Damga Vergisine tabi kağıtların mahiyeti nasıl tespit edilmeli?
Danıştay, Damga Vergisine tabi kağıtların mahiyetinin tayini için; kağıtlın adına, içerdiği hükümlere, atıf yaptığı kağıtlara bakılması gerektiğine hükmetti.
T.C.
DANIŞTAY
Dokuzuncu Daire
Esas No: 2015/6194
Karar No: 2019/3004
TÜRK MÎLLETÎ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İnceleme ve Gerekçe:
Maddi Olay:
Davacı şirket adına, ... Ltd. Şti. ile 2005 yılında imzalanan "Perakende Dağıtım Sözleşmesi" ve ... Ltd. Şii. tarafından düzenlenen "2011 Yılı Dağıtım Sözleşmesi Teknik Şartnamesi" nedeniyle 2011/Ocak dönemi için re'sen tarh edilen damga vergisi ile tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlgili Mevzuat:
488 sayılı Damga Yergisi Kanununun 1. maddesinde, bu Kanun'a ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, "bu Kanun’ daki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği, 3. maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, 4. maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı ve mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, arıt yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınacağı ve Kanuna ekli (1) sayılı tablonun (I) akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün A/l bendinde de, mukavelenamelerin damga vergisine tabi olduğu ifade edilmiştir.
Hukuki Değerlendirme:
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket tarafından ... Ltd. Şti. ile 2005 yılında imzalanan "Perakende Dağıtım Sözleşmesi" ve ... Ltd. Şti. ile 09/01/2007 tarihinde imzalanan "Dağıtım Anlaşması" uyarınca davacı şirketin, ... ve ... markalarının distribütörü olduğu, 201 1/Ocak döneminde ... Ltd. Şti'nce hazırlanan "2011 Yılı Dağıtım Sözleşmesi Teknik Şartnamesi" ile 09/01/2007 tarihinde imzalanan "Dağıtım Anlaşmasının süresinin 31/12/2011 tarihine kadar uzatıldığı ve sözleşme taahhütleri ile bazı maddelerinin yenilendiği, diğer yandan, davacı şirket ile ... Ltd. Şti. arasında 2005 yılında imzalanan sözleşmenin ihtiva ettiği belli para tutan üzerinden damga vergisi ödenmediği, her ne kadar, 2011 yılında zamanaşımı süresi dolmuş olsa da, mükellef kurumun 2011 yılında gerçekleştirdiği ticari ve mali işlemleri nedeniyle, sözleşme hükümlerinden Türkiye'de faydalanıldığı ve ödenmesi gereken damga vergisinin 2011 yılı itibarıyla bütün ferileriyle birlikte yeniden doğduğu yolunda hazırlanan vergi inceleme raporu uyarınca dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen yasa hükümlerinin değerlendirilmesinden; bir kağıdın damga vergisine tabi olabilmesi için, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen işaret konmak suretiyle düzenlenen ve mahiyeti itibarıyla bir hususu ispat etmeye yarayan bir kağıt niteliğinde olması ve (1) sayılı tabloda yer alması gerektiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümü, şartnamenin niteliğinin saptanmasına bağlıdır.
09/01/2007 tarihli "Dağıtım Anlaşması"nın 9. maddesinde, Taraflar ...’un bölgedeki reklam faaliyetlerinin planı, organizasyonu ve itası hususunda sorumlu olduğunu kabul ederler. Konuya ilişkin organizasyonun ayrıntıları ve maliyet paylaşımı, her yıl ... tarafından yayınlanacak olan Dağıtım Anlaşması Şartnamesinde belirtilmiştir." hükmü uyarınca, 2011/Ocak ayında hazırlanan "2011 Yılı Dağıtım Sözleşmesi Teknik Şartnamesinin, ... Ltd. Şti. tarafından ve tek taraflı olarak düzenlendiği, teknik şartnamenin, "2. 2011 DME Bütçesi" başlıklı bölümünde düzenlenen, "2011 DME. rakamları, aşağıda belirtilen, bütçesi belirlenmiş veya son tahmin edilen rakamlar ile sınırlı olmak üzere, Biel teslim koşuluyla satın aldığınız ürünlerin cirosunun %13'üdür. (1 Ocak ile Aralık arasındaki Biel teslim faturalandırma esas alınır.)" ifadesinin değerlendirilmesinden de; söz konusu teknik şartname ile taraflarca 2011 yılı için alınacak asgari ürün tutarının değil, ... I.td. Şti'nce tek taraflı olarak, 2011 yapılacak DME (Geliştirme, Modernleşme veya İyileştirme) Yardımının üst sınırının, satın alınması muhtemel en çok kaç adet ürünün %13'ü şeklinde olacağının belirtildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Avrıca 09/01/2007 tarihli "Dağıtım Anlaşması"nın 11. maddesinde düzenlenen, "Bu anlaşma 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren bir (1) yıl süre ile yürürlükte kalacak olup, taraflardan herhangi birisi tarafından süresi dolmadan altı (6) ay önceden aksi yönde diğer tarafa yazılı bir bildirimde bulunulmadığı takdirde, her yılın sonunda, bir (1) yıllığına yenilenecektir." hükmü gereğince, anılan sözleşmenin başkaca bir işleme veya sözleşmeye gerek duyulmaksızın, kendiliğinden yenileneceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda "2011 'İ tli Dağıtım Sözleşmesi Teknik Şartnamesi’nin, 09/01/2007 tarihli "Dağıtım Anlaşmasının 9. maddesinde de belirtildiği üzere ... Ltd. Şti. tarafından tek taraflı olarak düzenlendiği, karşı tarafın kabul bevanına gerek olmadığı, taraflarca asgari alım tutarlarının kararlaştırılmadığı, ... Ltd. Şti. tarafından 2011 yılı için belirlenen geliştirme, modernleştirme veya iyileştirme giderleri yardımının üst sınırının davacı şirkete bildirilmesine yönelik olduğu ve dolayısıyla da damga vergisine tabi olmadığı, 09/01/2007 tarihli "Dağıtım Anlaşması’nın, "2011 Yılı Dağıtım Sözleşmesi Teknik Şartnamesi" ile süresinin uzatıldığı ve taahhütlerinin yenilendiğinin kabul edilemeyeceği, anılan sözleşmenin taraflarınca aksi bildirimde bulunulmadığı sürece kendiliğinden yenilendiği anlaşıldığından, davacı adına re'sen tarh edilen bir kat vergi zivaı cezalı damga vergisinde ve davayı bu kısım yönünden reddeden Yergi Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Davalı idarenin, mahkeme kararının kabule ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz isteminin ise, yukarıda yazılı gerekçeyle reddi gerekmektedir.
Diğer yandan, davacı şirket hakkında hazırlanan 13/12/2013 tarih ve 20I3-B-240/11 sayılı vergi inceleme raporunda, dava konusu vergi zivaı cezalı damga vergisinin, ... Ltd. Şti. ile 2005 yılında imzalanan "Perakende Dağıtım Sözleşmesinden de kaynaklandığının belirtilmesine karşın, mahkemece bu kısma ilişkin değerlendirme yapılmadığı ve hüküm kurulmadığı görüldüğünden, yeniden verilecek kararda bu hususun da dikkate alınması gerektiği açıktır.
Karar Sonucu:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
