Kişinin aktifinde 2 yıldan fazla duran taşınmazın satışından elde edilen kazancın vergilenmesi hakkında
Davacının aktifinde iki yıldan daha uzun süre ile kayıtlı olan taşınmazın satışından elde edilen kazancın istinadan yararlanılan kısmının beş yıl süre ile pasifte özel bir fon hesabında tutulmasının 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan düzenleme gereğince istisnadan yararlanılabilmesinin temel koşulu olduğu, söz konusu kazanç tutarının, kurum dışına çıkarılması amacını gerçekleştirecek şekilde başka hesapta takip edildiği de kanıtlanamadığından ihtirazı kayıtla verilen beyanname üzerinden tahakkuk eden vergide hukuka aykırılık bulunmadığı hakkında.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/5056
Karar No : 2020/5067
TEMYİZ EDEN (DAVALI): .........................Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. _
KARŞI TARAF (DAVACI) : .. .........................Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLLERİ : Av. .., Av. ...
İSTEMİN KONUSU : İstanbul 5. Vergi Mahkemesinin 28/02/2017 tarih E:2016/1500, K:2017/338 sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusunun sonuçlandırıldığı İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 10/05/2018 tarih ve E:2017/4445, K:2018/1812 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem: Davacı şirketin aktifinde iki yıldan uzun süre ile kayıtlı arsadan kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında edindiği bağımsız bölümlerin satışından elde ettiği kazancının %75'lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğu ihtirazi kaydıyla verdiği 2015 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden tahakkuk ettirilen verginin 207.174,57 TL'sinin kaldırılması ve ödenen bu tutarın iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde, kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75'lik kısmının istisnadan yararlanacağı, istisnanın satışın yapıldığı dönemde uygulanacağı ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulacağı, ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesinin şart olduğu, bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin ziyaa uğramış sayılacağının kurala bağlandığı, olayda, davacı tarafından, uyuşmazlık konusu taşınmazın iki yılı aşkın süreyle aktifte yer aldığı, kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca elde edilen bağımsız bölümlerin 2015 yılında satışından elde edilen kazancın %75'inin anılan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından istisna olduğu iddia edilmiş ise de bu istisnanın kurumlar vergisi mükelleflerinin sermayelerini güçlendirmeleri amacıyla vazedildiği göz önüne alındığında, kazancın istisnaya ilişkin kısmının sözü edilen yasal düzenlemede ifade edildiği şekilde pasif bir fon hesabında tutulmadığı, taşınmazların satış bedelinin sermayeye eklendiği ve pasifte özel bir fon hesabına aktarıldığına dair bir iddia da ileri sürülmediğinden tahakkuk ettirilen vergide hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : Davacı şirketin aktifinde iki yıldan uzun süredir kayıtlı arsanın kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında devri sonucu taşınmaz teslim alınmasının servetin değerlemesi mahiyetinde olduğu ve bu aşamada vergiyi doğuran bir olayın vuku bulmadığı, ancak söz konusu dairelerin satışı esnasında elde edilen bir kazancın doğduğu, bu kazanca sebep dairelerin ise servetin biçim değiştirmesi sonucu arsa nedeniyle edinildiği dolayısıyla, aktifte iki yıllık bekleme şartının gerçekleşip gerçekleşmediğinin dairelerin iktisap tarihinden değil arsanın iktisap tarihi olan 21/05/1998 tarihinden itibaren dikkate alınması gerektiği, dolayısıyla elde edilen kazancın beş yıl boyunca özel bir fon hesabında tutulması, satış bedelinin iki yıl içinde tahsil edilmesi şartlarının gerçekleşmediği yönünde davalı idarece bir iddiada bulunulmadığı göz önüne alındığında, aktifte iki yılı aşkın bekleyen bir taşınmazın satışı nedeniyle elde edilen kazancın %75'inin vergiden istisna olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusu kabul edilerek mahkeme kararı kaldırıldıktan sonra tahakkukun dava konusu kısmı kaldırılmıştır.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5.maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile getirilen istisna ile kurumların bağlı değerlerinin ekonomik faaliyetlerde daha etkin bir şekilde kullanılmasına olanak sağlanması ve kurumların mali bünyelerinin güçlendirilmesinin amaçlandığı, kanuni gerekçe belirtilmeden ihtirazi kayıtla beyanname verilemeyeceği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Arsanın devri ile teslim alınan taşınmaz satışının servetin değerlendirilmesinden ibaret olduğu, bu durumda arsanın ilk iktisap tarihinin dikkate alınması gerektiği dolayısıyla, iki yıldan fazla süreyle aktifte kayıtlı taşınmazların satışından elde edilen kazancın %75'lik kısmının istisna olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ............................................'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, 21/05/1998 tarihinde satın alınan arsanın kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında 18/07/2007 tarihinde müteahhit firmaya devredildiği, inşası tamamlanıp teslim alınan dairelerden bir kısmının 2012 ilâ 2015 yıllarında satıldığı, 2015 yılında 1.469.166,84 TL'ye satılan 6 daireden, maliyet bedeli olan 88.003,04 TL düşülerek elde edilen 1.381.163,80 TL tutarındaki kazancın öncelikle gelir hesabına kaydedildiği, pasif hesaplarda karşılık ayrılmaksızın sözü edilen kazancın %75'lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğundan bahisle ihtirazi kayıtla verilen kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden tahakkuk ettirilen ve ödenen verginin çekince konulan kısmının iptali ve iadesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun uyuşmazlık konusu dönemde yürürlükte bulunan "İstisnalar" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde, kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmının istisna kapsamında olacağı, bu istisnanın, satışın yapıldığı dönemde uygulanacağı ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulacağı, istisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerin ziyaa uğratılmış sayılacağı düzenlenmiştir.
Sözü edilen düzenlemenin gerekçesinde istisnanın getiriliş amacının, kurumlar vergisi mükelleflerince taşınmaz, iştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları gibi değerlerin elden çıkarılması sonucu doğan kazancın kurumların bünyesinde tutulması ve bu yolla, bağlı değerlerin nakde çevrilmesi suretiyle, kurumların mali bünyelerinin güçlendirilmesi olduğu belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kuralına yukarıda yer verilen yasal düzenleme ile gerekçesine göre; taşınmazların iki tam yıl süreyle şirket aktifinde yer alması ve satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının beş yıl süreyle pasifte özel bir fon hesabında tutulması, istisnadan faydalanabilmenin temel koşuludur.
Taşınmaz satışından elde edilen kazancın istisnaya ilişkin kısmının, Yasa'da ifade edildiği şekilde pasif bir fon hesabında tutulmadığının anlaşıldığı olayda, söz konusu istisna kazanç tutarının, kurum dışına çıkarılmaması amacını gerçekleştirecek şekilde başka bir hesapta takip edildiği de kanıtlanamadığından, yazılı gerekçeyle tahakkukun dava konusu kısmının iptali yolundaki Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
Temyiz isteminin kabulüne,
İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesinin 10/05/2018 tarih ve E:2017/4445, K:2018/1812 sayılı kararının BOZULMASINA,
Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 03/12/2020 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.
