Mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde katılınan ölü muayene ve otopsi işlemleri için bilirkişi ücreti ödenir mi?
Özel bir kanunla kurulan Adli Tıp Kurumunun verdiği hizmetin özelliği açısından, çalışanlarının mesai saatleriyle bağlı olmadığı, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde otopsi ve ölü muayene işlemlerini yapan adli tabiplerin, bu işlemlerinin 5271 sayılı Kanun'da düzenlenen bilirkişilik kapsamında olmadığı, kendilerine kanunla verilen görevleri yerine getirdikleri ve bu görevlerinden dolayı 3717 sayılı Kanun'la öngörülen "Yol tazminatı" ödemesi dışında bir başka ücret ödemesini öngören yasal bir düzenlemenin bulunmadığı hakkında.
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/6537 E. , 2021/6207 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6537
Karar No : 2021/6207
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : ...Adli Tıp Şube Müdürlüğünde adli tıp uzmanı olarak görev yapan davacı tarafından, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde katıldığı ölü muayene ve otopsi işlemleri için 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun uyarınca yol tazminatı verilmesi yerine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca bilirkişi ücreti ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; ... Bölge İdare Mahkemesinin, dava konusu uyuşmazlığın esasının heyet halinde çözümlenmesi gerektiğinden, tek hakim tarafından karara bağlanmasında usul hükümlerine uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle verdiği bozma kararına uyularak, 5271 sayılı Kanun'un 72. maddesinde, bilirkişiye inceleme ve seyahat gideri ile çalışmasıyla orantılı bir ücret ödeneceği düzenlemesi yer aldığından, mesai saatlerinde maaş karşılığı çalışan adli tıp uzmanlarına mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde yapacakları otopsi işlemleri için bilirkişi sıfatıyla ücret tahakkuk ettirilmesi gerektiği, bu durumda, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde yapılan otopsiler için adli tıp uzmanlarına nöbetçi bilirkişi sıfatıyla emeğiyle orantılı olarak Cumhuriyet savcılarınca ücret takdir edilmesine hukuki engel bulunmamasına rağmen, ... Adli Tıp Şube Müdürlüğünde adli tıp uzmanı olarak görev yapan davacının, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde otopsi yapmak üzere nöbetçi Cumhuriyet savcısı tarafından çağrılarak icapçı bilirkişi olarak yaptığı görev karşılığında kendisine bilirkişi ücreti ödenmesi için yaptığı başvurunun reddine ilişkin olarak tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Adli tıp uzmanlarının mesai saatleri dışında nöbetçi bilirkişi olarak Cumhuriyet savcısıyla birlikte görev yapacaklarının Adli Tıp Kurumu Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenmiş olması karşısında, nöbetçi bilirkişi olarak mesai saatleri dışında görevleriyle ilgili konuda yaptıkları ve yapacakları işlerin, asli görevlerinin birer devamı niteliğinde olduğu, bu görevin ekstra bir iş ve angarya olarak değerlendirilemeyeceği, 3717 sayılı Kanun'un 2. maddesindeki adli tabipler ifadesinin, genel bir ifade olup, adli tıp uzmanlarını da kapsayacağı, adli tıp uzmanlarının ölü muayene ve otopsi işlemlerini daire dışında yapmaları halinde yol tazminatından faydalanmaları gerektiği, yapmış oldukları bu hizmetin karşılığında Adli Tıp Kurumu Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği uyarınca çıkarılan fiyat listesine karşılık gelen tutarın Cumhuriyet Başsavcılığı adına faturalandırılabileceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temiz isteminin kabulüyle, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
... Adli Tıp Şube Müdürlüğünde adli tıp uzmanı olarak görev yapan davacı tarafından, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde katıldığı ölü muayene ve otopsi işlemleri için 3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun uyarınca yol tazminatı verilmesi yerine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanun'u uyarınca bilirkişi ücreti ödenmesi talebiyle 22/05/2014 tarihinde başvuruda bulunulmuştur.
