Üstün başarı ödülü alan memura maaş ödülü verilmek zorunlu mu?

KDK,üstün başarı ödülü alan bir memurun maaş ile ödüllendirme talebinin reddi üzerine yaptığı başvuruyu idarenin takdir yetkisi olduğu gerekçesiyle reddetti.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI: 2021/1494-S.21.2522

BAŞVURU NO: 2020/91010

KARAR TARİHİ:25/01/2021

RET KARARI

BAŞVURAN

BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

BAŞVURUNUN KONUSU : Başvuranın maaş ile ödüllendirme talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 27/07/2020

BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

Başvuran, Kurumumuza yaptığı başvurusunda; Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğünde Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni olarak çalışmakta olduğunu, Devlet Memurları Kanunun Ödül ve Taltif Yönetmeliğinin maddelerine istinaden şahsına verilen Üstün Başarı Belgesi ile Kurumuma yaptığı maaş ile ödüllendirme talebinin hukuksuz şekilde reddedildiğini ifade ederek; Devlet Memurları Kanunu’nun çalışanlara vermiş olduğu hak kapsamında üstün başarı verilen memura en yüksek Devlet Memuru maaşının % 200 katına kadar maaş ile ödüllendirilir hükmü gereği maaş ile ödüllendirilmeyi talep etmektedir.

İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 30/11/2020 tarihli ve E. sayılı yazısında;

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 122 nci maddesinin 2 nci paragrafında; “... Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200’üne kadar ödül verilebilir.” hükmünün yer aldığı,

Bakanlık merkez teşkilatı personelinden 2018 yılında 3 personelin ödül aldığı, 2019 ve 2020 yılında ise ödül alan personel bulunmadığı,

Başvuru konusunun dostane çözümü için yeniden düzenlenen ödül verilmesine dair belgelerin Sayın Bakanımıza arz edildiği, ancak uygun görülmediği, Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 18/11/2020 tarihli ve sayılı yazısında; adı geçen personelin başarılı çalışmalarından dolayı 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ilişkin İl Müdürlüğünce Başarı Belgesi teklifinin yapıldığı ve Kaymakamlıkça Başarı Belgesi taltifi yapıldığı; ilgilinin 3 Başarı Belgesi alması nedeniyle 657 sayılı DMK’nın 122 nci maddesi gereği Kaymakamlıkça 30/04/2019 tarihli ve sayılı onay ile Üstün Başarı Belgesi düzenlendiği; ancak, mevzuat gereği 2018 yılı ödül teklifinin en geç 15/07/2018 tarihi itibariyle sona erdiğinden Valilik Makamına ödül teklifinde bulunulamadığı ve ilgilinin görevinin sonlanması nedeniyle 2018 yılı Aralık ayı itibariyle İl Müdürlüğündeki görevinden ayrılıp kadrosunun bulunduğu Bakanlık Temel Eğitim Genel Müdürlüğündeki görevine döndüğü,

ifade edilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında;

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun Görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Başarı, üstün başarı değerlendirmesi ve ödül” başlıklı 122 nci maddesinde; “Görevli oldukları kurumlarda olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine göre başarılı görev yapmak suretiyle; kamu kaynağında önemli ölçüde tasarruf sağlanmasında, kamu zararının oluşmasının önlenmesinde ve önlenemez kamu zararlarının önemli ölçüde azaltılmasında, kamusal fayda ve gelirlerin beklenenin üzerinde artırılmasında veya sunulan hizmetlerin etkinlik ve kalitesinin yükseltilmesinde somut olaylara ve verilere dayalı olarak katkı sağladıkları tespit edilen memurlara, merkezde bağlı veya ilgili bakan, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından başarı belgesi verilebilir. ... Üç defa başarı belgesi alanlara üstün başarı belgesi verilir.

Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200 ’üne kadar ödül verilebilir.”

Mart 2013 tarihli 2666 sayılı Tebliğler Dergisinde yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Personeline Başarı, Üstün Başarı Belgesi ve Ödül Verilmesine Dair Yönergenin “Amaç” başlıklı birinci maddesinde;

“Bu Yönergenin amacı, Millî Eğitim Bakanlığı personelinden olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine göre başarılı görev yapanlara, Başarı Belgesi ve Üstün Başarı Belgesi ile Ödül verilmesine dair usul ve esasları düzenlemektir.”

“Ödül verilebilecek personel” başlıklı 7 nci maddesinde;

“Ödül, Üstün Başarı Belgesi alan personele verilebilir.”

“Ödül verecek makamlar” başlıklı 10 uncu maddesinde;

“Ödül, merkez ve yurtdışı teşkilatı personeline Bakan, il sınırları içinde görevli personele Vali tarafından verilebilir.”

“Ödül verilebilecek personelde aranacak şartlar” başlıklı 11 inci maddesinde;

“Ödül verilebilecek personelde aşağıdaki şartlar aranır.

