İlave Tediyelere Haciz Konabilir mi?
İşçilere 6772 sayılı kanun kapsamında ödenen ilave tediyelerin ödenmesi aşamasında bazı kamu kurum ve kuruşlarında işçinin çeşitli borçlarına karşılık maaşına konmuş olan haciz işlemlerinin ilave tediye alacaklarına da uygulandığı görülmektedir.İşçilere ödenen ilave tediyelerin üzerine haciz konulup konulamayacağı hususunu açıklama çalışalım.
Konuya ilişkin olarak 6772 sayılı İlave Tediyelerin ödenmesine ilişkin olarak yayınlanmış olan yasanın 4. maddesinde "Aylık istihkakların hesabında fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, aynî yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyeler nazarı itibara alınmaz. Bu tediyelerden çeşitli işçi sigortalarının icabettirdiği primler kesilmez ve bu paralar borç için haczedilemez." hükmü yer almaktadır.
İlave tediyelerin üzerine haciz konamayacağı veya ilave tediyelerin borç için haczedilemeyeceği kanun maddesinde açıkça hüküm altına alınmıştır.
Yargıtay tarafından geçmiş yıllarda verilmiş olan kararlarda ise farklı kararlar olmakla birlikte işçinin ilave tediyesinin en fazla 1/4 oranına tekabül eden kısmına haciz konabileceği yönünde kararları bulunmaktadır.
İlave Tediyenin 1/4 Oranına Haciz Konabileceğine İlişkin Yargıtay Kararları
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi E. 2015/8926, K. 2015/20037
“…Alacaklı tarafından genel haciz yolu ile başlatılan ilamsız icra takibinde; alacaklının talebi üzerine icra müdürlüğünce, işçi olarak çalışan borçlunun işyerinden almakta olduğu ücret, prim ve nemanın 1/4'ü ile ikramiye ve teminatların tamamının üzerine haciz konulmuş olup, borçlunun icra mahkemesine başvurusu, ikramiyenin 1/4'ü dışındaki kısmına konulan haczin kaldırılması ile haciz müzekkeresinde haczine karar verilen prim ve teminatların, haczi kabil olmayan gelirleri de kapsadığından, haczi kabil işçilik alacaklarının açık bir şekilde gösterilmediğine yöneliktir. 4857 Sayılı Kanun'un 35. maddesine göre; işçinin almakta olduğu ücretin 1/4'ünden fazlası haczedilemez. İkramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini engelleyen bir yasa hükmü yoktur. 6772 Sayılı Kanun'un 4. maddesinde ise; "fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin haczedilemeyeceği" belirtilmiştir. O halde mahkemece, taleple bağlılık ilkesi de gözetilerek yukarda açıklanan ilkeler doğrultusunda borçluya maaşı dışında yapılan ikramiye ödemelerinin 1/4'ünü aşan kısmı üzerine konulan haczin kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile şikayetin tümden reddi isabetsizdir”
İlave Tediyeye Haciz Konamayacağına İlişkin Yargıtay Kararları
T.C. YARGITAY 12. Hukuk Dairesi E:2004/22540 K:2004/26972 T:27.12.2004
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : 1475 Sayılı Kanunun 28. maddesine göre, ( 4857 Sayılı Kanunun 35. maddesi ) işçinin almakla olduğu ücretlerin dörtte birinden fazlası haczedilemez. İkramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini engelleyen bir yasa hükmü yoktur. 6772 Sayılı Kanunun 4. maddesinde ise ( fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin ) haczedilemeyeceği belirlenmiştir. Bu durumda, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi ödentilerin ücretten sayılacağına dair bir hüküm bulunmadığından tamamı, nemanın ve toplu iş sözleşmesi farkı ile ikramiyenin ise en fazla haczi mümkündür. Bu durumda mercice yukarıdaki ilkelere göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir,
SONUÇ : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle İİK.nun 366, ve HUMK.428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), 27.12.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 12. Hukuk Dairesi E:2004/10724 K:2004/15105 T:14.06.2004
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin alacaklı vekilince istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Borçlu hakkında yapılan takibin kesinleşmesi üzerine Türk Telekom'dan almakta olduğu maaşın dışındaki diğer ödemelerine ( ikramiye, fazla mesai vs. ) ilişkin olarak icra müdürlüğünce haciz uygulanmıştır. Yasal süresinde borçlunun haczedilmezlik şikayeti üzerine icra mahkemesince maaşı dışında aldığı ikramiye üzerine konan haczin 6772 Sayılı Kanunun 4. maddesi gereği kaldırılmasına karar verilmiştir