Aşırı düşük teklif açıklamasındaki hesaplama hatası dikkate alınır mı?
KİK, aşırı düşük teklif açıklamasının amacının, istekliler tarafından teklif edilen fiyatlarla ihale konusu işin yapılabilirliğinin belgelendirilmek suretiyle ortaya konulabilmesi olduğu ve bu noktada sorumluluğun isteklide olduğu değerlendirilmiş olup, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yapılan hesaplama hatasının toplam teklif bedelinin eksik açıklanmasına neden olduğuna karar vermiştir.
| Toplantı No | : 2020/039 |
| Gündem No | : 25 |
| Karar Tarihi | : 09.09.2020 |
| Karar No | : 2020/UH.II-1498 |
BAŞVURU SAHİBİ:
Fikri ALTUNDAĞ,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bayraklı Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/309181 İhale Kayıt Numaralı “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (43 Adet Araç)” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Bayraklı Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından 14.07.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Araç ve İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı İşi (43 Adet Araç)” ihalesine ilişkin olarak Fikri Altundağ’ın 07.08.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 12.08.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.08.2020 tarih ve 36278 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.08.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/1256 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 05.08.2020 tarihli ihale komisyonu kararından, aşırı düşük teklif açıklamasının “önemli bileşenlerden olan araç giydirme işlemi için piyasadan alınmış teklifte genel toplama yapılırken aritmetik hata yapıldığı” gerekçesiyle idarece uygun bulunmadığının ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığının öğrenildiği, ancak aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik Hata ve Yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde yer alan açıklamada hangi koşullarda teklifin aritmetik hata gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılacağının açıkça belirtildiği, ancak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerinde aritmetik hata bulunması durumunda söz konusu Tebliğ maddesine atıfta bulunularak teklifin değerlendirme dışı bırakılamayacağı, bilgisayar programlarından kaynaklanan aritmetik hatalar konusunda bile söz konusu hususun yumuşatıldığı dikkate alındığında üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde aritmetik hata bulunması dolayısıyla teklifin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu, teklif tutarına oranla yüz binde 7,8 bir farklılık olduğu, bunun da asıl teklifi etkilemediği,
Diğer taraftan, anılan Tebliğ’in “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6’ncı maddesi gereğince üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin dayanağı olan tutanağın incelenmesi durumunda, söz konusu fiyat teklifi üzerinde fiyat teklifini veren firma ve meslek mensubunun imza ve kaşesinin bulunduğu, asli unsurları bakımından anılan Tebliğ’e uygun olan fiyat teklifini düzenleyen firmadan kaynaklanan hatadan dolayı teklifin değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olmadığı, fiyat teklifinin teklif tutarının sadece %0,42’sini oluşturduğu, firma kârının 4.789,58 TL, fiyat teklifinin ise 5.450,00 TL olması gerekirken sehven 5.350,00 TL olduğu, aradaki 100,00 TL’lik farkın firma kârından karşılanabileceği, bu durumun teklifin mahiyetini değiştirmediği, ayrıca idare tarafından firma ile iletişime geçilmesi durumunda firmanın teklifini 5.350,00 TL’ye düşürebileceği,
İdarece gönderilen aşırı düşük sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin damga vergisi, karar pulu, KİK payı, amortisman, yedek parça, tamir bakım, sigorta, araç giydirme, araç takip cihazı ve hattı, tam kasko, koltuk sigortası ile motorlu taşıtlar vergisi olarak belirlendiği, önemli teklif bileşenlerinin toplam maliyetinin 1.187.680,93 TL olduğu, teklif tutarının ise 1.282.559,16 TL olduğu, araç giydirme giderinden kaynaklanan 100,00 TL’lik farkın önemli teklif bileşenlerinin toplam tutarına eklendiğinde ise 1.187.780,93 TL olduğu, bu tutarın dahi teklif tutarının altında olduğu, anılan Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesinde yer alan “Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklaması gereğince ihale komisyonunca düzeltme yapılabileceği ve düzeltilmiş tutarın teklif fiyatının üzerinde olmadığının görüleceği,
İdarece şikâyete cevapta şikâyeti reddetme gerekçesine yer verilmediği, sadece anılan Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesine atıf yapılarak ve bu madde gereğince analiz fiyatının düzeltilmesi sonucunda ortaya çıkan fiyatın teklif fiyatının üzerine çıktığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmediğinin belirtildiği,
Sonuç olarak, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu, ihale komisyonu kararının iptal edilerek tekliflerinin değerlendirmeye alınması ve ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmeleri gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı maddesinde “…(5) Başvuru ve teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.…
(7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde “16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.…
16.5.3. Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel, Numbers, Libre Office Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıkları, toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyecek ve bu farklılıklar isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecektir. Yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutar, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edilecektir.” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6’ncı maddesinde “16.6.1 İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,
a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,
b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,
İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.
