KDK'dan sözleşmeli erbaşların kamu kurumlarına atanması için yönetmelik hazırlanması tavsiyesi
KDK, 6191 sayılı Kanun’da yer alan Yönetmeliğin hazırlanıp yürürlüğe konulması talebiyle yapılan başvuruyu kabul ederek ilgili kurumlara tavsiyede bulundu
T.C.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
(OMBUDSMANLIK)
SAYI: 2023/3381-S.23.5676
BAŞVURU NO: 2022/18236
KARAR TARİHİ16/03/2023
BAŞVURAN :
BAŞVURUYA KONU İDARE : MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU Atanma talebi hk
BAŞVURU TARİHİ10/12/2022
TAVSİYE KARARI
BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
Kurumumuza yaptığı başvuruda başvuran, sözleşmeli er/erbaş olarak görev yapıp 7 hizmet yılını tamamladığını, 6191 sayılı Kanun’un Ek-1’inci maddesi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına atanmak istediğini, ancak anılan düzenlemede belirtilen Yönetmeliğin hazırlanıp yürürlüğe konulmaması nedeniyle atanmadığını belirtmektedir. Başvuran, Kurumumuzdan Yönetmeliğin yürürlüğe konulmasını talep etmektedir.
İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 13/01/2023 tarihli ve sayılı
yazısında;
6191 sayılı Kanun’un Ek-1’inci maddesi kapsamındaki çalışmalar yürütülmekte iken 02/07/2018 tarihli ve 703 sayılı “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile Devlet Personel Başkanlığının bir yıl süreyle çalışmalarına devam edip sonrasında ilga edileceğinin hüküm altına alındığı,
10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 sayılı "Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığının kurulduğu, 04/08/2018 tarihli ve 15 sayılı "Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile Bakanlığın, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına dönüştürüldüğü,
1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Mülga Devlet Personel Başkanlığının görevlerinin Çalışma Genel Müdürlüğüne verilmesi üzerine Genel Müdürlüğünün katılımı ile Yönetmelik çalışmalarına yeniden başlandığı,
Daha sonra 21/04/2021 tarihli ve 31461 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 73 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarının kurulduğu, Çalışma Genel Müdürlüğünün görevlerinin yeniden düzenlendiği, daha önce Çalışma Genel Müdürlüğüne verilen mülga Devlet Personel Başkanlığının görevlerinin büyük bir bölümünün Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ile Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğüne verildiği,
Yine Mülga Devlet Personel Başkanlığının bilgi işlem alt yapısı ile bünyesinde bulunan Kamu Personel Bilgi Sistemi’nin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına devredildiği,
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığınca 6191 sayılı Kanun’un Ek 1 inci Maddesi kapsamında gerçekleştirilmesi gereken sözleşmeli erbaş ve erlerin kamuda istihdamlarına ilişkin işlemleri yürütme görev ve yetkisinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait olduğunun belirlendiği,
Hazırlanmış olan yönetmelik taslağında Milli Savunma Bakanlığınca gerekli değişiklikler yapılarak taslağın 2022 yılı ocak ayında yeniden ilgili kurumların görüşüne sunulduğu, Bakanlık görüşünün Milli Savunma Bakanlığına gönderildiği,
Yönetmelik taslağı ilgili kurumların görüşlerinin alınmasının ardından Milli Savunma Bakanlığınca imzaya sunulacağı,
