İhalelere Katılmada Vergi ve SGK Borcu

Bilindiği üzere ihalelere katılımda yeterlilik kurallarını düzenleyen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ nun 10.maddesinin (b) bölümünün 9. fıkrasında

“ Aşağıda belirtilen durumdaki istekliler ihale dışı bırakılır” denilmek suretiyle

• Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan ,
• Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan

isteklilerin ihale dışı bırakılacağından bahsedilmiştir. Aynı maddenin devamında ise Kamu İhale Kurumu’nun; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın ve Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşlerini alarak sırasıyla sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını ve vergi borcu kapsamına girecek vergileri; tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkili olduğundan bahsedilmiştir.

Uygulama da sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri olan bu konu hakkında açıklama getirilme ihtiyacı duyulmuştur.

Kesinleşmiş Vergi Borçları Nelerdir? Borcun Üst Sınırı Nedir?

• Kamu İhale Genel Tebliği’ nin 17.maddesinin 4 numaralı alt bendinde Yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiye ilişkin vergi asılları ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri bağlamında toplam 5000 TL’yi aşan tutarlardaki borçlar vergi borcu olarak kabul edilecektir denilmektedir. Dolayısıyla gecikme zam ve faizleri dahil 5.000 TL yi aşmayan borçlar vergi borcu olarak değerlendirilmeyecektir. 2009 yılında değiştirilen madde hükmü ile daha önce 1000 TL olan bu sınır 2009 yılından beri 5000 TL olarak uygulanmaktadır.
• Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere Damga vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi ile Emlak Vergisi gibi vergiler 4734 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatına göre vergi borcu olarak kabul edilmemektedir.
• Vergilerin tecil ve taksitlendirmesinin popüler olduğu günümüzde tecil edilmiş yada taksitlendirilmiş borçların durumunun ne olacağı akıllara gelmektedir. Vergi İdaresi tarafından tecil edilmiş ya da taksitlendirilmiş vergi borçları vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece vergi borcu olarak değerlendirilmeyecektir.
• İş ortaklığı olarak ihalelere katılacak olan firmalarda ise ortakların her birinin ayrı ayrı vergi borcu sorgulaması yapılması , ortaklardan birinin vergi borcunun 5000 tl yi aşması durumunda tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.

Kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Prim Borcu Nedir? Borcun Yasal Üst Sınırı Kaçtır?

Kamu ihalelerine katılımda aranacak Sosyal Güvenlik Borcunun yasal dayanağı ise Kamu ihale Genel Tebliği’ nin 17. Maddesinin 3 numaralı alt bendi ve 2009-13 sayılı SGK Genelgesidir.

Söz konusu yasal düzenlemelerde ;

1- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının,

 - (a) bendi kapsamında gerek kendi adına çalıştırdığı, gerekse ortağı veya işveren vekili ya da üst düzey yönetici olduğu şirketlerde çalıştırılan sigortalılardan dolayı sigorta primine esas aylık kazanç üst sınırının 3 katını aşmayan muaccel sigorta primi ve işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları, -

(b) bendi kapsamında (gerçek kişi işverenlerin) kendi sigortalılığından dolayı, sigorta primine esas aylık kazanç alt sınırının 3 katını aşmayan muaccel prim ve prime ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları, -

(c) bendi kapsamında çalıştırdığı sigortalılardan dolayı, sigorta primine esas aylık kazanç üst sınırının 3 katını aşmayan muaccel prim ve prime ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,

2- Kendisinden iş alan alt işverenlerin kendi adlarına çalıştırdıkları ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren sigortalılardan dolayı, sigorta primine esas aylık kazanç üst sınırının 6 katını aşmayan muaccel sigorta primi ve işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,

3- 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş ya da çeşitli Kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış olan muaccel sigorta primi ve işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,

4- Tasarrufa teşvik kesintisi ve katkı tutarları, konut edindirme yardımı, idari para cezası, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı ve damga vergisi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,

kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmemektedir.

2017 Yılı için yukarıdaki madde hükümlerine göre kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Borcu olarak kabul edilecek rakamlara bakacak olursak;

ihalelere Katılımda Dikkate Alınacak Kesinleşmiş Sgk Borçları

         (01.01.2017-31.12.2017)

Yine bu sorguların her ne kadar kanun maddeleri ile tam olarak desteklenmese de Kamu İhale Kurulu Kararlarında (Ör: 2013/UH.II-1043)  SGK ve Vergi Borcu Yoktur sorgulamasının sözleşme imzalanma aşamasında yapılmasının yeterli olduğu , ihale aşamasında isteklilerin kesinleşmiş Sgk ve Vergi borcu bulunmadığına dair verecekleri taahhüdün yeterli olduğuna vurgu yapılmıştır. İdarelerce kesinleşmiş SGK ve Vergi borcuna yönelik istenilecek belgelerin de  yeterlik kriteri olarak talep edilemeyeceği bunların taahhütname olarak sunulmasının yeterli olduğu ve anılan sebepler ile şayet idarelerin  SGK ve Vergi borcu olmadığına ilişkin belgeleri yeterlik kriteri olarak düzenlemesi halinde bunun ihale iptal sebebi olabileceği de açıklanmıştır.

                                                                                                                                                                                  Samet IŞIK  İç denetçi