İncelemeye başlama tutanağının, defter ve belge ibrazı için verilen 15 günlük sürenin dolması beklenmeden düzenlenmesinin tarhiyatı kusurlandıracağından söz edilemeyeceği hakkında.

T.C.

DANIŞTAY Üçüncü Daire

Esas No: 2016/16196 Karar No : 2017/233

...

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Üçüncü Dairesince işin gereği görüşülüp düşünüldü:

213 sayılı Vergi Usul Kanununun mücbir sebepler başlıklı 13'üncü maddesinde; vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk hali ile yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afederin, kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubeder ile sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi hallerin mücbir sebepler olduğu hükmüne yer verilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29'uncu maddesinde, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, faaliyederine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmeder dolayısıyla hesaplanarak, düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri kuralına yer verilmiş, aynı Kanunun 34'üncii maddesinde de bu belgelerin, tutulması mecburi olan defterlere kaydedilmesi şartı aranmıştır.

Mükellefler, kendilerine yapılan teslimler nedeniyle yüklendikleri katma değer vergilerinin belgelerde gösterilmesi ve bu belgelerin yasal defterlere kayıtlı olması koşuluyla katma değer vergisi indiriminden faydalanabileceklerinden, defter ve belgelerin, mücbir sebepten dolayı incelemeye ibraz edilemediği durumlarda da katma değer vergisi indiriminin kabul edilebilmesi için bu vergilerin gerçekten yüklendiklerini, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3'üncü maddesinin "ispat" başlıklı (B) fıkrasında yer alan kural uyarınca kanıdamaları gerekmektedir.

Bu düzenlemeler nedeniyle emtia veya hizmet alışını temsil eden fatura veya fatura yerine geçen belgenin yasal defterlere usulüne uygun olarak kaydedilmesi ve bu belgelerde katma değer vergisinin ayrıca gösterilmesi, katma değer vergisi indirimi yapılabilmesinin ön koşullarıdır. Bu ön koşulların varlığının, sözü edilen defter ve belgelerin ibrazı ve incelenmesiyle saptanabileceği açıktır. Vergi idaresinin, vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetini ortaya çıkarabilmesi ise defter ve belgelerin istendiğinde vergi idaresinin denetim ve incelemesine sunulması ve gerektiğinde, şekline ve usulüne uygun belgelerle tevsik edilen hukuki muamelelerin karşı taraf nezdinde inceleme ve araştırma yapılması ile olanaklıdır.

213 sayılı Kanunun 30'uncu maddesinin 2'nci fıkrasının 3'üncü bendinde, bu Kanuna göre tutulması zorunlu olan defterlerin hepsinin veya bir kısmının vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi, dönem matrahının re'sen takdirini gerektiren sebep olarak öngörülmüştür.

Defter belge isteme yazısının davacıya usulüne uygun bir şekilde 22.10.2014 tarihinde tebliğ edildiği, incelemeye başlama tutanağının ise 24.10.2014 tarihinde düzenlenerek, tarhiyatın dayanağı vergi inceleme raporunun tanzim edildiği 13.11.2014 tarihine kadar haklı bir mazeret sunulmaksızın defter ve belgelerin ibraz edilmediği olayda, incelemeye başlama tutanağının 15 günlük defter belge ibrazı için verilen süre beklenmeden düzenlenmesinin tarhiyatı kusurlandıracağından söz edilemez.

Bu nedenle, usulüne uygun tebliğ edilen yazıyla defter ve belgelerin ibrazı istendiği halde hiç bir mücbir sebep hali olmaksızın defter ve belgeler inceleme elemanına ibraz edilmediğinden, olayda re'sen tarh sebebinin bulunduğu, aynca defter ve belge asıllarının mahkemeye de ibraz edilmediği dikkate alındığında, 213 sayılı Kanunun muhafaza biçim ve süreleri ile ibraz yükümlülüğüne ilişkin düzenlemeleri karşısında, davacının katma değer vergisi indirimlerinin reddedilmesinde 3065 sayılı Yasanın 29'uncu ve 34'üncü maddelerine aykırılık bulunmadığından, tarhiyatın kaldırılması yolundaki mahkeme kararının bozulması gerekmiştir