6191 sayılı Kanun’un ek 1 inci Maddesi kapsamında atanmak üzere Bakanlığa başvuran kişilerden ilgili Yönetmelik henüz yayımlanmadığından ve kanunda atanmak isteyen kişilerin Bakanlığa doğrudan başvuru yapması öngörülmediğinden, atanma talebi reddedilenler tarafından Bakanlık aleyhine açılan bir davada mülga Devlet Personel Başkanlığına başvurmaları gerektiğine ilişkin mevzuatta bir hükmün bulunmadığından Devlet Personel Başkanlığı'nın atama yapma noktasında doğrudan bir yetkisinin bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verildiği, diğer bir davada ise İçişleri ve Millî Savunma Bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği amir hükmü doğrultusunda ilgili idarelerce üzerinden uzunca bir süre geçmesine rağmen herhangi bir düzenlemeye gidilmediği, bu hususta pasif bir tutum sergilenmek suretiyle yasa tarafından tanınan atama hakkının sürüncemede bırakıldığı anlaşıldığından; davacının başvurusu üzerine 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu'na eklenen Ek-1 inci Maddesi kapsamında bir değerlendirilme yapılmak suretiyle işlem tesis edilmesi gerekirken başvurunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı,
açıklamalarına yer verilmektedir.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının 16/01/2023 tarihli ve E-12398592-622.03- 19600 sayılı yazısında;
Başkanlığın kamu personeli ile ilgili hususlarda her çeşit istatistiki bilgileri toplamak, personel kayıtlarını merkezi olarak tutmak, kurumlar arası veri paylaşımı ve değişimi için gerekli teknik koordinasyonu sağlamakla görevli olduğu, bu görev çerçevesinde, kamu kurum ve kuruluşları tarafından Başkanlık Kamu Personeli Bilgi Sistemi bünyesindeki Kadro Uygulaması Bilgi Sistemi üzerinden girişi sağlanan kadro bilgilerinin kurum, teşkilat, hizmet sınıfı, derece, cinsiyet ve unvan bazında tutulduğu, sistemde kişisel bilgi yer almadığı, bahse konu yönetmeliğin hazırlanmasının ve yürürlüğe konulmasının Başkanlığın görev alanında olmadığı,
açıklamalarına yer verilmektedir.
İçişleri Bakanlığının 25/01/2023 tarihli ve E3804513200043761 sayılı yazısında;
Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde sözleşmeli er ve erbaş istihdam edilmediği, Sahil Güvenlik Komutanlığında 2014 yılında 217 sözleşmeli istihdam edildiği, söz konusu personelden 11 tanesinin yedi yıllık hizmet süresini doldurduğu ve bunlardan 10’ unun istihdam için başvuruda bulunduğu,
6191 sayılı Kanun’un Ek 1 inci Maddesinde yayımı öngörülen yönetmeliğin yürürlüğe konulması sürecinin Milli Savunma Bakanlığı koordinesinde yürütüldüğü,
açıklamalarına yer verilmektedir.
Milli Savunma Bakanlığının 30/01/2023 tarihli ve E-33827891-010.03-2020939 sayılı yazısında;
6191 sayılı Kanun’un Ek 1 inci maddesinde belirtilen Yönetmeliğin ilgili bakanlıkların onaylarının alınmasını müteakip yürürlüğe konulmasına yönelik işlemlerin yürütüleceği,
Anılan Kanun maddesinde sözleşmeli erbaş ve erlerin kamuda istihdam çalışmalarının koordinasyon görevinin Devlet Personel Başkanlığına verildiği, ancak taslak Yönetmelik çalışmalarının devam ettiği dönemde 09/07/2018 tarihli ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı KHK’nın 125’inci, geçici 1 ve 3’üncü maddeleri gereğince Devlet Personel Başkanlığı ilga edilerek anılan Başkanlığın personeli, görev ve yetkileri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına devredildiği, ayrıca 73 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile gerçekleştirilen düzenlemelerle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının iki ayrı bakanlık olarak yeniden teşkilatlanması neticesinde sözleşmeli erbaş ve erlerin kamuda istihdamlarına ilişkin işlemleri yürütme görev ve yetkisinin hangi kurum tarafından yerine getirileceğinin tespit edilmesi hususunda tereddüt hasıl olduğu, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı tarafından kamuda istihdam işlemlerini yürütme görev ve yetkisinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait olduğunun bildirilmesi üzerine yönetmelik çalışmalarına devam edildiği, taslağın ilgili bakanlıklarda onay aşamasında olduğu,
