Hem üst hem de alt öğrenim mezuniyeti olanların sınav başvuruları hakkında
,Hem alt hem üst öğrenim düzeyinden mezuniyeti olan kimselerin, en üst öğrenim düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile alt öğrenim düzeyinden mezun olanlara ilişkin kadrolara başvuramayacağına yönelik düzenlemede, eşitler arası yarışma ilkesi gözetildiğinde hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı hakkında.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/47
Karar No : 2020/3181
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı
: Av. _
TARAF (DAVACI) : _
VEKİLİ : Av. _
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onikinci Dairesinin 26/06/2019 tarih ve E:2016/6599, K:2019/5371 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzu'ndan; "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay Onikinci Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılması nedeniyle, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yaptırılmamasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
Daire Kararının Özeti: Danıştay Onikinci Dairesinin 26/06/2019 tarih ve E:2016/6599, K:2019/5371 sayılı kararıyla;
Mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava giren adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasının engellenmesinin, davacı ve onunla aynı durumda olan, mezun olduğu lisans programı ile atanma imkanı bulamayarak, daha fazla istihdam imkânı bulunan önlisans programlarını bitiren ya da önlisans mezunu olup (kültür ve donanım seviyesini artırmak, yeteneklerini geliştirmek, zorunlu askerlik hizmetinin süresini kısaltmak ve benzeri sebeplerle) bir lisans programı okumak isteyen onbinlerce adayın mağduriyetine neden olacağı gibi Anayasa'da yer alan, hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka bir ayırım gözetilemeyeceği hükmüne ve eşitlik ilkesine aykırılık teşkil ettiği,
Öte yandan, davalı idare tarafından, Dairelerinin 27/06/2013 tarih ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarih ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının tanındığı düzenlemeye, KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzu'nda yer verilmemesine ilişkin işlemin, yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu ileri sürülmüş ise de, bahsedilen davanın konusunun; lisans mezunu olduğu halde 2008 yılında ortaöğretim mezunları için yapılan KPSS'ye katılarak başarılı olan ve sağlık teknisyeni olarak göreve başlayan bir kişinin, lisans mezunu olduğunun anlaşılması üzerine sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, lisans mezunlarının önlisans ve ortaöğretim düzeyinde yapılan KPSS'ye giremeyeceğine ilişkin Başvuru Kılavuzu hükmünün iptali isteminden ibaret olduğu göz önüne alındığında, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı gerekçesinin, mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girerek puan alan adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasına engel teşkil eder bir niteliğinin bulunmadığının açık olduğu,
Bu nedenle, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarih ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarih ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkânının tanındığı düzenlemeye KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzu'nda yer verilmediği, dava konusu düzenlemenin yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu, yargı kararlarının uygulanmasına ilişkin işlemlerin doğurduğu sonuçların adaylar açısından kazanılmış hak teşkil etmeyeceği, önlisans mezunlarının kendisi gibi önlisans mezunu adaylar arasında bir yarışmaya tabi tutulmasının hakkaniyet gereği olduğu, devlet personel politikası uyarınca ortaöğretim ve lisans mezunlarının istihdam edileceği kadroların bir planlama dahilinde belirlendiği, ortaöğretim mezunu adaylar için öngörülen sınavlara lisans mezunlarının dahil edilerek, ortaöğretim mezunları için öngörülen kadroların lisans mezunlarınca doldurulmasının ortaöğretim mezunlarının çalışma haklarının elinden alınmasına neden olacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ MUAMMER ALDEMİR'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Matematik Bölümü (lisans) mezunu olan davacı, daha sonra, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tıbbi Görüntüleme Teknikerliği Bölümünden (önlisans) 2016 yılında mezun olmuştur.
İdari Dava Daireleri Kararları İdari Dava Daireleri Kurulu
Üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava giren adayların, alt öğrenim kadrolarından tercih yapabilmesine izin veren dava konusu ibareye, Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yayımlanan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) 2016/1 Tercih Kılavuzu'nda yer verilmemesi nedeniyle, davacının mezun olduğu lise kadrolarına başvuru yapılamadığından bahisle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın kamu hizmetlerine girme hakkının düzenlendiği 70. maddesinde; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiç bir ayırım gözetilemez. " hükmü yer almaktadır.
03/05/2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmeliğin 6. maddesinde; KPSS'nin usul ve esasları, içeriği, puan türleri ve hesaplama yöntemi, başvuru yapacakların öğrenim düzeyi, sınavdan elde edilecek puan türlerinin yerleştirmede ve giriş sınavına çağrıda kullanılmasına ilişkin esasların Devlet Personel Başkanlığı ve ÖSYM tarafından müştereken belirleneceği ve bu usul ve esaslara uygun olarak bir KPSS Kılavuzu ve Başvuru Belgesi hazırlanacağı düzenlenmiştir.
Söz konusu düzenlemeye dayanılarak çıkarılan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzu'nda;
Adayların bu kılavuzda yer alan kadro ve pozisyonları tercih edebilmeleri için, 5-6 Temmuz 2014 ve 27-28 Eylül 2014 tarihlerinde yapılmış olan Kamu Personel Seçme Sınavlarından (2014-KPSS Lisans ve 2014-KPSS Ortaöğretim/Önlisans) birine girmiş ve bu sınavların en az birinden ilgili KPSS puanını almış olmaları gerekir.
Yerleştirme işlemlerinde ortaöğretim mezunları için KPSSP94, önlisans mezunları için KPSSP93 ve lisans mezunları için KPSSP3 puanı kullanılacaktır. ...