16.6.2. İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir.
16.6.3. Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin belgelerin yazılı olarak istenilmesi ve aday ve isteklilerce bir dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir. İdarece belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan aday ve isteklilerin başvuruları veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve isteklilerin geçici teminatları gelir kaydedilir.
16.6.4. İlgili mevzuatına göre ihaleye katılma şartı olarak istenmesi gereken belge veya bilgilerin idarece istenmediği ve bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edildiği hallerde, idarelerce bu tür belge veya bilgiler başvuruların ya da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aday veya isteklilerden talep edilemeyecek ve tamamlatılamayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Özel Hükümler” başlıklı ikinci kısmının “Yapım İşi İhalelerine İlişkin Özel Hususlar” başlıklı birinci bölümünün “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.” açıklaması,
“Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
…
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir…” açıklaması yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: ARAÇ VE İŞ MAKİNASI KİRALAMA HİZMET ALIMI İŞİ (43 ADET ARAÇ)
b) Miktarı ve türü: ARAÇ VE İŞ MAKİNASI KİRALAMA HİZMET ALIMI İŞİ (43 ADET ARAÇ VE İŞ MAKİNASI)
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: İZMİR İLİ BAYRAKLI İLÇESİ SINIRLARI İÇERİSİNDE VE İDARENİN GEREKLİ GÖRDÜĞÜ DURUMLARDA İL SINIRLARI DIŞINDA” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 26’ncı maddesinde “25.1. Damga vergileri, Karar pulu, KİK payı, ilgili mevzuatı gereğince yapılacak ulaşım, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir. Tüm araçların yakıtı idare tarafından karşılanacaktır. İşin yürütülmesi için gerekli olan yüklenicinin temin edeceği araç ve iş makinalarının amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sigorta ve vb. diğer giderleri Araç giydirme giderleri ile araç takip cihazı ve hat giderleri teklif fiyata dahildir. İdari Şartnamenin ve Sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan ve ihale dokümanı ile birlikte sunulan "Teknik Şartname" nin ilgili maddelerinde Yükleniciye ait olduğu ve Yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen tüm giderler yüklenici tarafından karşılanacak ve teklif birim fiyata dahil edilecektir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi yer almaktadır.
05.08.2020 tarihli ihale komisyonu kararından; şikâyete konu ihalede 11 adet doküman indirildiği, ihaleye 6 isteklinin teklif sunduğu, sınır değerin altında teklif sunan başvuru sahibi Fikri Altundağ’dan aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun bulunmadığı ve teklifinin reddedildiği, sınır değerin üzerindeki geçerli teklif sahibi 06 Antika Turizm Taşımacılık Hizmet ve Temizlik İnşaat San. Dış Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, Altundağ Group Kurumsal Personel Hizmetleri Araştırma Gıda Temizlik Sağlık İlaçlama Taşımacılık İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.
