MALİ HİZMETLER UZMANLIĞI MESLEĞİ VE DERNEĞİ

 Bahri AKGÜL

Genel Başkan

Mali Hizmetler Uzmanları Derneği

[email protected]

1.Giriş

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile mevcut mali yönetim sistemi değiştirilerek daha etkin bir yönetim ve kontrol sistemi oluşturulmuş ve kamu idarelerinin yönetim ve hesap verme anlayışı çerçevesinde sorumlulukları artırılmıştır. Bu kapsamda, kamu kurumlarına yüklenen sorumlulukların etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi için Mali Hizmetler Uzmanlığı mesleği oluşturulmuştur.

Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Yüksek Yargı Organları, Başbakanlık, Bakanlıklar ve bağlı kuruluşları ile Mahalli İdareler ve Yüksek Öğretim Kuruluşlarında görev yapan Mali Hizmetler Uzmanlarının başlıca görevleri arasında; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ıncı maddesinde yer alan, stratejik plan, performans programı, bütçe hazırlanması ve uygulanması, taşınır ve taşınmaz işlemleri, iç kontrol sisteminin kurulması ve izlenmesi, ödenek ve harcama kontrolü (mali kontrol) faaliyet raporu hazırlanması ile muhasebe işlemleri ve raporlanması sayılabilir. Ayrıca bu görevlerin yanında görev yapılan kurumların tüm mevzuatından sorumluluk durumu da söz konusudur.  

2.Mali Hizmetler Uzmanlığı Mesleği

Mali Hizmetler Uzmanlığı, mesleğe özel yarışma sınavı sonucunda uzman yardımcısı olarak girilen bir kariyer meslek grubudur. Uzman yardımcıları, bu göreve atandıktan sonra en az üç yıl yardımcılık dönemi geçirirler.

Mali Hizmetler Uzman Yardımcılığı özel yarışma sınavına katılabilmek için; Kamu Personel Seçme Sınavı ilgili puan türünden ilanda belirtilen yeterli puanı almış olmak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde belirtilen genel şartları taşımak, en az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak ve sınavın yapıldığı tarihte 35 yaşını doldurmamış olmak gerekmektedir.

Özel Yarışma Sınavı Yazılı bölümünün konuları, “Kamu Maliyesi (Kamu Gelirleri, Kamu Harcamaları, Bütçe, Kamu Borçları), Maliye Politikası, Türk Vergi Sisteminin Genel Esasları, Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Ceza Hukuku, Borçlar Hukuku, Medeni Hukuk, İcra ve İflas Hukuku, Makro İktisat ve Mikro İktisat, Uluslararası İktisat, Uluslararası Ekonomik İlişkiler ve Kuruluşlar, Genel Muhasebe, Malî Analiz ve Raporlama” şeklindedir.

Uzman yardımcılığına atananlar, en az üç yıl çalışmak ve istihdam edildikleri birimlerce belirlenecek konularda hazırlayacakları uzmanlık tezi tez jürisi tarafından kabul edilmek kaydıyla, yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Süresi içinde tezlerini sunmayan veya tezleri kabul edilmeyenlere tezlerini sunmaları veya yeni bir tez hazırlamaları için  dört ay  ilave süre verilir. İlave süre sonunda tezlerini vermeyenler ile ikinci defa verdikleri tezleri başarısız olarak değerlendirilen uzman yardımcıları yeterlik sınavına alınmaz.

Uzman yardımcılarına, görev yaptıkları idareler tarafından göreve başladıkları tarihten itibaren 6 ay içinde ve 120 saatten az olmamak üzere görev alanlarıyla ilgili konularda mevzuatın öğretilmesi ve uygulamanın gösterilmesini kapsayacak şekilde hizmet içi eğitim verilmektedir. Maliye Bakanlığı tarafından 120 saatten az olmamak üzere verilen mesleki eğitim ise; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuat, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve uygulaması, İhale kanunları ve ilgili mevzuat, Harcırah Kanunu ve ilgili mevzuat, Personel kanunları ve ilgili mevzuat, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu konularını kapsayacak şekilde verilmektedir.

Yeterlik sınavında başarılı olanların Malî Hizmetler Uzmanı kadro/pozisyonlarına atanabilmeleri, uzman yardımcılığı döneminde alınmış olmak kaydıyla, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (KPDS)/ Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (YDS) asgari (C) düzeyinde veya dil yeterliği bakımından buna denkliği kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan başka bir belgeye sahip olma şartına bağlıdır.