Almış olduğu Üstün Başarı Belgesi nedeniyle, daha önce ödül verecek makam tarafından ödül verilmesi veya verilmemesi yönünde değerlendirilmemiş olmak.

Almış olduğu Üstün Başarı Belgesi nedeniyle değerlendirmeye alındığı yıl içerisinde Kınama cezasından daha ağır bir disiplin cezası almamış olmak. ”

düzenlemelerine yer verilmiştir.

KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ

Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurunun reddi gerektiği yönünde hazırlanan öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

Başvuran, üstün başarı belgesi almış olması nedeniyle maaş ile ödüllendirilmeyi talep etmektedir.

Bir idarenin gerçekleştirdiği iş ve işlemlerde, bağlı yetkinin söz konusu olmadığı durumlarda takdir yetkisinin bulunduğu kabul edilmektedir. Şüphesiz, idarenin takdir yetkisine sahip olması, idarenin keyfi olarak hareket edebileceği anlamına gelmemektedir. İdareye yasalarla tanınan takdir yetkisi mutlak olmayıp, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlıdır.

Öte yandan, Danıştay’ın yerleşmiş içtihatlarına göre, idarelerin sahip oldukları takdir yetkisini belirli bir kişi lehine kullanmaya yargı kararı ile dahi zorlanamamakta, takdir yetkisine dayanılarak tesis edilen işlemler üzerindeki yargı denetimi hukuka uygunluk unsuru ile sınırlı bulunmakta, idarenin takdir yetkisini ortadan kaldıracak biçimde yargı kararı verilememekte ve yerindelik denetimi yapılamamakta, yargısal denetimde işlemin diğer unsurları yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sürece, idarenin işlemi haklı kılacak hukuken kabul edilebilir bir neden gösteremediği gerekçesine dayanılarak iptal kararı verilememektedir. (Bakınız, Danıştay 5 inci Dairesinin 27/02/2006 tarihli ve E:2004/5066, K:2006/751 sayılı kararı)

Somut olayımızda, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni kadrosunda olan başvurana, Yenimahalle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde görevli olduğu dönemde, Yenimahalle Kaymakamlığı tarafından 20/06/2016, 19/09/2017 ve 11/02/2019 tarihlerinde Başarı Belgesi ile taltif edilmiş, ardından 3 kez başarı belgesi almış olması nedeniyle 30/04/2019 tarihinde yine Yenimahalle Kaymakamlığı tarafından Üstün Başarı Belgesine layık görülmüş; akabinde görevlendirmesinin sonlanması üzerine 2018 yılının Aralık ayında Bakanlık merkez teşkilatındaki görevine geri dönmüş; 23/01/2020 tarihli dilekçesiyle idareye sunduğu maaş ile ödüllendirme talebi idarenin 20/02/2020 tarihli ve sayılı yazısıyla reddedilmiştir.

Konuyla ilgili mevzuat hükümleri incelendiğinde, personelin 657 sayılı Kanun’un 122 nci maddesi uyarınca maaş ile ödüllendirilmesi konusunda, merkez teşkilatı personeli için Bakan tarafından karar vermesinin öngörüldüğü, bu konuda karar verme konusunda karar vermeye yetkili makamlara takdir yetkisi tanındığı anlaşılmaktadır.

İdare tarafından Kurumumuza sunulan bilgi ve belgelere göre, Bakanlık merkez teşkilatı personelinden 2018 yılında 3 personelin maaş ile ödüllendirildiği, 2019 ve 2020 yıllarında ise hiçbir Bakanlık merkez teşkilatı personeline ödül verilmediği; ayrıca başvuranın maaş ile ödüllendirilmesine yönelik teklifin Bakanlık Makamı tarafından 30/11/2020 tarihinde yeniden reddedildiği görülmektedir.

Kurumumuzca yapılan inceleme neticesinde; idarenin sahip olduğu takdir yetkisini mevzuata, kamu yararına, hizmet gereklerine, eşitliğe ve hakkaniyete aykırı olarak kullandığına ilişkin herhangi bir bilgi ve belgeye ulaşılmadığından, Kurumumuzca idarenin takdir yetkisini başvuran lehine kullanması yönünde idareye tavsiyede bulunmasına imkan bulunmamakta olduğundan; başvuranın tarafına maaş ödülü verilmesi yönündeki talebinin reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde iyi yönetim ilkelerine yer verilmiş olup; idare tarafından, Kurumumuzca talep edilen bilgi ve belgeler süresi içinde gönderildiğinden “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkesine uygun hareket edildiği; ancak, başvuranın talebini reddederken bu işlem karşısında hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğinin gösterilmemiş olması sebebiyle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uyulmadığı tespit edilmiş olup, idareden bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.

HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup, Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre başvurunun REDDİNE,

Ret kararının Başvurana ve MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

e-imzalıdır

Şeref MALKOÇ

Kamu Başdenetçisi