Turizm İşletme Belgesine sahip işyerinin belediyelerce denetlenebileceği hakkında.

T.C.

DANIŞTAY Onuncu Daire

Esas No: 2016/11890 Karar No : 2016/4575

TÜRK MİLLETİ ADINA

Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti ...A.Ş.'ye ait olan 01/12/1989 tarih ve 4395 nolu turizm işletme belgesi ile ... Otelinin, işletme hakkının .... tarihli kira sözleşmesi ile ...Tur. Otel Ltd. Şti.'ye devredildiği; yeni kiracı ... Tur. Otel Ltd. Şti. tarafından da yeniden Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan turizm işletme belgesi alındığı, .... Belediye Başkanlığından da 14/07/2005 tarih ve 2005/....nolu umuma açık müessese açma ve çalışma ruhsatı alınarak faaliyetlerine devam etmekte iken otelin bulunduğu yapının bitişiğindeki müştemilatta yer alan restorant/bar niteliğindeki yerin davacı şirket tarafından dava dışı ... Tur. Otel Ltd. Şti'nden işletilmek üzere 01/05/2011 tarihinde kiralandığı,.... İlçe Emniyet Müdürlüğü'nün yapmış olduğu denetimlerde işyerinin ruhsatı bulunmadığı gerekçesiyle 12/12/2014 tarih ve 4710 sayılı yazıları gereğince mühürlenerek faaliyetten men edilmesinin istendiği, bunun üzerine söz konusu işyerinin, Emniyet Müdürlüğünün talebi gereğince mühürlenerek faaliyetten men edileceğinden 24 saat içinde kapatmaya hazır hale getirilmesine ilişkin tesis edilen 22/12/2014 tarihli işlemin hukuka uygun olmadığı öne sürülerek bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Davacının kiracı olarak bulunduğu müdahile ait otele turizm işletme belgesi ve dolayısıyla işyeri ruhsatı verildiği tarihte yürürlükte bulunan ve 353 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak çıkarılan 1989 tarihli İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in "Kapsam" başlıklı 2. maddesinin (e) bendinde, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamına giren turizm işletmeleri dışında kalan her türlü işletmeye, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi ve bunların denetimlerine ilişkin esas ve usulleri kapsadığı belirtilmiş ise de; 2004 ve 2005 tarihlerinde Biiyükşehir ve Belediye Kanunlarının yürürlüğe girmesini müteakip hazırlanan 2005 tarihli işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 5. maddesinin 3. fıkrasıyla; turizm işletme belgeli tesislerin, işletme belgesinin düzenlenmesine esas hususlarla ilgili olarak sadece Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından denetleneceğine ilişkin düzenleme getirilerek, belediyelere bu tür işyerlerini, bakanlığın yetkili olduğu hususlar dışında denetleme yetkisi tanınmıştır.

Uyuşmazlığın çözümü için yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirilerek turizm işletme belgeli işyerlerinin denetiminde yetkili idarenin belirlenmesi gerekmiştir.

5393 ve 5216 sayılı Belediye yetkilerinin düzenlendiği Kanunların yürürlüğe girmesinden önce münhasıran bakanlık yetkili iken; bu Kanunların yürürlüğe girmesi ile her türlü işyerlerinin ruhsatlandırılması ve denetimi belediyelere bırakılmış; 3572 sayılı Kanunda kapsam dışı tutulan turizm işletme belgeli işyerlerini de 5393 sayılı Kanunun 84. maddesi karşısında belediyenin denetleyebileceği öngörülmüş olup; bu Kanunlar da dayanak alınmak suretiyle çıkartılan 2005 tarihli işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte de bakanlığın yetkisi sadece belgeye esas unsurların denetimiyle sınırlı kalmış; bu unsurlar dışındaki hususlarda belediyenin yetkileri ve görevleri devam etmiştir. Öte yandan Turizm İşletme Belgesi verilmesinin ön koşulu da belediyeler tarafından düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınmış olmasıdır.

O halde; Belediye Kanunları ile Turizmi Teşvik Kanununda yer alan düzenlemeler birbirinden farklı olup, Kültür ve Turizm Bakanlığı, turizm işletme belgesi kapsamında öngörülen kurallara uyulup uyulmadığını, belediyeler ise gerek kendileri tarafından verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına gerekse kendi mevzuatında yer alan kurallara uyulup uyulmadığını denetlemekle görevli olup; turizm işletme belgeli işyerlerinin tamamen belediye denetimine tabi olmadığını söylemeye imkan bulunmamaktadır.

Uyuşmazlıkta ise; turizm işletme belgesine sahip otelin müştemilatında yer alan işyerinin, yukarıda değinilen mevzuat hükümlerinde ifade edilen tesisin belge sahibi dışında başka bir kişiye kiralanması veya belge sahibi dışında başka bir kişi tarafından işletilmesi durumunda "Kiracı" veya "İşletmeci" olarak belgeye şerh edileceği, belge sahibi değişmeden kiracı veya işletici değişikliklerinde sadece kiracı veya işletici firma adına düzenlenmiş işyeri açma ve çalışma ruhsatı isteneceği belirtilmiş olmasına rağmen Bakanlıktan izin alınmadığı ve turizm işletme belgesine bu yönde bir şerh de düşülmediği gibi, davacı tarafından alınmış işyeri açma ve çalışma ruhsatı da bulunmamaktadır.

Ayrıca bu işyerinde, 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyeti Kanununa göre denetim yapan kolluk kuvvetleridir, kolluk kuvvetlerinin denetim yapabileceği kanun ve yönetmelikte açıkça ifade edilmiştir. 2559 sayılı Kanununa göre yapılan denetim sonucunda mevzuata aykırılıkların tespiti halinde mahallin en büyük mülki idare amirince alınan faaliyetten men kararı uygulanmak üzere yetkili idareye bildirilir. Turizm işletme belgesine sahip işyerlerinin denetiminin Bakanlık tarafından yapılacağına dair yasal düzenlemenin belgeye esas unsurların denetimiyle sınırlı olması nedeniyle belediyelerin görev ve yetkilerini düzenleyen anılan Kanunların kapsamındaki (işletme belgesine esas unsurlar dışında) faaliyetleri yönünden, belediye denetiminden muaf tutulamayacağı tartışmasızdır.

Bu durumda; dava konusu işletmenin ....ilçesi sınırlarında olduğu ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve belediye yetkileri yönünden ....... Belediyesinin sorumluluk sahasında bulunduğu, işletmenin turizm işletme belgesine sahip olmadığı, otel hizmetlerinden farklı bir işletmenin otel müştemilatında faaliyet gösterdiği, otel malikinin buna onay vermediği, turizm işletme belgesinde işletmeci değişikliğine ilişkin bir şerh konulmadığı, otel hizmetinden ayrı bir faaliyet alanı olan, başka bir işletmeci tarafından restorant/barın işletildiği, işyeri açma ve çalışma ruhsatı veya başkaca bir izin belgesi olmaksızın bu faaliyeti sürdürdüğü, kollukça yapılan denetim üzerine tespit edilen usulsüzlükler nedeni ile mülki idare amirinin kararı üzerine faaliyetten men işleminin icra edileceğinin davalı idarece bildirildiği, asıl kapatmaya ilişkin işleme karşı dava açılmadığı görülmekle, salt asıl tesisin turizm işletme belgesine sahip olması nedeniyle bu işyerini belediyenin denetleyemeyeceği gerekçesiyle işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.