Yukarıda aktarılan mevzuatın hüküm ve açıklamalarından, birim fiyatla ihale edilen işlerde isteklilerin teklif mektupları ekinde sunduğu birim fiyat teklif cetvellerinde; teklif edilen birim fiyatlar ile miktarların çarpımlarında veya çarpım sonuçlarına ilişkin toplamalarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğunun kabul edileceği ve teklifinde aritmetik hata bulunan isteklilerin teklifinin değerlendirilme dışı bırakılacağı,
Ayrıca, elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel, Numbers, LibreOffice Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan hesaplama farklılıklarının toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata olarak kabul edilmeyeceği ve bu farklılıkların isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltileceği, yapılan bu düzeltme sonucu bulunan tutarın, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edileceği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım İşi İhalelerine İlişkin Özel Hususlar” bölümünde yer alan yukarıda aktarılan açıklamadan ise yapım işi ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında istekliler tarafından sunulan analizlerde çarpım ve toplamlarda yapılan hatanın aritmetik hata şeklinde değerlendirilemeyeceği hesaplama hatası olarak değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca analizler üzerinde yapılan incelemede çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda da analiz girdilerine ait fiyatların esas alınarak, hesaplama hatasının ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltileceği, bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatının üzerinde olan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.
Ancak, kamu ihale mevzuatında aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılan yöntemlerden biri olan üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde toplam veya çarpımdan kaynaklanan herhangi bir hesaplama hatası olması durumunda bu durumun ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltileceği hususunda herhangi bir düzenleme bulunmadığı görülmüştür.
Başvuru sahibi Fikri Altundağ’a ait teklifinin idarece “aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında önemli teklif bileşenlerinden olan araç giydirme giderine ilişkin sunulan fiyat teklifinde toplama aşamasında aritmetik hata yapıldığı ve bu sebeple aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, sınır değerin altında teklif sunan başvuru sahibi istekliye idare tarafından “aşırı düşük teklif açıklama talebi” başlıklı yazının 17.07.2020 tarihinde gönderildiği, söz konusu yazıda “…birim fiyat teklif cetveli içinde yer alan çalışma ücretleri, araç bedeli ücretleri ve ayrıca idari şartname madde 25'de belirtilen Damga vergileri, Karar pulu, Kik payı, ilgili mevzuatı gereğince yapılacak ulaşım, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir. Tüm araçların yakıtı idare tarafından karşılanacaktır. İşin yürütülmesi için gerekli olan yüklenicinin temin edeceği araç ve iş makinalarının amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sigorta ve vb. diğer giderleri, araç giydirme giderleri ile araç takip cihazı ve hat giderleri teklif fiyata dahildir. İdari Şartnamenin ve Sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olan ve ihale dokümanı ile birlikte sunulan "Teknik Şartname"nin ilgili maddelerinde Yükleniciye ait olduğu ve Yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilen tüm giderler yüklenici tarafından karşılanacak ve teklif birim fiyata dahil edilecektir. Maddeleri ile Teknik şartnamenin G. Araçlarla ilgili genel hususlar maddesinin 14. bendinde belirtilen Tam Kasko (uzun süreli araç kiralama yöntemine göre %100 esaslı), koltuk sigortaları ile motorlu taşıtlar vergileri gibi teklif fiyata dahil olan giderler için ayrıntılı açıklama yapılması, teklif ettikleri bedelle bu işi nasıl gerçekleştirecekleri, verilen hizmet yönteminin nasıl ekonomik olacağı, seçilen teknik çözümler ve hizmetin temini sırasında kullanacakları avantajlı koşulların, teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle, kamu ihale genel tebliğinin 79. maddesine ve Hizmet Alımları ihaleleri uygulama yönetmeliği 59. maddede belirtilen kriterlere göre düzenleyerek … yazılı açıklama sunulması istenmiştir.” ifadelerinin yer aldığı görülmüştür.