Bugüne kadar kamuda istihdam için başvuruda bulunan 804 sözleşmeli erbaş ve erin başvurularının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirildiği, 2022 yılında 7 nci hizmet yılını doldurarak kamuda istihdam edilme talebinde bulunan sözleşmeli erbaş ve erlerin başvurularının şubat ayı sonuna kadar aynı Bakanlığa iletileceği,
Yönetmelik çalışmasının devam ettiği gerekçesiyle sözleşmeli erbaş ve erlerin başvurularının, işlem yapılmak üzere ilgili Bakanlığa gönderilmemesi hususunda Ankara 23. İdare Mahkemesinin 24/02/2021 tarihli ve 2020/2106 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına hükmettiği,
açıklamalarına yer verilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT
18/10/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Kamu hizmetlerine girme hakkı” başlıklı 70 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir.”, “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.”,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir... ”,
6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu’nun “Kamuda istihdam” başlıklı Ek-1 nci maddesinin birinci, ikinci, dördüncü ve beşinci fıkralarında; “(1) Sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanlardan nitelik belgesi olumlu olanlar, ilgili mevzuatlarındaki şartları taşımaları kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına bu maddedeki usul ve esaslar çerçevesinde atanırlar. (2) Sözleşmeli erbaş ve erlerden talepte bulunanların bilgileri, hizmet süresi en fazla olandan başlamak üzere İçişleri veya Millî Savunma bakanlıkları tarafından yılda bir defa şubat ayının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. İlgili personelin bildirilmiş olması atanma için tek başına hak teşkil etmez. ... Bir ay içinde yapılacak mülakatta başarılı bulunarak atananların bilgileri bir ay içinde ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.(4) Başvuru, mülakat, atama ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar İçişleri ve Millî Savunma bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. (5) Bu madde kapsamında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, gerekli bilgi ve belgeleri istemeye, araştırma ve inceleme yapmaya ve uygulamayı yönlendirmeye Devlet Personel Başkanlığı yetkilidir”,
düzenlemelerine yer verilmiştir.
KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
Kamu Denetçisi tarafından, yedi hizmet yılını tamamlamış sözleşmeli er ve erbaşların kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilmelerine ilişkin 6191 sayılı Kanun’un Ek-1’inci maddesinde anılan Yönetmelik hazırlıklarının tamamlanmasının hukuka ve hakkaniyete uygun olacağı değerlendirilmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
Sözleşmeli er/erbaş olarak görev yapıp 7 hizmet yılını tamamlayan başvuran, 6191 sayılı Kanun’un Ek-1’inci maddesi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına atanmak istediğini, ancak anılan düzenlemede belirtilen Yönetmeliğin hazırlanıp yürürlüğe konulmaması nedeniyle atanmadığını belirterek Kurumumuzdan Yönetmeliğin yürürlüğe konulmasını talep etmektedir.
6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu’a 13/07/2013 tarihli ve 6496 sayılı Kanun ile eklenen Ek- 1 inci maddeye göre sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanlardan nitelik belgesi olumlu olanların, ilgili mevzuatlarındaki şartları taşımaları kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına atanacağı düzenlenmiştir. Talepte bulunanların başvuru, mülakat, atama ve diğer işlemlerine ilişkin usul ve esasların ise, İçişleri ve Millî Savunma Bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.
