Ruhsatsız yapıyı yapan kişinin taşınmaz malikinden farklı bir kişi olduğunun anlaşılması halinde, taşınmaz malikine değil, yapıyı yapan kişiye para cezası verilmesinin gerektiği; uyuşmazlıkta, ruhsata aykırılıkları yapanın kiracı olduğu anlaşıldığından, taşınmaz makiline verilen cezanın "cezaların şahsiliği ilkesi" ne aykırı olduğu hakkında.

T.C.

D A N I Ş T A Y

ALTINCI DAİRE

Esas No : 2019/10515

Karar No : 2020/13383

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ................................. Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 30/03/2018 tarih ve E:2018/515, K:2018/700 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava Konusu İstem: İstanbul İli, ................................. İlçesi, Şehit Muhtar Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binada ruhsat ve eki projesine aykırı imalatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 55.386,24-TL para cezası verilmesine ilişkin 01/10/2013 gün ve 1359 sayılı ................................. Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 29/11/2017 tarih ve E:2015/3608, K:2017/6586 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde bulunan eski eser niteliğindeki binanın tapuda kargir ev olarak kayıtlı olduğu, davacı ile dava dışı ... Turizm Otelcilik Hizmetleri İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. arasında imzalanan 01/08/2013 tarihli kira sözleşmesinde, kiralanan taşınmazın kullanım amacının "otel, pansiyon, apart" olarak belirlendiği, dolayısıyla davacının 2863 sayılı Kanun kapsamında eski eser niteliğindeki taşınmazın niteliğinde değişiklik yapılmasında bilgi ve muvafakatinin olduğunun kabul edilmesi gerektiği, tescilli taşınmazda tespite konu imalatlar yapılmadan önce 2863 sayılı Kanun hükümleri uyarınca izin veya ruhsat alınmadığı ve davacının yapı sınıfına, metrekaresine ve hesaplama cetveline karşı herhangi bir itirazı olmadığı hususları dikkate alındığında, dava konusu para cezası verilmesine ilişkin encümen kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının maliki olduğu uyuşmazlık konusu binanın 01/08/2013 tarihli kira sözleşmesi ile dava dışı ... Turizm Otelcilik Hizmetleri İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.'ne kiralandığı, anılan kira sözleşmesi uyarınca yapılacak tadilatlardan sorumluluğunun kiracı şirkete ait olduğu ve kira sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca imar mevzuatına aykırılıklar nedeniyle verilen para cezasının muhatabının kiracı şirket olması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Uyuşmazlık konusu eski eser niteliğindeki binanın niteliğinde yapılan değişikliğin ve tespite konu imar mevzuatına aykırı imalatların, davacının bilgisi ve muvafakati dahilinde yapıldığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği belirtilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ALİ CAN BUĞDAYCI'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

İstanbul İli, ................................. İlçesi, Şehit Muhtar Mahallesi, ... ada, ... sayılı parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve II. grup eski eser niteliğinde olan binanın ön, arka ve yan cepheleri muhafaza edilmek suretiyle içinin yıkılarak boşaltıldığı hususu, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca düzenlenen 04/09/2013 tarih ve 2077 sıra numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.

Anılan tutanak esas alınarak, 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya yapı sahibi sıfatıyla 55.386,24-TL para cezası verilmesine ilişkin 01/10/2013 gün ve 1359 sayılı ................................. Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.

Bunun üzerine, anılan encümen kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

Anayasa'nın “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir.” hükmü yer almaktadır. Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmamasıdır. Başka bir anlatımla bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulmamasıdır. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 1. fıkrasında ise; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyidelerin uygulanacağı, ikinci fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtildiği şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı hüküm altına alınmış, anılan fıkranın devamında temel ceza miktarının hesaplanmasına ve cezaya uygulanacak artırımların belirlenmesine ilişkin esaslar hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin ikinci fıkrasına göre verilecek olan para cezasının ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıyı fiilen yapan ya da yaptıran kişi adına, bir başka ifade ile yapı sahibi adına verilmesi gerekmektedir. Yapı sahibinin ise her zaman taşınmaz maliki ile aynı kişi olması zorunlu olmadığından, ruhsatsız yapıyı yapan kişinin taşınmaz malikinden farklı bir kişi olduğunun anlaşılması durumunda, taşınmaz maliki adına değil, yapıyı yapan adına para cezası verilmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, ................................. İlçesi, Şehit Muhtar Mahallesi, ... ada, ... sayılı parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve II. grup eski eser niteliğinde olan binanın ön, arka ve yan cepheleri muhafaza edilmek suretiyle içinin yıkılarak boşaltıldığı hususunun, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca düzenlenen 04/09/2013 tarih ve 2077 sıra numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine; 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya yapı sahibi sıfatıyla 55.386,24-TL para cezası verilmesine ilişkin 01/10/2013 gün ve 1359 sayılı ................................. Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.

Uyuşmazlıkta; davacı ile dava dışı ... Turizm Otelcilik Hizmetleri İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. arasında 01/08/2013 tarihinde imzalanan uyuşmazlık konusu binanın kiralanmasına ilişkin kira sözleşmesinin 2.1. maddesinde, kiralanan yerin otel, pansiyon, apart amacı ile kullanılacağı; 2.4. maddesinde, herhangi bir nedenle kiralanan yerde kullanım amacına uygun ticari faaliyette bulunulmaması durumunda tüm sorumluluğun kiracıda olduğu, ticari faaliyetlere ilişkin ruhsatlar da dahil olmak üzere her türlü idari, adli prosedürü tamamlamamın kiracının yükümlülüğünde olduğu, kiralanan taşınmazda yapılacak tadilat ve inşaat ruhsatı ve iznin kiracı tarafından yürütüleceği, kiracının tadilat aşamasını kiralayana bildirmekle yükümlü olduğu: 11. maddesinde, kiralanan yere ait projenın kiracı tarafından seçilecek mimar tarafından hazırlanacağı, ruhsat ve izin işlemlerinin kiracı tarafından takip edileceği, mimar ücreti ve ruhsat bedellerinin kiracı tarafından karşılanacağı, proje ve ruhsat sonrası işlemlerin de kiracı tarafından yürütüleceği, tadilat ve dekorasyon masraflarının kiracıya ait olduğu, bu nedenle proje sonrası doğabilecek tüm idari cezalardan kiracının sorumlu olacağına ilişkin hükümlerin yer aldığı görülmektedir.

Bu durumda; "ruhsata aykırılıkları yapan" kişi imar para cezasının muhatabı olacağından ve ruhsata aykırılıkları yapanın anılan kira sözleşmesi uyarınca, kiracı şirket olduğu anlaşıldığından; davacıya maliki olduğu taşınmaz üzerinde ruhsata aykırı yapı yapıldığından bahisle verilen para cezasında, "cezaların şahsiliği ilkesi" açısından hukuka uyarlık; davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,

Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu İstanbul 5. İdare Mahkemesinin 30/03/2018 tarih ve E:2018/515, K:2018/700 sayılı kararının BOZULMASINA,

Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 22/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.