T.C.

Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
Çalışma Genel Müdürlüğü

Sayı : 98425987-045.02-E.58735                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 Otomatik

Konu : Celal Bayar Üni. / Mali ve Sosyal Haklar

MANİSA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE

(Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı)696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile (KHK) işçi kadrolarına geçirilenlerin mali ve sosyal haklarına ve emekli olmaları nedeniyle geçişi yapılamayan kişilerin kıdem tazminatlarına ilişkin ilgide kayıtlı yazınız Bakanlığımız görev alanı çerçevesinde incelenmiştir.

4857 sayılı İş Kanununun 2'nci maddesinin yedinci ve sekizinci fıkralarında, "Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işvcrcn-alt işveren ilişkisi denir." hükmü bulunmaktadır.

4857 sayılı İş Kanununun 6552 sayılı Kanunla değişik 112'nci maddesinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62'nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilere kamu kurum ve kuruluşlarınca kıdem tazminatı ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Bu madde kapsamında alt işverenler yanında çalışan işçilerin bu işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin hesabı, alt işverenden ve alt işveren işçisinden istenecek belgeler ve ödeme süreci ile ilgili diğer usul ve esaslar Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Adımlan Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının ödenmesi Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir.

Ayrıca 4857 sayılı İş Kanununun 120'nci maddesi ile mülga 1475 sayılı İş Kanununun kıdem tazminatına ilişkin 14'üncü maddesi yürürlükte bırakılmıştır. Anılan madde uyarınca İş Kanununa tabi işçilerin iş sözleşmelerinin;İşveren tarafından bu Kanunun 25'inci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen nedenler dışında,İşçi tarafından bu Kanununun 24'üncü maddesi uyarınca,Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,Bağlı bulundukları Kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla

5510 sayılı Kanunun Geçici 9'uncu maddesinde öngörülen yaşlılar dışında kalan diğer şartlan veya 506 sayılı Kanunun Geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten aynlmalan nedeniyle,feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde, işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücret tutranda kıdem tazminatı ödeneceği öngörülmüştür.

Bütün bunlara göre, 6552 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 11.09.2014 tarihinden sonra 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca yapılan ihaleler kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan ve 1475 sayılı İş Kanununun 14'üncü maddesine göre iş sözleşmesi kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesinde, 4857 sayılı İş Kanununun 112'nci maddesi hükümleri uygulanacaktır. Bu durumdaki işçilerin kıdem tazminatlarının ilgili kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştığı süreyle sınırlı olarak ödenmesininden son çalışıtığı kamu kurum veya kuruluşu sorumludur.

4857 sayılı îş Kanununun "Süreli fesih" başlıklı 17'nci maddesinde, ihbar tazminatının hangi koşulların gerçekleşmesi halinde ödeneceği belirtilmiştir. Söz konusu maddeye göre, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer taraf bildirilmesi gerektiği, çalışma sürelerine göre; iki ile sekiz hafta arasında değişen bilfirim sürelerine uymayan tarafın bu sürelere ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorunda olduğu öngörülmüştür. Bu süreler asgari olup sözleşmelerle artınlabilmektedir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

4857 sayılı İş Kanununun "Ücret ve ücretin ödenmesi" başlıklı 32'nci maddesinin altıncı fıkrasında, iş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Diğer yandan 4857 sayılı İş Kanununun "Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti" başlıklı 59'uncu maddesinde "İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar." hükmü öngörülmüştür.

X-14-sayılı İş Kanununun 2'nci maddesi ile yerleşik Yargıtay kararları dikkate alındığında alt işveren' işçilerinin kıdem tazminatı ve diğer işçilik haklarının ödenmesinde, son alt işveren sorumlu olup, asıl işverenin de müştereken ve mütcsclsilen sorumluluğu bulunmaktadır.

696 sayılı KHK ile işçi kadrolarına geçirilenler için ise KHK'nın 127'nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen Geçici 23 ve 24'üncü maddeler ile bu işçilerin toplu iş sözleşmesinden yararlanma, işkolu tescillerinin belirlenmesi ile mali ve sosyal haklara ilişkin şartlar belirlenmiştir.

696 sayılı KHK kapsamında, sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacak, Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanmış ve Bakanlığımızca 12/04/2018 tarihinde yayımlanmış hükümlerde yer alan çocuk yardımı başlıklı düzenlemeye göre işçilere, üç çocukla sınırlı olmak üzere her bir çocuk için her ay 25 (yirmibeş) TL/Ay çocuk yardımı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yüksek Hakem Kurulunun, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilere yönelik olarak 02.04.2018 tarihinden sonra karara bağladığı toplu iş sözleşmelerinde çocuk

yardımı ile ilgili daha açık bir hükme yer verilerek "işçilere üç çocukla sınırlı olmak üzere her bir jocuk için her ay 25 TL/Ay çocuk yardımı yapılır. Ancak evlenen çocuklar, 18 yaşını dolduran veya yükseköğrenime devam etmesi halinde 25 yaşım dolduran çocuklar ile kendi hesabına ticaret yapan veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışan çocuklar (öğrenim görmekte iken tatil devresinde çalışanlar ile staj veya mesleki eğitim görenler hariç) için bu yardım ödenmez. Eşlerden ikisinin de aynı toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışması halinde bu yardım eşlerden yalnız birine ödenir." şeklinde değiştirmiştir.

Bu kapsamda, çocuk yardımı ile öğrenim yardımı hesaplanırken uygulamada birlikteliğin sağlanması için Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu iş sözleşmelerinde yer alan yeni hükmün emsal olarak alınabileceği düşünülmektir.

Bunun yanında, 12.04.2018 tarihinde ilan edilen hükümlerde işçilere fiilen çalışılan günleriçin bir öğün yemek verileceği, verilmediği takdirde fiilen çalışılan günler için 5 TL / Gün tutarında yemek yardımı ödeneceği belirtilmiştir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 36’ncı maddesinde iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmelerine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümlerin alacağı, toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmesine aykırı hükümler bulunması halinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına hükümlerinin geçerli olacağı hüküm altına alınmıştır. Geçiş işlemlerinin işçilerin mevcut haklan ile yapılması ve ilgili kanun hükmü uyarınca geçiş öncesi ihale şartnamesine göre belirlenmiş iş sözleşmesinde yemek yardımının 12.04.2018 tarihinde ilan edilen hükümlerde belirtilen 5 TL / Gün tutarından fazla olması durumunda fazla olan tutarın ödenmeye devam edilmesi gerekmektedir.

Yukanda belirtilen hususların yarımda, işçilerle işverenler arasında hizmet akdinden, toplu sözleşmesinden veya îş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk I uşmazlıklannın kesin çözüme bağlanması görev ve yetkisinin iş mahkemelerine aittir. ilave tediyenin ödenmesi ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu öncesi çalışmakta olan işçilerin geriye dönük olarak kıdem tazminatlarının ödenip ödenmeyeceği konularında ise Hazine ve Maliye / bakanlığından görüş alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

             Bilgilerinizi rica ederim.  

                                                                                                                                                                                                                                                              Nurcan ÖNDER Bakan a.

                                                                                                                                                                                                                                                                           Genel Müdür