Mali Hizmetler Uzman ve Uzman Yardımcıları; 5018 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan görevlere ilişkin olarak kendilerine verilen iş ve işlemleri yapmak, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesinde sayılan görevlere ilişkin olarak kendilerine verilen iş ve işlemleri yapmak, kanun, tüzük, yönetmelik ve yönergelerle malî hizmetler birimlerine verilen görevlerden kendilerine verilen diğer iş ve işlemleri yapmak, görevleriyle ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin görüş ve önerilerini bildirmek, görev alanlarıyla ilgili araştırma, inceleme ve etüt yapmak ve bunları raporlamak, idareleri tarafından yapılacak eğitim programı hazırlık çalışmalarına ve uygulamalarına katılmakla yükümlüdürler. Uzman ve uzman yardımcıları kendilerine verilen görevleri mevzuata, plan ve programlara uygun olarak zamanında ve eksiksiz yerine getirmekten sorumludurlar. Ayrıca ilgili yönetmelikte, uzman ve uzman yardımcılarının mali hizmetler birimi dışında çalıştırılamayacağı ve uzman ve uzman yardımcılarına Yönetmelikte belirtilen görevler dışında görev verilemeyeceği hükme bağlanmıştır. 

 3.Mali Hizmetler Uzmanları Derneği 

Derneğimiz; mesleğe giriş koşulları, görevleri ve görev yaptıkları kurumları yukarda özetlenen üyelerinin mesleki, kültürel, sosyal, ekonomik ve hukuki yönlerden hak ve menfaatlerini araştırmak ve korumak, sorunlarının giderilmesi için girişimlerde bulunmak, mesleki gelişmeyi, aralarındaki dayanışma ve yardımlaşmayı artırmak ve ülkemiz mali yönetim sisteminin gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla 17/10/2006 tarihinde kurulmuştur.

Tüm kamu kurum ve kuruluşları ile meslek kuruluşları nezdinde itibar edilen, örnek alınan ve saygınlık ifade eden bir meslek örgütü olmak vizyonuyla hareket eden Derneğimiz, ülkemiz mali yönetim sisteminde büyük değişikliklere yol açan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu vesilesiyle uygulamaya geçirilmeye çalışılan stratejik yönetim, performans yönetimi, performansa dayalı bütçeleme, iç kontrol ve iç denetimin geliştirilmesi gibi konularda faaliyetler yürütmektedir. Yürütülen bu faaliyetler sonucunda ülkemizde yeni mali yönetim anlayışının/sisteminin oturmasına ve gelişmesine katkı sağlamak en önemli amaçlarımız arasındadır.

Bu doğrultuda, Derneğimiz tarafından ülkemizde mali yönetim ve kontrol sistemini geliştiren, izleyen, kontrol mekanizmalarını kuran ve denetleyen kurumlardan Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Başbakanlık, Sayıştay Başkanlığı, Maliye Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı ile ortak projeler ve çalışmalar yürütülmektedir/yürütülmüştür. Düzenlenen sempozyumlar, konferanslar ve toplantılar bu ortak çalışmalara örnek olarak gösterilebilir. Bunlardan en kapsamlı olanları aşağıda özetlenmiştir. 

2010 yılında Derneğimizce düzenlenen “5018’in 5 Yılı ve Strateji Geliştirme Birimlerinin Geleceği” konulu panel bu çalışmaların en güzel örneklerinden biri olup, panele Sayıştay Başkanlığı, Maliye Bakanlığı, üniversiteler ve diğer ilgili kurumların üst yönetimlerinden katılım sağlanmıştır. Panelde, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun beşinci yılında detaylı bir şekilde mali yönetim ve kontrol sisteminin geldiği aşama, eksiklikler ve yapılması gerekenler ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. 

TBMM ile Derneğimiz işbirliğinde 2012 yılında TBMM’de gerçekleştirilen “Şeffaf ve Hesap Verebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu” bu çalışmalardan bir tanesidir. Söz konusu sempozyumda; Sayıştay Başkanlığı, Hacettepe Üniversitesi, TBMM Genel Sekreterliği, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Kamu İç Denetçileri Derneği ve kurumların Strateji Geliştirme Yöneticilerinin katkılarıyla konu detaylı bir şekilde tartışılmış, mevcut durum irdelenmiş ve çok değerli görüş ve öneriler üretilmiştir. Bu görüş ve öneriler ile sempozyum çıktıları kitaplaştırılarak kamu kurumlarına dağıtılmıştır.

