Eşi Esnaf Olan Memur Asgari Geçim İndirimi Alabilir mi?

Ücretli olarak çalışanların asgari geçim indiriminin nasıl hesaplanacağı 193 sayılı gelir vergisi kanununda ve 265 sayılı gelir vergisi tebliğinde açıklanmıştır.Asgari geçim indirimi hesaplamalarında yanlış yapılan hususlardan biriside ücretlinin eşinin esnaf olması durumunda ortaya çıkmaktadır.Eski tanımıyla eşi bağkurlu olan ücretli eşinden dolayı asgari geçim indirimi alabilirmi. Konuya ilişkin olarak 193 sayılı gelir vergisi kanununda eş için hesaplanacak asgari geçim indiriminde aranan şartları incelememiz gerekecektir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesinde; "Ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır.Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için %50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5 diğer çocuklar için %5'i dir..." hükmü yer almaktadır.

İlgi hüküm gereğince sadece ücret geliri elde eden eş için asgari geçim indirimi almak mümkün değildir.Bunlar dışındakiler ise çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilecek olup, münhasıran emekli maaşı alanlar da çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş olarak kabul edilecektir.Dolayısıyla eşi esnaflık yapan eski uygulama ile bağkurlu olan eş için asgari geçim indirimi alınması mümkündür.Burada dikkat edilmesi gereken eşin esnaflık yapıyor olmasıdır.Esnaflık yapan kişinin geliri ücret geliri sayılmadığından bu kişinin eşi ücretli çalıştığı takdirde esnaf olan eşi nedeniyle asgari geçim indirimi alabilecektir.

Konuyu bir örnekle açıklamak gerekirse Memurun eşi kendi namına bir işyeri açmış ise bu işyerinden dolayı elde ettiği gelir ücret geliri sayılmayacağından memur esnaf olan eşinden dolayı asgari geçim indiriminden faydalanabilecektir.Ancak memurun eşi bu işyerinde işyerinin sahibi değilde orada ücret karşılığı çalışan bir işçi olsaydı bu işçiye ödenen maaşta asgari geçim indirimi hesaplandığından memur eşi için kendi maaşında asgari geçim indiriminden faydalanamayacakdı.

Gelir İdaresi Başkanlığının konuya ilişkin görüşü yazımız ekindedir.

Sayı: 38418978-120[32-14/1]-875

Tarih: 12/09/2014

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

Sayı : 38418978-120[32-14/1]-875 12/09/2014

Konu : Eczacı olarak çalışan eşten dolayı, ücretli çalışan eşin asgari geçim indiriminden yararlanacağı hk.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ... Meslek Lisesi'nde öğretmen olarak görev yaptığınızı ve eşinizin eczacı olarak çalıştığını belirterek, eşinizden dolayı asgari geçim indiriminden yararlanıp yararlanamayacağınız hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesinde; "Ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır. Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için %50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5 diğer çocuklar için %5'i dir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgari geçim indirimi, bu fıkraya göre belirtilen tutar ile 103'üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısımdan fazla olması halinde iade yapılmaz..." hükmü yer almaktadır.

Asgari geçim indirimine ilişkin açıklamaların yapıldığı 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin; "6.Medeni Durum ve Eşin Gelirinin Olmadığının Tespiti" başlıklı bölümünde; "Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında Tebliğ ekinde yer alan "Aile Durumu Bildirimi" (EK:1) ile işverenlerine bildirimde bulunacaklardır. Durumlarında herhangi bir değişiklik olması halinde (evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb.) bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildireceklerdir. Asgari geçim indirimi oranını etkileyen değişiklikler, söz konusu değişikliğin işverene bildirildiği tarih itibariyle uygulanacak olup, eşlerin her ikisinin de ücretli olması halinde çocuklar yalnızca sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dahil edilecektir. Bu uygulamada eşin çalışmadığı ve herhangi bir gelirinin olmadığına ilişkin olarak (aksi tespit edilmediği sürece) ücretlinin beyanı yeterli olacaktır.

Sadece ücret geliri elde eden eş, "çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş" kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bunlar dışındakiler ise çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilecek olup, münhasıran emekli maaşı alanlar da çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş olarak kabul edilecektir." açıklamalarına yer verilmiştir. Bu hüküm ve açıklamalara göre, sadece ücret geliri elde eden eşin, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilmemesi nedeniyle, eczacı olarak faaliyette bulunan eşinizden dolayı asgari geçim indiriminden faydalanmanız mümkün bulunmaktadır. Bilgi edinilmesini rica ederim.