irtikap suçu memuriyetin devamı için engel teşkil edecektir.

• Rüşvet

Memuriyete engel teşkil eden bir diğer madde de rüşvet suçu belirtilmiştir. Rüşvet suçu da zimmet suçları gibidir.  Rüşvet suçu da ancak memur olduktan sonra işlenebilir. Bu sebeple memuriyet görevi yerine getirilirken işlenebilecek rüşvet suçu memuriyetin devamı için engel teşkil edecektir.

• Hırsızlık

Kasti yapılan ve adi bir suç türü hırsızlık suçu şikâyete tabi bir suçtur. Hırsızlık suçundan hüküm giyen kişiler de memur olamayacaktır.

• Dolandırıcılık

Kasti olarak işlenebilen bir diğer suç da dolandırıcılık suçudur. Bu suçta şikâyete tabi bir suçtur. Dolandırıcılık suçundan hüküm giyen kişiler de memur olamayacaktır. 

• Sahtecilik

Sahtecilik suçları kasti olarak işlenen suçlardandır. Bu suç değişik şekilde ortaya çıkabilir. Özel Evrakta sahtecilik, Resmi Evrakta Sahtecilik, Kalpazanlık gibi var olan bir belgenin gerçek olmayan kopyaların üretilmesi ve bu kopyalarının aldatma kabiliyetinin olması durumunda bu suçu işleyen kişiler de memur olamayacaktır. 

• Güveni Kötüye Kullanma

Güveni kötüye kullanma suçu da sahtecilik suçu gibi değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Kendisine görevi dolayısıyla duyulan güvenden faydalanarak kendisi veya başkası lehine çıkar sağlama olarak ortaya çıkan bu suç türünden hüküm giyenler de memur olamayacaktır. 

• Hileli İflas

Memur olmaya engel olan bu suç sadece tacirlerin işleyebileceği bir suç türüdür. Tacir normalde iflas şartları olmamasına rağmen çeşitli amaçlarla şirketi iflas ettirmiş olabilir. Eğer yapılan bu iflas hileli ise kişi hakkında ceza davası açılacaktır. Hileli iflas sebebiyle ceza alan kişilerde memuriyet yapamazlar.

• İhaleye Fesat Karıştırma

Kamu yada özel ihalelerin belirlediği şartlara aykırı davranarak ceza kanununda belirtilen ihaleye fesat karıştırma suçundan hüküm giyen kişilerde memur olamayacaktır.

• Edimin İfasına Fesat Karıştırma

Türk Ceza Kanunu 236. madde de belirtilen bu suçlarda kasıtlı işlenen suçlardandır. Bu suçun oluşması için çeşitli durumlar mevcut olmak zorundadır. Bu durumlar kanunda sınırlı sayıda belirtilmiştir. Buna göre edimin ifası suçu oluşması için

1. İhale kararında veya sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın teslim veya kabul edilmesi.
2. İhale kararında veya sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın teslim veya kabul edilmesi.
3. Edimin ihale kararında veya sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi.
4. Yapım ihalelerinde eserin veya kullanılan malzemenin şartname veya sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul edilmesi.
5. Hizmet niteliğindeki edimin, ihale kararında veya sözleşmede belirtilen şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi.

Eylemlerinden birinin yapılması gerekmektedir. Bu suçu işleyen kişiler de devlet memuru olamazlar. 

• Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama

Bu suç Türk Ceza Kanunu 282. madde de geçmektedir. Bu maddeye göre; “Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi” bu suçu işlemiş sayılır. Bu suçu işleyen kişiler de memur olamazlar.

• Kaçakçılık

Devlet memurlarında sayılan sınırlı hallerin sonuncusu da kaçakçılık suçudur. Kaçakçılık suçundan hüküm giyen kişilerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Gereğince memur olamazlar.