Derneğimizce hazırlanan “Kamu İdarelerinde Saydamlık ve Hesap Verebilirlik Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi” teklifinin daha da geliştirilerek 2018 yılında uygulanması planlanmıştır. Projemizin gerçekleştirilmesi sonucunda ortaya çıkacak olan yıllık iş programlarının oluşturulması ve değerlendirilmesine yönelik model ile öz-değerlendirme rehberinin ülkemizdeki tüm kamu kurumlarında uygulanması ve kabul edilmesi için çalışmalar yapılacaktır. Söz konusu rehberler de kullanılarak oluşturulan modellerin uygulanması ile kamuda gelişmeye açık olduğunu düşündüğümüz hesap verme mekanizmaları genişletilecektir.

2017 yılında Derneğimiz ile Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Başbakanlık, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Kamu İç Denetçileri Derneği ortaklığında “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Etkin İzleme ve Değerlendirme Modeli Oluşturulması Projesi” yürütülmektedir. Söz konusu proje sonucunda oluşturulacak modelle kamu idarelerinin amaç ve hedefleri ile faaliyetlerinin etkin bir şekilde izlenmesine yönelik katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Projenin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde kamu kurumlarının izleme ve değerlendirme yapısına bütüncül bir yaklaşım getirmesi, mevcut izleme aygıtlarının birbiriyle uyumlu olması ve yeni sistemin karar mekanizmaları için etkin hale getirilmesi beklenmektedir. Proje Ankara Kalkınma Ajansına da sunulmuş olup, Teknik Destek Sözleşmesi imzalanmıştır.

Derneğimiz, Kamu kurumlarında görev yapan Strateji Geliştirme Birimi yöneticilerinin katılımıyla oluşturulan ve düzenli olarak istişare toplantıları düzenleyen Kamu Strateji Platformunun da üyesi olup, istişare toplantılarına katılım sağlamaktadır. Derneğimizin ev sahipliğinde gerçekleşen bir toplantıda, Mali Yönetim Sistemi ve Strateji Geliştirme Birimlerinin sorunları ve geleceği görüşülmüş olup, mali yönetim sistemine ve strateji geliştirme birimlerine yönelik olarak geliştirilen fikirlerin bir eylem planına dönüştürülmesi fikri kabul edilmiştir. Buna istinaden, Derneğimizce bir eylem planı oluşturulmuş ve Kamu Strateji Platformu yetkilileri ile paylaşılmıştır. Ayrıca, Kamu İç Denetçileri Derneği gibi Sivil Toplum Kuruluşlarıyla da birlikte yürütülen çalışmalarımız bulunmaktadır.

2017/7 No’lu Başbakanlık Genelgesinde belirtilen Proje Yönlendirme Kurulunun sorumluluğu ve Muhasebat Genel Müdürlüğü koordinesinde yürütülen Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Sistemi Projesinin genel çerçevesi ve gelinen aşama ile proje kapsamında planlanan faaliyetler hakkında Muhasebat Genel Müdürü ile 13.12.2017 tarihinde bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Mali yönetim sistemi ile Strateji Geliştirme Birimlerinin idari kapasiteleri ve yapılanması hakkında fikir alışverişinde bulunulmuştur.   BKMYS çalışmalarında, Derneğimizle Muhasebat Genel Müdürlüğü arasında işbirliği yapılması konusunda fikir birliğine varılmıştır.

2017/16 Nolu Başbakanlık Genelgesiyle hazırlıkları başlatılan ve 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı kapsamında Özel İhtisas Komisyonları ve Çalışma Grupları kurulmuştur. Derneğimizin üyesi bulunduğu/temsil edildiği komisyon ve çalışma grupları aşağıda belirtilmiştir. Ülke olarak odaklanacağımız kritik önemdeki yapısal dönüşüm alanlarını ve bunlara ilişkin hedef ve stratejileri de ortaya koyacak temel politika belgesi olacağı belirtilen On Birinci Kalkınma Planının hazırlıklarına destek ve katkı sağlanmaktadır/sağlanacaktır.

• Kamuda İyi Yönetişim ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonu


• Kalkınma Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları Özel İhtisas Komisyonu


• Yeni Hükümet Sisteminde Kamu Yönetimi Çalışma Grubu

Mesleğe alınan uzman yardımcılarının yetiştirilmesi ve uzmanlar ile Kurumların harcama yetkilileri, gerçekleştirme görevlileri, strateji geliştirme birim yöneticileri, ihale yetkilileri ve satınalma birimi çalışanlarına yönelik eğitimler düzenlenmekte, yürütülen faaliyetlerin daha verimli gerçekleştirilmesine katkı sağlanmaktadır.

