Jandarma Genel Komutanlığındaki memurlara uygulanan disiplin cezasının öğretim elemanlarına uygulanamayacağı

Jandarma Genel Komutanlığındaki memurlara uygulanan disiplin cezasının öğretim elemanlarına uygulanamayacağı

Jandarma Genel Komutanlığındaki memurlara uygulanan disiplin cezasının öğretim elemanlarına uygulanamayacağı

Jandarma Genel Komutanlığındaki memurlara uygulanan disiplin cezasının öğretim elemanlarına uygulanamayacağı

Jandarma Genel Komutanlığındaki memurlara uygulanan disiplin cezasının öğretim elemanlarına uygulanamayacağı

Jandarma Genel Komutanlığındaki Memurlara Uygulanan Disiplin Hükümlerinin Sivil Öğretim Elemanlarına da Uygulanmasını Öngören Kuralın İptali

Anayasa Mahkemesi 20/7/2022 tarihinde E.2022/62 numaralı dosyada, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu’nun 13/A maddesinin değiştirilen altıncı fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “...disiplin...” ibaresi ile bu ibareden sonra gelen “…ve…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline; iptal hükmünün kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir.

İtiraz Konusu Kural

İtiraz konusu kuralda, öğretim elemanları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin disiplin konusunda tümüyle aynı düzenlemelere tabi kılınması öngörülmektedir.

Başvuru Gerekçesi

Başvuru kararında özetle; itiraz konusu kuralla hiyerarşiye dayalı olarak görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş, sözleşmeli erler ve diğer sınıflarda görev yapan memurlar ile yürüttükleri hizmetin niteliği gereği bilimsel özerklik temelinde faaliyet gösteren öğretim elemanlarının konumlarının farklı olduğu, bu itibarla asker kişilere uygulanan disiplin hükümlerinin öğretim elemanları bakımından geçerli olamayacağı belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

İtiraz konusu kuralla öncelikle 7068 sayılı Kanun, sonrasında ise 7068 sayılı Kanun’da yer alan atıf nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun disipline ilişkin hükümleri Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinde istihdam edilen sivil öğretim elemanları hakkında uygulanabilir hâle gelmiştir. Ancak anılan Kanun’da düzenlenmiş olan; yetkili olmadığı hâlde basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları veya diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna bilgi ya da demeç vermek, bilimsel alana ilişkin açıklamalarda bulunmak gibi bazı fiiller nedeniyle öğretim elemanlarının disiplin sorumluluğuna gidilebilmesi bilimsel özgürlükle bağdaşmamaktadır.

Kanun’un 8. maddesinde sayılan fiiller esas olarak Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler ile diğer sınıflardaki memurlar için öngörülmüş olduğundan anılan fiillerin bir kısmı gerek içerik gerekse kullanılan kavramlar ve ifade tarzı itibarıyla öğretim elemanlığı görevinin kapsam ve niteliğiyle örtüşmemektedir.

Bu bağlamda anılan maddenin (1) numaralı fıkrasının (g) bendinde yer alan “Usulüne uygun olarak kendisine verilmiş olan bir emir üzerine; emrin uygun olmadığı, yanlış verildiği, yapılamayacağı ve benzeri şekillerde amirini alenen eleştirmek veya amire karşı itirazda bulunmak (Amir tarafından karar verilene kadar astın fikrini savunması veya emrin kanunsuz olduğu hususundaki kanaatini belirtmek için amire yaptığı itiraz bu kapsamda disiplinsizlik teşkil etmez.)” ve (3) numaralı fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan “Mevzuat veya talimata aykırı olarak eksik kuşam ve teçhizatla göreve çıkmak.” fiillerinin disiplin yaptırımına bağlanması örnek gösterilebilecektir. Hiyerarşiye dayalı ve sınırları daha net çizilebilen çalışma koşulları içinde görev yapan asker kişiler için öngörülen söz konusu düzenlemelerin, yürüttükleri hizmetin niteliği gereği Anayasa’da ayrıca düzenlenen ve bilimsel özerklik temelinde farklı bir konumda değerlendirilen sivil öğretim elemanlarına nasıl uygulanacağının belirsiz olduğu açıktır.

Bu itibarla öğretim elemanları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin disiplin konusunda tümüyle aynı düzenlemelere tabi kılınması, Anayasa’da yükseköğretim kurumları için öngörülen bilimsel özerklikle örtüşmemektedir. Bu durum ayrıca gerek uygulayıcılar gerekse disiplin hükümlerinin muhatapları yönünden birtakım belirsizliklere de yol açmaktadır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, iptal hükmünün kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir.

YORUM EKLE