Yüksek Ek Göstergeli Kadronun Emeklilik Haklarından Yararlanma

Memur maaşının unsurlarından birisi de ek gösterge aylığıdır. Ek gösterge aylığı memurun maaşına, emekli keseneğine, emekli ikramiyesine ve memura ödenecek emekli maaşına etki eder. Memurlar bulundukları kadrodan daha üst ek göstergeli görevlere atandıkları gibi daha yüksek ek göstergeli bir kadrodan daha düşük ek göstergeli bir kadroya da atanabilirler. Bu çalışmamızda daha düşük ek göstergeli kadroya atanan memurun önceki kadronun ek göstergesini emeklilikte muhafaza edip edemeyeceği konusunu açıklamaya çalışacağız.

Devlet Memurları Kanunu'nun 43 üncü maddesinde göstergelere dair düzenleme yapılmıştır. Söz konusu maddede ek gösterge ödemeleri hakkında da hükümler bulunmaktadır.  Kısaca özetleyecek olursak, DMK'nın 43 üncü maddesinde ek gösterge aylığının hesabı ile ek göstergenin kazanılmış hak teşkil edip etmeyeceği hususunda düzenlemeler yer almaktadır.

Konunun emeklilik boyutuna ilişkin düzenleme ise 5434 sayılı mülga Emekli Sandığı Kanunu'nun Ek-67 inci maddesinde yer almaktadır. Bu madde 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Madde yürürlüğe girmeden önce düşük ek göstergeli göreve yapılan atamalarda kişi kendi payını, devlet ise kendi payını SGK'na ödüyordu. Bu maddenin yürürlüğe girmesiyle birlikte yeni bir sistem benimsenmiştir.

Ek-67 inci madde hükmünün yürürlüğe girdiği 27.04.2005 tarihinden itibaren, yüksek ek göstergeli bir görevden düşük ek göstergeli bir göreve atananların yüksek ek göstergeli kadronun emeklilik haklarından yararlanmaları belli şartlara bağlanmıştır. Bu şartların varlığı halinde kişi daha önceki yüksek ek göstergeden faydalanabilir.

Yüksek ek göstergeli bir görevden düşük ek göstergeli bir göreve atanan kişilerin emeklilikte yüksek ek göstergeden yararlanmaları için birinci şart, daha önce görev yaptığı kadronun ek göstergesi ile atanmış olduğu kadronun ek göstergesi arasındaki farktan kaynaklanan emekli keseneği kişi ve kurum karşılıklarının tamamının kişi tarafından ödenmesidir. Daha önceki düzenlemede kurum kendi payını, kişi kendi payını ödüyorken mevcut durumda hem kişi payını hem de kurum payını personel ödemektedir. Bazı durumlarda ek gösterge farklılıkları emeklilik maaşında önemli artışlara sebep olmaktadır. Örneğin, İkisi de 25 yıl hizmet yapmış olan 2200 ek göstergeli memur ile 3600 ek göstergeli memurun bir aylık yaklaşık emekli maaşı farkı  1.600-TL'dir. Bu artıştan faydalanan memurdan  külfetinin tamamına da katlanması istenmiştir.

Emeklilikte yüksek ek göstergeden faydalanmak için ikinci şart ise, personelin yüksek ek göstergeli görevde 6 ay çalışıp maaşından da yüksek ek göstergeden 6 ay kesinti yapılması gerekmektedir. Bu iki şartın bir arada gerçekleşmesi halinde kişi yüksek ek göstergeli görevin emeklik haklarından yararlanır.

6 Aylık Çalışma Şartı Aranmayan Durumlar

Bazı görevlerde çalışan personeller için 6 ay çalışmış olma şartı aranmamaktadır. Bu kadrolar; Bakanlar Kurulu Kararı ile atananalar, Müşterek Kararname ile atananlar, A Grubu kadrolar diye tabir ettiğimiz mesleğe yarışma sınavıyla girip yeterlilik sınavıyla atanan kadrolarda görev yapanlar, Emniyet hizmetleri sınıfına tabi personel, istihbarat  kanunlarına tabi olarak görev yapanlar, Türk Silahlı Kuvvetleri kanununa tabi personel, Uzman Erbaş, Uzman Jandarma ile müşavirlik görevinde bir kez kesinti yapılması halinde yüksek ek göstergenin emeklilik hakkından yararlanır.

Bu husus, 5353 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden önceki durumu ifade etmekte olup 2005 yılından sonraki dönemde ise bu kadrolarda görev yapanların da 6 ay süreye tabi oldukları bilinmelidir. 2005 yılından sonraki dönemde ise TBMM üyeleri, illerin daimi komisyon üyeleri ve belediye başkanlarının 6 aylık çalışma şartını taşımalarına gerek bulunmamaktadır.

Son olarak, buraya kadar anlattığımız hususlar 01.10.2008 tarihinden önce işe başlayıp 5434 sayılı yasaya tabi olan personeli kapsamaktadır. 5510 sayılı yasaya göre görev yapan kamu görevlilerinin emekli maaşının hesabında prime esas kazanç  temel alındığı için bu açıklamalarda yer alan hususların onlar açısından hüküm ifade etmesi beklenemez.