Dernek bünyesinde oluşturulan çalışma grupları aracılığıyla; kamu alımları, iç kontrol, iç denetim, bütçeleme, kamu zararları gibi konularda üyelerimizin kurumlarında yaşadıkları sorunlu alanlar ele alınmakta ve çözüme yönelik çeşitli raporlar hazırlanarak ilgili yerlere iletilmektedir.

Üyelerimizin yüksek lisans yapmalarında kolaylık sağlayabilmek için üniversitelerle sözleşmeler yapılmaktadır. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ile Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında yapılan sözleşmemiz devam etmektedir. Söz konusu yüksek lisans programlarından geçmiş dönemde mezun olan veya öğrenimine devam eden üyelerimiz bulunmaktadır. Üniversitelerle işbirliği kapsamında Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Rektörü de ziyaret edilerek, Derneğimizin yürüttüğü faaliyet ve projelerde destekleri talep edilmiştir. Bu kapsamda, iş birliği yapma konusunda fikir birliğine varılmıştır.

Üyelerimizin yabancı dil yeterliklerinin geliştirilmesine katkıda bulunabilmek amacıyla dil kurslarıyla da üyelerimize fiyat avantajı sağlayan sözleşmeler yapılmaktadır. Dil Kurslarıyla bu kapsamda yapılan sözleşme devam etmekte olup öğrenim gören üyelerimiz bulunmaktadır.

Meslektaşlarımız arasındaki birlik ve beraberliğin artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla zaman zaman gezi organizasyonları, il ziyaretleri gibi faaliyetler gerçekleştirilmektedir.

Mesleğimizin özlük haklarında ortaya çıkarılan adaletsizlikler, nakil sorunu, hiyerarşik bağlılığa ilişkin sorunlar ve yabancı dille ilgili sorunların çözümü için sürekli girişimlerde bulunulmaktadır. Bu sorunların kamuoyuna duyurulması için hazırladığımız dosyaların son toplu sözleşme dönemi öncesinde basın organlarında yer alması sağlanmıştır. Konuyla ilgili sendikalar ile bürokrat ve siyasilerle de görüşmeler yürütülmüştür/yürütülmektedir. Bu kapsamda, mesleğimizin sorunlarının çözümüne yönelik hükümlerin, hükümet ve yetkili sendika arasında imzalanacak 2018-2019 Dönemi Toplu Sözleşme Taslağı Metnine de girmesi sağlanmıştır.

Katılımcılık, iletişim ve işbirliğine önem vermek, çözüm odaklılık, şeffaflık, hesap verebilirlik, dürüstlük ve gerçekçilik temel değerleri ile hareket eden Derneğimizce gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgiler Derneğimizin internet sitesi, sosyal medya sayfaları, e-posta veya sms yoluyla paylaşılmaktadır. 

Sonuç

Mali Hizmetler Uzmanları, görev yaptıkları birimin ve mensubu oldukları mesleğin geniş bir mevzuata sahip olması nedeniyle kurum ve kuruluşlarda iyi derecede bilgi birikimine ve deneyime sahip olmaktadırlar. Bu sayede kendilerini geliştirme ve yönetici olabilme imkanları bulunmaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile oluşturulan Mali Hizmetler Uzmanlığı mesleğine yüklenen ağır sorumluluklar bulunmaktadır. Geride kalan onbir yıllık döneme bakıldığında, meslek mensuplarının idarelerinde mali yönetim ve kontrol sisteminin oluşturulmasına/devam ettirilmesine ve kaynakların etkili ekonomik ve verimli kullanılmasına yönelik çabaları ve çalışmaları tüm kesimlerce önemli kabul edilmektedir. Mali Hizmetler Uzmanlığı mesleğinin hak ettiği konuma ulaşmasında ve bunun korunmasında, meslek mensuplarının idarelerinde ortaya koydukları çalışmaların kalitesinin önemli olacağı ve bu mesleğin öneminin her geçen gün daha çok anlaşılacağı düşünülmektedir.

5018 sayılı Kanun kapsamında ülkemizde geliştirilmeye çalışılan kamu mali yönetimindeki büyük değişimin önemli aktörlerinden olan Mali Hizmetler Uzmanları ve Yardımcılarının oluşturduğu Derneğimiz tarafından da yürütülen tüm faaliyetlerde kamu yönetim sistemimizin daha ileriye taşınması hususu esas alınacaktır.