Disiplin Cezalarının Özlük Dosyasından Silinmesi , memura verilen disiplin cezası ne zaman silinir, memur talep etmeden disiplin cezası özlük dosyasından çıkarılır mı?

Devlet Memuru olarak görev yapanların devlet memurları kanununda yer alan ve ilgili kanunun 125. maddesinde sayılan fiilleri işlemeleri durumunda disiplin cezaları ile karşı karşıya kalmaları mümkündür.Memurların almış oldukları bu cezalar kesinleştikten sonra ilgili memurların özlük dosyasına eklenmekte,alınan bu cezalar daha sonra memura disiplin cezası verilmesi gereken durumlarda tekerrür uygulanmasında dikkate alınmakta veya memurun atanacağı bazı unvanlarda cezanın çeşidine göre engel teşkil etmektedir.Bu yazımızda memurun almış olduğu ve özlük dosyasına işlenmiş disiplin cezalarının silinme işlemlerine ilişkin açıklamalar yapmaya çalışacağız. 

Kurumlarca memurların özlük dosyasının nasıl tutulacağına ilişkin düzenleme Devlet memurları kanununun 109 maddesinde yer almış ve ilgili maddeye göre Devlet personel başkanlığınca yayımlanan  2 Seri No'lu Kamu Personeli Genel Tebliği'nin "Özlük Dosyası Tutulmasına İlişkin Usul ve Esaslar" başlıklı (D) bölümünün 5 numaralı bendinin dördüncü alt bendinde; "Dördüncü bölümde; memur hakkında yapılan disiplin soruşturmalarına ilişkin evraklar ile verilen disiplin cezaları, yargı organlarınca memur hakkında verilmiş karar örnekleri, görevden uzaklaştırmaya ilişkin belgeler ile varsa inceleme, soruşturma ve denetim raporları saklanır." hükmüne yer verilmiştir.İlgili tebliğ hükmünden de anlaşılacağı üzere memurların özlük dosyasında bulunması gerekenler arasında memurlara verilen disiplin cezaları da yer almaktadır.

Bunun yanında 657 sayılı Devlet memurları  kanunun 133. maddesinde memurların özlük dosyalarına işlenmiş olan disiplin cezalarının belli bir süre geçtikten sonra özlük dosyasından silinmesine imkan tanınmıştır.İlgili kanun maddesine göre 

-Uyarma ve Kınama cezası alan memurlar cezaların uygulanmasından sonra 5 sene geçtikten sonra 

-Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurlar ise cezanın uygulanmasından sonra 10 sene geçtikten sonra 

Atamaya yetkili amirlerine başvurarak bu cezaların dosyalarından silinmesini isteyebilirler.

Tabiki kanun maddesinde bahsedilen başvurunun memurca  yazılı şekilde yapılması gerekmektedir.Memurun özlük dosyasında bulunan ve yukarıda belirtilen süreler geçtikten sonra silinmesi talebinde bulunduğu cezaların özlük dosyasından silinmesine karar verecek olan merci atamaya yetkili amirdir.Atamaya yetkili amir uyarma,kınama ve aylıktan kesme cezalarının özlük dosyasından silinmesinde direkt karar verme yetkisine sahip iken kademe ilerlemesinin cezasının özlük dosyasından silinmesi için disiplin kurulunun görüşünü aldıktan sonra ilgili cezayı özlük dosyasından silebilir.

Kanun maddesine göre memurun başvurusu üzerine atamaya yetkili amire verilen  bu cezaları özlük dosyasından silinmesinde takdir hakkı tanınmıştır.Atamaya yetkili amir talep de bulunan memurun cezanın çeşidine göre özlük dosyasından silinmesi için geçmesi gereken sürelerdeki davranışlarına göre bir değerlendirme yaparak  bu süreler içerisinde olumlu çalışmalarda bulunan kişilerin disiplin cezalarının özlük dosyasından çıkarılmasına karar verebilecektir.

Burada atamaya yetkili amirin takdir yetkisini kullanırken belli kıstaslarla bağlı olduğunu belirtmek isteriz.Daha önceki yıllarda verilen mahkeme kararlarında da bu hususlarda değerlendirmeler yapılmıştır.

Anayasa Mahkemesinin 13/11/2014 tarih ve E. 2013/95, K. 2014/176 sayılı kararında; “İdareye takdir yetkisi tanınması, idarenin "keyfi" olarak hareket edebileceği anlamına gelmez. İdareye tanınan takdir yetkisinin, somut olayın özellikleri, eylemin ağırlığı, oluşan zararın büyüklüğü gibi durumlar göz önünde bulundurularak eşitlik, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılması hukukun genel ilkelerindendir.” denilmektedir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 17/04/2008 tarihli ve E,2005/270 K.2008/1286 sayılı kararında, Anayasa'nın 2 nci maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesine vurgu yapılarak bu bağlamda, işlemlerde kamu yararının sağlanması amacının güdülmesi, nesnel adil ve hakkaniyet  ölçütlerinin gözetilmesi gerektiği, bu nedenle, idarenin yasalarla kendisine tanınan takdir yetkisini adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçümlerini göz önünde tutarak kullanması, Anayasanın 10 uncu maddesi kapsamında, kanun önünde eşitlik ilkesine uygun hareket etmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır

Devlet memurluğundan çıkarılma cezalarının ise özlük dosyasından çıkarılmasında atamaya yetkili amirin herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır.Devlet memurluğundan çıkarılanlar ancak mahkeme kararları veya af kanunları kapsamında devlet memurluğuna dönebilmektedirler.

Devlet memurları kanununa göre atamaya yetkili amire verilen disiplin cezalarının özlük dosyasından silinmesi yetkisi devredilemez bir yetki olup disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesi kararı bizzat ilgili amirce kullanılmak zorundadır.