Memurluğu devam eden kişiye mahalli idarelerdeki yönetim kurulu üyeliğinden dolayı ödeme yapılır mı?

Sayıştay 8. Dairesi, memurluğu devam eden kişiye mahalli idarelerdeki yönetim kurulu üyeliğinden dolayı ödeme yapılmasının kamu zararı olduğuna hükmetti 

Mevzuata aykırı yönetim kurulu üyeliği ücreti ödenmesi

… Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (…) Yönetim Kurulu’nun tabii üyeleri dışında kalan diğer üç üyesinin, Belediye Başkanı tarafından asıl görevleri uhdelerinde kalmak suretiyle atanması nedeniyle bu kişilere asıl görevli oldukları kurumlardan aldıkları maaşlarına ilave olarak yönetim kurulu üyeliği ücreti ödenmesi sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak,

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un,

Ek 5’inci maddesinde; “Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır.”,

“Yönetim Kurulu” başlıklı 7’nci maddesinde;

“Yönetim Kurulu bir başkanla beş üyeden oluşur.

Büyük Şehir Belediye Başkanı Yönetim Kurulunun başkanıdır.

Belediye Başkanının bulunmaması halinde, Genel Müdür Yönetim Kuruluna başkanlık eder. Genel Müdür ile genel müdür yardımcılarından hizmette en eski olanı, hizmette eşitlik halinde yaşlı bulunan Yönetim Kurulunun tabii üyesidirler. Yönetim Kurulunun diğer üç üyesi İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanının teklifi ve Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı ile atanır.

….

Üyeler, Devlet memurlarına ilişkin mevzuatta yer alan istisnalar dışında, özel ya da kamu sektöründe başka bir görev alamazlar. Genel, katma ve özel bütçeli idarelerin, kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından yönetim kuruluna getirilenler asıl görevlerinden maaşsız izinli sayılırlar. Bu kimselerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve yükümlülükleri saklıdır. İzinli oldukları müddet, terfi ve emekliliklerinde fiili hizmet olarak hesaba katılacağı gibi bunlardan izinli oldukları sırada terfi hakkını kazananlar, başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın terfi ettirilirler.

Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri izinli sayıldıkları kurumlarda ellerine geçen ücretlerden daha az olursa, aradaki fark tazminat olarak kendilerine ödenir.” hükümlerine yer verilmiştir.

… Kuruluş, Görev, Yetki ve Yönetimine İlişkin Teşkilat Yönetmeliği’nin “Yönetim Kurulunun Oluşumu” başlıklı 19’uncu maddesinin altıncı ve yedinci fıkralarında,

“Üyeler, Devlet Memurlarına ilişkin mevzuatta yer alan istisnalar dışında özel ya da kamu sektöründe başka bir görev alamazlar. Genel, katma ve özel bütçeli idarelerin Kamu İktisadi Teşebbüslerinin kadrolarından Yönetim Kuruluna getirilenler, asıl görevlerinden maaşsız izinli sayılırlar. Bu kimselerin memuriyetleri ile buna ait her türlü hak ve yükümlülükleri saklıdır. İzinli oldukları müddet, terfi ve emekliliklerinde fiili hizmet olarak hesaba katılacağı gibi bunlardan izinli oldukları sırada terfi hakkını kazanırlar, başkaca hiç bir işleme gerek kalmaksızın terfi ettirilirler.

Yönetim Kurulu üyelerinin ücretleri, izinli sayıldıkları kurumlarda ellerine geçen ücretlerden daha az olursa aradaki fark tazminat olarak kendilerine ödenir.” denilmek suretiyle 2560 sayılı Kanuna paralel bir düzenleme yapılmıştır.

28.03.1988 tarih ve 318 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri ile İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 2’nci maddesinde; “İlgili kanunlarında değişiklik yapılıncaya kadar, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalan ve yönetim kurulları ile idare edilen kanunla kurulu teşebbüs ve kurumların yönetim kurulu üyesi genel müdür ve genel müdür yardımcılarına kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyeleri için öngörülen miktarda ücret ve ek ödemede bulunulur.” denilmiştir.