TERCİHLERİN YAPILMASI İÇİN GENEL BİLGİLER
Tercihlerin geçerli olabilmesi için tercihlerin ÖSYM’ye internetle gönderildiği gün itibarıyla, sınava girilen öğrenim düzeyindeki bir okuldan veya programdan mezun olunması zorunludur. Tercihlerin internetle ÖSYM’ye gönderildiği gün itibarıyla mezun durumda bulunmayan adayların, yerleştirilmeleri yapılmış olsa bile, atamaları yapılmayacaktır...
...
TERCİHLERİN YAPILMASI İLE İLGİLİ İŞLEMLER
...
3.6 ...
Mezun olduğunuz ortaöğretim/ön lisans/lisans programı tercih etmiş olduğunuz kadro/pozisyon için aranan nitelikler ile uyumlu değilse yapmış olduğunuz tercih sistem tarafından kabul edilmeyecektir. Tercihlerinizi yaparken bu durumu göz önünde bulundurunuz. ...
DİKKAT: 2014 KPSS'de; * Orta öğretim düzeyinde sınava başvuran; ancak, sınava başvurduğu dönemde lisans mezuniyetini bildirmeyen adayların (14 Mayıs 2014 tarihi ve öncesinde bir lisans programından mezun olan adaylar)
*Orta öğretim düzeyinde sınava başvuran; ancak, sınava başvurduğu dönemde ön lisans mezuniyetini bildirmeyen adayların (24 Temmuz 2014 tarihi ve öncesinde bir ön lisans diploması almaya hak kazanmış adaylar)
*Ön lisans düzeyinde sınava başvuran; ancak, sınava başvurduğu dönemde lisans mezuniyetini bildirmeyen adayların (14 Mayıs 2014 tarihi ve öncesinde bir lisans programından mezun olan adaylar) tercih yapmaları sistem tarafından engellenmiştir.
4.4 Yerleştirmede adayların ÖSYM kayıtlarındaki bilgileri esas alınacaktır. Bu bilgilerde gerçeğe uymayan hususlar tespit edildiği takdirde, yerleştirmesi yapılan adayların kamu kurum ve kuruluşlarınca atamaları yapılmayacak, adaylar bu durumdan dolayı bir hak iddia edemeyeceklerdir.
7. HAK İDDİA EDİLEMEYECEK DURUMLAR
KPSS'de yüksek puan almak, bu kılavuzda yer alan kadro ve pozisyonlara yerleştirmede tek başına bir hak teşkil etmeyecektir. Yanlış, yanıltıcı veya yalan beyanda bulunanlar ile bilgilerindeki tutarsızlıklar yüzünden yerleştirmesi yapılamayan veya daha alt tercihlerine yerleştirilen adaylar bu durumdan dolayı bir hak iddia edemeyecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarının atama için öngördükleri niteliklere sahip olmayan adaylar, yerleştirmeden doğan tüm haklarını kaybedeceklerdir." hususları kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapılmaktadır.
KPSS'de genel yetenek-genel kültür testlerinin uygulanması ve ortaöğretim ile önlisans kadrolarına yapılacak yerleştirmelerde, genel yetenek-genel kültür bölümünden alınan KPSS puanının esas alınması nedeniyle, adayların mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girmesi, eşitler arası yarışma ilkesinin, bir başka ifadeyle aynı öğrenim düzeyindekiler arasında fırsat eşitliğinin hayata geçirilmesi niteliğindedir. Aynı şekilde, mezun olunan öğrenim düzeyine göre, herkesin sadece mezun olduğu en üst öğrenime uygun kadroya atanmak için başvuruda bulunabilecek olmasının da söz konusu ilkenin gereği olduğu açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; 2016/1 Tercih Kılavuzu'ndan dava konusu ibarenin çıkarılması neticesinde, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının kaldırıldığı anlaşılmaktadır.
Davalı idarece, söz konusu düzenlemeye yer verilmesi ve sonrasında söz konusu düzenlemenin Tercih Kılavuzu'ndan çıkarılmasına gerekçe olarak, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarih ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı iptal kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarih ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması gösterilmektedir. Anılan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararına karşı yapılan karar düzeltme istemi ise 30/10/2017 tarih ve E:2016/3133, K:2017/3294 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Temyize konu Daire kararında, "...dava konusu işlemin gerekçesi olarak davalı idare tarafından bahsi geçen yargı kararının uygulanması olduğu ileri sürülmüş ise de, bahsedilen davanın konusunun; lisans mezunu olduğu halde 2008 yılında ortaöğretim mezunları için yapılan KPSS'ye katılarak başarılı olan ve sağlık teknisyeni olarak göreve başlayan bir kişinin, lisans mezunu olduğunun anlaşılması üzerine sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, lisans mezunlarının önlisans ve ortaöğretim düzeyinde yapılan KPSS'ye giremeyeceğine ilişkin Başvuru Kılavuzu hükmünün iptali isteminden ibaret olduğu göz önüne alındığında, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı gerekçesinin; mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girerek puan alan adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasına engel teşkil eder bir niteliğinin bulunmadığı..." belirtilmekle birlikte; esasında dava konusu işlem ile, herkesin, mezun olduğu en üst öğrenim düzeyine ilişkin sınava girip, bu sınavdan alınan puan ile başvuruda bulunmasının sağlanması ve aynı zamanda eşitler arasında ayrımcılığın ortadan kaldırılması amacıyla hem alt hem de üst öğrenim düzeyinden mezuniyeti olan kimselerin, en üst öğrenim düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile alt öğrenim düzeyinden mezun olanlara ilişkin kadrolara başvuru yapmasının engellenmesine ilişkin şartların konulmasında, hukuka ve hakkaniyete aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onikinci Dairesinin temyize konu 26/06/2019 tarih ve E:2016/6599, K:2019/5371 sayılı kararının BOZULMASINA,
Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
Kullanılmayan 89,60 TL yürütmenin durdurulması harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
Kesin olarak, 16/12/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onikinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.
