4857 Sayılı Kanuna Göre İşçi Yarım Çalışma Ödeneği
Doğum yapan işçilerin faydalanacağı haklardan birisi de yarım çalışma ödeneğidir. Yarım çalışma ödeneği, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında kullanılan analık izni bittikten sonra haftalık çalışma saatinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen kişilere İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında verilen ödenektir.
İşçilerin evlatlık edinme ve doğum sebebiyle alabilecekleri ücretsiz izne ilişkin düzenleme 4857 sayılı yasanın 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer almaktadır. Doğum sebebiyle verilecek ücretsiz izin hakkı, doğum sonrası ücretli izin bittikten sonra başlar. Ücretsiz analık izni çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta kalması kaydıyla verilir. Bu izin kadın işçiye verilir.
3 yaşından küçük çocuğu evlat edinen erkek veya kadın işçilere de haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
4857 sayılı Kanununa Göre Doğuma Bağlı Ücretsiz İzin Süreleri
Kadın veya erkek işçilere istekleri halinde verilecek ücretsiz izin süreleri aşağıda yer almaktadır. Çoğul doğumlarda izin sürelerine otuzar gün ilave edilir. Çoğul doğumlarda kullanılacak izinler ise parantez içerisinde gösterilmiştir.
-Birinci doğumda 60 gün (Çoğul doğumda 90 gün)
-İkinci doğumda 120 gün (İkinci doğum çoğul olursa 150 gün)
-Sonraki doğumlarda 180 gün (Sonraki doğumlar çoğul olursa 210 gün)
Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
Ücretsiz izin süresi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar olduğuna göre işçilerin çalışma süresinin diğer yarısında fiilen çalışmaları gerekmektedir.
Haftalık çalışma süresinin yarısında izin verilen işçilere ayrıca süt izni verilmeyecektir.
İşçiye, 4857 sayılı yasanın 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ücretsiz izin hakkından faydalandığı süre zarfında yarım çalışma ödeneği ödenmektedir. Yarım çalışma ödeneği, 4447 sayılı yasanın Ek 5 inci maddesinde düzenlenmiştir.
Yarım Çalışma Ödeneğinden Faydalanma Şartları:
İşçinin yarım çalışma ödeneğinden faydalanmak için taşıması gereken şartlar 4447 sayılı yasanın Ek 5 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu ödenekten faydalanmak isteyen kişilerin aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir.
-İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
-4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması gerekmektedir. Söz konusu maddeye göre haftalık azami çalışma süresi 45 saattir. Yarım çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyen kişinin en az 22,5 saat çalışması gerekmektedir.
-Doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR'a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir.
Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır.
Yarım Çalışma Ödeneği Miktarı ve Kesintiler
Yarım çalışma ödeneği olarak ödenecek tutar kişinin maaşına göre farklılık göstermeyip herkese aynı tutarda ödeme yapılmaktadır. Doğum ve evlat edinme sonrası işçiye ödenecek yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadardır.
Yarım çalışma ödeneğinden sadece damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında herhangi kesinti yapılmamaktadır.
2018 yılı için bir günlük yarım çalışma ödeneği tutarı net 67,14-TL'dir. Bir aylık süre zarfında alabileceği yarım çalışma ödeneği tutarı ise 1007,05-TL'dir.
Yarım Çalışma Ödeneğinin Ödenme Süresi
Yarım çalışma ödeneğinin ödeneceği en fazla süre;
-Birinci doğumda 30 gün,
- İkinci doğumda 60 gün,
-Sonraki doğumlarda 90 gündür.,
Çocuğun engelli doğması halinde ise en fazla 180 gün ödenir. Çoğul doğumlarda ilave edilen 30 gün için 15 gün yarım çalışma ödeneği ödenir.
Yarım Çalışma Ödeneği Ne Zaman Kesilir?
Geçici işgöremezlik ödeneği almaya hak kazananların çalışma ödeneği kesilir. Ayrıca çocuğun vefatı ve/veya evlatlık halinin ortadan kalkması, ücretsiz izin verilen şahsın izinli olduğu dönemde başka bir işte çalışması veya işçinin işinden ayrılması hallerinden birisinin vukuunda da yarım çalışma ödeneği kesilir.
Yarım Çalışma Döneminde Yatırılan Sigorta Prim Miktarı
Yarım çalışma ödeneği ödenen dönemde asgari ücret üzerinden hesaplanan %32,5 (%12,5'i işçi ve işverene ait genel sağlık sigorta primi payı, %20'si ise malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi) oranında prim İşsizlik Sigorta Fonundan ilgili sosyal güvenlik fonuna aktarılır.
Bu yazının tüm hakları Mevzuatinyeri.com’a aittir. 5856 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca alıntılanamaz. Aktif link verilmek suretiyle paylaşılabilir.
Güncelleme Tarihi: 04 Ekim 2019, 14:45