Bu çerçevede, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde düzenlenen araç giydirme giderinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklanması gereken önemli teklif bileşeni olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından 23.07.2020 tarihinde idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklama dosyası incelendiğinde;
Maliyet analizi tablosunun;
|
Sıra No |
Maliyet Kalemi |
Maliyet Bedeli |
|
1 |
Araç kiralama, tamir bakım… giderleri |
… |
|
2 |
Trafik ve kasko sigortası maliyetleri |
… |
|
3 |
Motorlu Taşıtlar vergisi maliyeti |
… |
|
4 |
Araç muayene maliyeti |
… |
|
5 |
Egzoz gazı emisyon ölçüm maliyeti |
… |
|
6 |
GPRS araç takip sistemi kurulum maliyeti |
… |
|
7 |
Araç üstü logo ve yazı ile branda maliyeti |
5.350,00 |
|
8 |
Sözleşme giderleri |
20.097,70 |
|
9 |
Firma kârı ve genel giderler |
4.789,58 |
|
|
Teklif Fiyatımız |
1.282.559,16 |
Şeklinde olduğu, maliyet analizinde ise “araç üstü logo ve yazı maliyetinin Bir Reklam Tabela-Mobilya-Tente Yılmaz Polat firmasından alınan fiyat teklifine göre teklifimiz oluşturulmuştur. Toplam maliyet: 5.350,00 TL” ifadesinin yer aldığı görülmüştür.
Söz konusu fiyat teklifi incelendiğinde ise; fiyat teklifinin 07.07.2020 tarihinde Bir Reklam Tabela- Mobilya-Tente Yılmaz Polat tarafından düzenlendiği, üzerinde meslek mensubu imza ve kaşesi ile Tebliğ’in yukarıda aktarılan 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan ibarenin bulunduğu, belge ekinde ise Yılmaz Polat’a ait imza beyannamesinin ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin yer aldığı görülmüştür.
Söz konusu fiyat teklifinin içeriğine bakıldığında ise; fiyat teklifinin 16 kalem muhtelif logo ve yazı işleminden oluştuğu, toplam tutarın ise 5.350,00 TL olarak belirtildiği görülmüştür.
Yapılan hesaplamada, fiyat teklifi toplam tutarının ise 5.450,00 TL olduğu tespit edilmiş olup, hesaplanan toplam tutarın fiyat teklifinin üzerinde yazılı olan toplam tutardan fazla olduğu anlaşılmıştır.
Yapılan değerlendirmede, birim fiyat teklif cetvellerinde teklif edilen birim fiyatlar ile miktarların çarpımlarında ve çarpım sonuçlarına ilişkin toplamlarda hata olması durumunun aritmetik hata olduğu ve teklifinde aritmetik hata bulunan isteklilerin teklifinin değerlendirme dışı bırakılacağının açık olduğu anlaşılmakla birlikte üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinde çarpım ve toplamlarda yapılan hatanın aritmetik hata olarak kabul edileceğine dair mevzuatta bir düzenleme bulunmadığı, bu durumun bir hesaplama hatası olarak ele alınması gerektiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, başvuru sahibi istekli tarafından önemli teklif bileşeni olan araç giydirme giderine ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat teklifinde toplama işleminde bir hesaplama hatası yapıldığı ve bu hesaplama hatası sonucunda aşırı düşük teklif açıklamalarına ilişkin toplam maliyetin toplam teklif fiyatının üzerine çıktığı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, aşırı düşük teklif açıklamasının amacının, istekliler tarafından teklif edilen fiyatlarla ihale konusu işin yapılabilirliğinin belgelendirilmek suretiyle ortaya konulabilmesi olduğu ve bu noktada sorumluluğun isteklide olduğu değerlendirilmiş olup, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yapılan hesaplama hatasının toplam teklif bedelinin eksik açıklanmasına neden olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla, idarece yapılan değerlendirme dışı bırakma işleminin yerinde olduğu anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, her ne kadar başvuru sahibi istekli tarafından “aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan fiyat teklifindeki bilgilerde yer alan eksikliğin tamamlatılabileceği” iddia edilmekte ise de, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca belgelerde bilgi eksikliğinin tamamlatılması yönteminin, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasına özgü olduğu ve incelemeye konu hususta tamamlatmaya konu olacak bir bilgi eksikliğinin bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