Yukarıdaki yer verilen mevzuat hükümlerinden, yönetim kurulunun bir başkanla beş üyeden oluştuğu, büyükşehir belediye başkanı ve genel müdür ile genel müdür yardımcılarından hizmette en eski olanının, hizmette eşitlik halinde ise yaşlı bulunanın yönetim kurulunun tabii üyesi olduğu; yönetim kurulunun diğer üç üyesinin ise Büyükşehir Belediye Başkanının teklifi ve Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı ile atanacağı; yönetim kurulu üyelerinin Devlet memurlarına ilişkin mevzuatta yer alan istisnalar dışında, özel ya da kamu sektöründe başka bir görev alamayacağı; genel ve özel bütçeli idareler ile kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından yönetim kuruluna getirilenlerin asıl görevlerinden maaşsız izinli sayılacağı ve yönetim kurulu üyelerinin ücretlerinin izinli sayıldıkları kurumlarda ellerine geçen ücretlerden daha az olması halinde, aradaki farkın tazminat olarak kendilerine ödeneceği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; … Yönetim Kurulu üyeliğinin tabii üyeleri dışında kalan diğer üç üyesinin Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı alınmadan belediye başkanı tarafından, görevleri uhdelerinde kalmak üzere atandığı, bu kişilerin, Yönetim Kurulu üyeliği görevini ifa ederken aynı zamanda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak istihdam edildikleri eski görevlerini yürütmeye ve buradan aldıkları maaşlarını almaya devam ettikleri, dolayısıyla da eski görevleri nedeniyle aldıkları maaşlarına ilave olarak yönetim kurulundaki görevleri nedeniyle kendilerine yönetim kurulu üyeliği ücreti ödendiği görülmüştür.

Denetçi tarafından düzenlenen raporda; Yönetim Kurulu’nun tabii üyeleri dışında kalan diğer üç üyesinin atamasının, Çevre ve Şehircilik Bakanının onayı alınmaksızın yapılması nedeniyle yapılan atamanın vekâleten atama olarak değerlendirildiği, buna bağlı olarak bazı kamu kurum ve kuruluşlarında görevli yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelerinin 2018 yılı ve sonraki yıllarda uygulanacak ücretlerin tespitine ilişkin 10.04.2020 tarih ve 2393 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın “Bazı kurum ve kuruluşlarda 2018 yılı yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelik ücretleri” başlıklı 4’üncü maddesinin 8’inci fıkrasında yer alan “… Yönetim kurulu başkanlığı ve üyelikleri, denetim ve tasfiye kurulu üyelikleri ile denetçiliğe vekâlet edilmesinde herhangi bir ödeme yapılmaz.” hükmü gereği vekâleten yapıldığı değerlendirilen diğer yönetim kurulu üyeliği atamaları nedeniyle ilgililere yönetim kurulu üyeliği ücreti ödenmemesi gerektiği belirtilmişse de, anılan Cumhurbaşkanı Kararının “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan kurumlar arasında Su ve Kanalizasyon İdareleri yer almadığından, mezkur Cumhurbaşkanı Kararının bu hükmünün uygulama olanağı bulunmamaktadır. Kaldı ki, rapora konu edilen diğer yönetim kurulu üyelerinin atama yazıları incelendiğinde, yapılan atamaların vekâleten yapıldığına ilişkin bir ifadenin yer almadığı görülmüştür.

Konu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda, söz konusu yönetim kurulu üyeliği görevinin ikinci görev mahiyetinde olduğu belirtilmişse de, yukarıda da belirtildiği üzere, 2560 sayılı Kanun’un 7’nci maddesi ile … Kuruluş, Görev, Yetki ve Yönetimine İlişkin Teşkilat Yönetmeliği’nin 19’uncu maddesinde, su ve kanalizasyon idarelerinin yönetim kurulu üyelerinin, devlet memurlarına ilişkin mevzuatta belirtilen istisnalar haricinde özel veya kamu sektöründe bir başka görev alamayacakları, genel ve özel bütçeli idareler ile kamu iktisadi teşebbüslerinin kadrolarından bu kurumların yönetim kuruluna getirilenlerin, kendi kurumlarından ücretsiz izinli sayılacağı düzenlendiğinden, … Yönetim Kurulu üyeliği görevinin ikinci görev niteliğinde olmayıp tam zamanlı olarak yürütülmesi gereken asli bir görev olduğu açıktır. Bu sebeple, mevcut görevlerine ilave olarak yönetim kurulu üyeliği görevini yürüten kişilere aylıklarıyla beraber yönetim kurulu üyeliği ücretinin ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;

“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde; bütçelerden harcama yapılabilmesinin, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkün olabileceği, harcama yetkililerinin harcama talimatlarının, bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından,

“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde ise gerçekleştirme görevlilerinin, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütecekleri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden,

Sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır.

Dolayısıyla, mevzuata aykırı söz konusu ödemeden kaynaklanan kamu zararı nedeniyle harcama yetkilisi ile ödeme emri belgesi ve eklerini düzenleyen gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.

Sonuç itibarıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre yürütmekte oldukları görevlerine ilave olarak … Yönetim Kurulu Üyeliğini yürüten diğer yönetim kurulu üyelerine, asıl görevli oldukları kurumlardan almış oldukları aylıklarına ilave olarak yönetim kurulu üyeliği ücretinin ödenmesinden kaynaklanan … TL kamu zararının;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) …’e;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) …’e;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (…) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (…) … a;

Müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.