Davalı idarenin ... tarih ve ... sayılı işlemi ile adli tıp uzmanlarının ölü muayene ve otopsi işlemlerini daire dışında yapmaları halinde 3717 sayılı Kanun'un 2. maddesine göre yol tazminatından yararlanması gerektiği, bu yapmış oldukları hizmetlerin karşılığında Adli Tıp Kurumu Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği uyarınca çıkarılan Döner Sermaye Fiyat Listesinde karşılık gelen tutarın Cumhuriyet Başsavcılığı adına faturalandırılabileceği, adli tıp uzmanlarının mesai saatleri dışında, hafta sonu ve diğer tatil günlerinde kurum binasında ölü muayene ve otopsi işlemleri yapmaları halinde, sadece yapılan bu işlemlere ilişkin olarak Döner Sermaye Fiyat Listesine göre Cumhuriyet Başsavcılığı adına fatura düzenlenmesi gerektiği, başkaca yol tazminatı ve bilirkişi ücreti ödenemeyeceği belirtilerek, davacının bu yöndeki başvurusu reddedilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın kamu hizmeti görevlileriyle ilgili genel ilkeleri düzenleyen 128. maddesinin ikinci fıkrasında; memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği kuralı, 124. maddesinde; ancak kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelik çıkarılabileceği kuralı yer almaktadır.
2659 sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu'nun 1. maddesinde; Adli Tıp Kurumunun, adalet işlerinde bilirkişilik görevi yapmak üzere kurulduğu belirtilerek, adli tabiplere ödenecek ücret konusunda herhangi bir düzenleme yapılmamış olup, 10. maddesinde yönetmelikle düzenleme yapma yetkisine bırakılan konular arasında bu husus sayılmamıştır.
31/07/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Adli Tıp Kurumu Kanunu Uygulama Yönetmeliği'nin "Adli Tıp Şube Müdürlüklerinin Görev ve Çalışma Usulü" başlıklı 18. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; " Adli tıp şube müdürlüğünde görevli tüm personel, Bakanlıkça görev sınırları belirlenen yerlerde bulunan mahkemeler ve Cumhuriyet savcıları tarafından adli tıpla ilgili olmak üzere gerekli gösterilecek otopsi, ölü muayenesi ve olay yeri incelemelerini yaparak bu konuda rapor vermek ve davet olunduğunda sözlü görüşlerini bildirmekle görevlidir ." kuralına, (e) bendinde; ''Adli tıp uzmanları mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde nöbetçi bilirkişi olarak Cumhuriyet savcıları ile beraber görev yaparlar." kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun çalışma saatlerinin düzenlendiği 99. maddesinin birinci fıkrasında; memurların haftalık çalışma süresinin genel olarak 40 saat olduğu belirtilmekle birlikte, aynı maddenin 3. fıkrasında; özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma sürelerinin tespit edilebileceği düzenlenmiştir.
3717 sayılı Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun'un 2. maddesinde ise; daire dışında yapılması gereken her keşif ve icra işlemi için; hakimlere, Cumhuriyet savcılarına... adli tabiplere ... yol tazminatı ödeneceği kuralı yer almış olup, bu kapsamda, adli tabiplere, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde yapılacak resmi bilirkişilik görevi için başkaca ödeme yapılacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Bilirkişi gider ve ücreti" başlıklı 72. maddesinde de; "Bilirkişiye sarf etmiş olduğu emek ve mesaiyle orantılı bir ücret ile inceleme, ulaşım, konaklama ve diğer giderleri ödenir. Bu konuda, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan ve her yıl güncellenen tarife esas alınır." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Özel bir kanunla kurulan Adli Tıp Kurumunun verdiği hizmetin özelliği açısından, çalışanlarının mesai saatleriyle bağlı olmadığı, mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde otopsi ve ölü muayene işlemlerini yapan adli tabiplerin, bu işlemlerinin 5271 sayılı Kanun'da düzenlenen bilirkişilik kapsamında olmadığı, kendilerine kanunla verilen görevleri yerine getirdikleri ve bu görevlerinden dolayı 3717 sayılı Kanun'la öngörülen "Yol tazminatı" ödemesi dışında bir başka ücret ödemesini öngören yasal bir düzenlemenin bulunmadığı görülmektedir.
Bu duruma göre, adli tabiplere mesai saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde yapılacak resmi bilirkişilik görevi için 3717 sayılı Kanun'la öngörülen yol tazminatı dışında ücret ödenmesini öngören yasal bir düzenleme bulunmadığından, davacının kendisine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 72. maddesi uyarınca bilirkişi ücreti ödenmesi talebiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 06/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
