Güvenlik Soruşturması Nedir? 

Güvenlik Soruşturması : Güvenlik soruşturması, bir kurumun ya da makamın isteği üzerine kişilerin kamusal haklarının kullanmalarının sakıncalı olup olmadığına ilişkin rapor düzenlenmesidir. Güvenlik soruşturması kurumu yıllarca yasal bir temel üzerine oturtulmamış ancak 1994 tarihinde yasalaşabilmiştir.

Aşiv Araştırması Nedir ?

Arşiv Araştırması: Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yönetmeliğinin 4.maddesinin f bendinde tanımlandığı üzere arşiv araştırması, kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasıdır. Yine aynı yönetmeliğin 8.maddesinde belirtildiği üzere güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından ilgili maddede belirtilen kişiler hakkında yapılır. Bu fıkra kapsamı dışındaki kişiler için ise ilgili kurumun isteği doğrultusunda Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirliklerince yapılır.

Ancak Cumhurbaşkanı Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapması gereken durumlarda Emniyet Genel Müdürlüğü’nün  ya da  mahalli mülki idare amirlerinin güvenlik soruşturması ya da arşiv araştırması yapmasını isteyebilir. 657 sayılı kanunun Devlet memuru olmak için gerekli şartları düzenleyen 48.maddesinin 8.fıkrasında 2016’da yapılan değişiklikle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması eklenmiştir. Böylelikle 657 sayılı kanuna tabi Devlet çalışanları güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırmak zorundadır.

.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştımasında Nerelerden Bilgi Alınır?

Nerelerden Bilgi Alınır ? Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yönetmeliğinin 11.maddesinde İlgili araştırmaların nasıl yapılacağı hususunda bilgiler yer almaktadır.. İlgili maddede belirtildiği üzere kişinin içinde bulunduğu ortam dikkate alınarak, kayıtlı ikametgah  ve fiilen ikamet edilen yerin adresi doğrultusunda kimlik kontrolü, kimlik kayıtlarının doğruluk derecesi, kişinin daha önce yabancı bir devletin uyrukluğuna girip girmediği, mevcut uyrukluğu araştırılır. Kişi hakkında  genel kolluk kuvvetlerinin ve istihbarat birimlerinin arşivlerinde bilgi bulunup bulunmadığına, yine kişinin adli sicil kaydına, hakkında arama kaydı olup olmadığına veya herhangi bir tahdidin olup olmadığına bakılır.

Kişinin terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya bağlantısının bulunup bulunmadığı ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı araştırılır. Kişinin şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı, yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgili derecesinin iç yüzü ve nedeni de ayrıca araştırılır.

Güvenlik Soruşturması Nasıl Yapılır ?

Ancak Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığına iletilmek üzere gönderilen güvenlik soruşturması talep yazılarına söz konusu liste yerine güvenlik soruşturması formu dijital ortama kaydedilerek eklenir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırma talep yazısında personelin hangi gizlilik derecesine sahip birim, kısım ve görevde çalıştırılacağı açıkça yazılır. İsimler kısaltma yapılmaksızın açıkça yazılır. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Formu bilgisayarda dört nüsha doldurulmalı ve çıktısı ilgilisi tarafından ıslak imza ile imzalanmalıdır. Araştırma ve soruşturma muhakkak gizlilik içinde yapılır. Araştırma ve soruşturmanın hangi evrede olduğunu veya sonucunu  bilmesi gerekenler dışında kimseye sonuç açıklanmaz.

Güvenlik soruşturması isteyen kurum Emniyet’e yazı yazarak emniyet ve istihbarattaki bilgiler hem de adli sicil kaydına göre kişinin ve ailesinin hakkında soruşturma yapılır. Soruşturma sonucunda bilgiler bir araya getirilerek kuruma iletilir ve kurum tarafından güvenlik soruşturmasının olumlu ya da olumsuz sonuçlanıp sonuçlanmadığına ilişkin olarak oluşturulan komisyon tarafından karar verilir.

 Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer ?

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’nin 12.maddesi uyarınca  güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması, taleplerin ilgili makama ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü içinde cevaplandırılmaktadır. Her ne kadar düzenleme ile kişilerin hukuki durumunu sürüncemede bırakmamak amacıyla kesin süreler öngörülmüş olsa da uygulamada bu sürelerin aşıldığı görülmektedir.

Güvenlik Soruşturması Sonuçları Nasıl Öğrenilir ?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması e-devlet aracılığı ile öğrenilememektedir. Güvenlik Soruşturması  sonuçları ikamet edilen yer Emniyet Müdürlüğü ya da karakoldan öğrenilebilmektedir. Süreç gizli bir süreçtir dolayısıyla kişilerin ikamet edilen yer Emniyet Müdürlüğü’ne ya da karakola bizzat gitmeleri ve sonuçlarını öğrenmeleri gerekmektedir. Emniyet sizlere sadece olumlu veya olumsuz olduğu tebligatını bildirir. İçeriği hakkında hiçbir bilgi veremez. Kanunen bu durum yasaktır. Tebligatın sizlere ulaşmasından itibaren 60 günlük dava açma süreniz başlayacaktır.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz Sonuçlananlar Ne Yapmalı?

Anayasa’nın 125.maddesi uyarınca idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır. Dolayısıyla güvenlik soruşturmasının sonucu olarak hakkında olumsuz idari işlem tesis edilen herkes yargı yoluna başvurabilir. Böylelikle olumsuz işleme karşı 60 gün içerisinde yürütmeyi durdurma talebini de içeren  iptal davası açma olanağı bulunmaktadır.tedir.