Belediye Başkanları İhale Yetkilisi Olabilir mi?

Kamuda ihale yapan kamu kurumlarından biriside belediyelerdir. Belediyelerin çok farklı görevlerinin olması sebebiyle yapmış oldukları ihalelerinde sayısı ona göre fazla olmaktadır.

İdareler mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini ihale yoluyla temin ederler. İhale işlemleri ihale yetkilisi tarafından belirlenen ihale komisyonu üyeleri tarafından yerine getirilir. İhale komisyonu, ihalenin başlangıcından nihayetine kadar tüm işlemleri yürütmekle görevli olup ihale mevzuatı gereği yapmaları gereken işlemlerden sorumludurlar.  İhale komisyonu üyelerini görevlendiren ihale yetkilisinin ise 4734 sayılı yasaya göre çeşitli yetki ve sorumlulukları bulunmaktadır. 

İhale yetkili, Kamu İhale Kanunu'nun 4 üncü maddesinde tanımlanmıştır. İhale yetkilisi, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini ifade etmektedir. 4734 sayılı yasada yer alan ihale yetkilisi tanımından görüleceği üzere, bir kişinin ihale yetkilisi olması için hem ihale yapma hem de harcama yapma yetkisine haiz olması gerekmektedir. Dolayısıyla, bu özelliklere haiz olmayan bir kişinin ihale yetkilisi olması mümkün değildir.

5018 sayılı Kanuna göre, harcama yapma yetkisine sahip olan görevliler harcama yetkilileridir. Harcama yetkilisi, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir birimin en üst yöneticisidir. Bütçeyle kendisine ödenek tahsis edilen birimler ise analitik bütçe sınıflandırması kurumsal düzeyinin üçüncü ve dördüncü düzeylerinde yer alan birimlerdir. Bu birimlerin yöneticileri harcama yetkilileridir.

Belediyelerde de harcama birimleri 5018 sayılı yasaya paralel şekilde tanımlanmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 63 üncü maddesinde belediye bütçesinden ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin yöneticisi harcama yetkilisi olarak tanımlanmıştır. Belediyelerde harcama yetkililiği görevinin daire başkanları veya müdürler tarafından yerine getirilmesi gerekir.

İhale yetkilisi, idarelerde ihale ve harcama yapma yetkisine sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun yetki devri yapılan görevlilerini, harcama yetkililerinin ise bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinin en üst yetkilileri olduğunu ifade etmiştik. Mevzuatta farklı bir düzenleme olmadığı durumlarda harcama yetkilisi aynı zamanda ihale yetkilisidir.

Belediye başkanları ise 5018 sayılı yasanın 11 inci maddesinde üst yönetici olarak sayılmıştır. İhale süreci kamu için bir harcama işlemi olması ve harcama yapma yetkisinin ise 5018 sayılı yasayla harcama yetkililerine verilmesi sebebiyle üst yöneticilerin ihale yetkilisi olması mümkün değildir. Dolayısıyla, belediye başkanları ihale yetkilisi olamazlar. Bu kuralın istisnası ise aşağıda yer almaktadır. 

Belediye Başkanının İhale Yetkilisi Olabileceği Durum

Belediye başkanlarının üst yönetici olması sebebiyle ihale yetkilisi olamaması asıl olan kuraldır. Bununla birlikte belediye başkanının ihale yetkilisi olabilmesi mümkündür.

Teşkilat yapısı ve personel durumu gibi sebeplerle harcama yetkilisinin belirlenmesinde güçlük bulunan belediyeler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılamayan belediyelerde harcama yetkililiği, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınmak suretiyle üst yönetici sıfatıyla belediye başkanlığı tarafından yürütülebilir. Bu konuda Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No:1) da benzer hüküm bulunmaktadır.

Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün konuya ilişkin çıkardığı genelgede; nüfusu 10.000'den aşağıda olan ilçe belediyeleri ile harcama birimleri sınıflandırılamayan kasaba belediyelerinde harcama yetkililiği görevinin belediye başkanları tarafından yürütülmesinin İçişleri Bakanlığı tarafından uygun görüldüğü belirtilmiştir. Genelgede ayrıca, özel kalem müdürlüğü kadrosu olmadığı halde üst yönetim giderlerinin özel kalem kurumsal kodundan ödendiği durumlarda da harcama yetkililiği görevi belediye başkanına verilmiştir.

Belediye başkanları, kendilerine harcama yetkililiği görevi verilen yukarıdaki istisnai durumlarda ihale yetkililiği görevini de yürütebilirler.