Kurumumuza sunulan bilgi ve belgelerden 6191 sayılı Kanun’un başvuruya konu maddesi kapsamında gerekli işlemler yapılmakta iken 02/07/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Personel Başkanlığının bir yıl süreyle çalışmalarına devam edip sonrasında ilga edileceğinin hüküm altına alınması, 10/07/2018 tarihli ve 1 sayılı "Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile mülga Devlet Personel Başkanlığının görevlerinin Çalışma Genel Müdürlüğüne verilmesi, 04/08/2018 tarihli ve 15 sayılı "Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile Bakanlığın adının Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına dönüştürülmesi, daha sonra 21/04/2021 tarihli ve 73 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çalışma Genel Müdürlüğünün görevlerinin yeniden düzenlenmesi, daha önce Çalışma Genel Müdürlüğüne verilen mülga Devlet Personel Başkanlığının görevlerinin büyük bir bölümünün Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğüne verilmesi gibi mevzuat değişiklikleri nedeniyle 6191 sayılı Kanun’un Ek-1 inci maddesinde belirtilen yönetmeliğe dair çalışmaların tamamlanamadığı görülmektedir. 2022 yılında ise yasal altyapının oluşturulması ve 6191 sayılı Kanun’un Ek-1 inci maddesi kapsamındaki işlemlerden sorumlu kurum ve kuruluşların belirlenmesiyle daha önceden hazırlanmış olan yönetmelik taslağında Milli Savunma Bakanlığınca gerekli değişikliklerin yapılıp ilgili kurumların görüşüne sunulduğu, bu görüşlerin tamamlanması akabinde yönetmeliğin imzaya sunulacağı anlaşılmaktadır.
Kurumumuzca başvuru konusuna ilişkin görüş alış verişinde bulunmak üzere 05/01/2023 tarihinde Kamu Başdenetçisi Sn. Şeref MALKOÇ başkanlığında, Kamu Denetçileri Sn Sadettin KALKAN, Sn. Yahya AKMAN, Sn. Celile Özlem TUNÇAK, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Dairesi Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Çalışma Genel Müdürlüğü temsilcilerinin katıldığı bir toplantı düzenlenmiştir.
Başvuru konusuna esas 6191 sayılı Kanun’un Ek-1 nci maddesi “Başvuru, mülakat, atama ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar İçişleri ve Milli Savunma bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne amirdir. Bu doğrultuda mezkur maddede sayılan idareler tarafından bu unsurları içeren düzenlemenin yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Hukuki güvenirliği gözeterek hak kayıplarına ve diğer mağduriyetlere sebep olmamak için
Yönetmeliğin gecikmesizin çıkarılması da idarenin temel görevlerinden biridir. Zira İdarenin Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmeliği zamanında yahut hiç çıkarmaması, idarenin güvenirliğini ve haklı beklentiyi sarsacaktır.
Her ne kadar yönetmelik hazırlıklarının tamamlanamamasının idarenin iradesi dışındaki mevzuat değişikliklerinden kaynaklandığı anlaşılmakta ise de, bu durum Anayasamızca güvence atına alınan ve yasa tarafından tanınan kamu hizmetine girme hakkının kullanılmasını geciktirdiğinden kanunun emredici hükmünün ilgili kurum ve kuruluşlarca daha fazla gecikmeksizin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; yedi hizmet yılını tamamlamış sözleşmeli er ve erbaşların kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilmelerine ilişkin 6191 sayılı Kanun’un Ek-1’inci maddesinde anılan Yönetmelik hazırlıklarının tamamlanmasının hukuka ve hakkaniyete uygun olacağı değerlendirilmiştir.
İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
İyi yönetim ilkelerine 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; İdarenin ‘karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı tespit edildiğinden, İdarenin bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.
HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;
6191 sayılı Kanun’un Ek-1 inci maddesinde belirtilen Yönetmelik taslağına ilişkin görüşlerin ivedilikle Milli Savunma Bakanlığına iletilmesi ve sonrasında taslağın hazırlanmasına ilişkin Milli Savunma Bakanlığınca talep edilebilecek işlemlerin de gecikmeksizin tamamlanması hususunda İÇİŞLERİ BAKANLIĞINA ve ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6191 sayılı Kanun’un Ek-1 inci maddesinde belirtilen Yönetmelik taslağına ilişkin görüşlerin hızla değerlendirilmesi ve Yönetmeliğin imzaya sunulması işlemlerinin ivedilikle tamamlanması hususunda MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından bu
karar üzerine tesis edilecek işlemlerin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın Başvurana ve İÇİŞLERİ BAKANLIĞINA, MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞINA ve ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi tarafından karar verildi.
Şeref MALKOÇ Kamu Başdenetçisi
