İşçilerin yıllık izin ücreti içine yemek ücreti dahil edilecek mi?

Sayıştay 6. Dairesi, belediye ile sendika arasında yapılan Toplu Sözleşmede, yemek yardımının işçinin izinli ve hasta olduğu dönemde de yapılacağı düzenlemesi bulunması sebebiyle işçilerin izin ücretinin yemek yardımı dikkate alınarak hesaplanmasının kamu zararı olmadığına hükmetti.

İşçilere Ödenen Yıllık İzin Ücreti

…. tarih ve …. sayılı ilamın ….’nci maddesiyle tazminine hükmolunan konuyla ilgili olarak Temyiz Kurulunun .... tarih ve .... tutanak sayılı bozma kararı üzerine 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü gereğince konunun görüşülmesine karar verildi.

Anılan İlamın ….’nci maddesiyle, .... Belediyesinde çalışan kadrolu işçilere ödenen yıllık izin ücretlerinin kapsamına sosyal yardım olan yemek ve yakacak yardımlarının dahil edilmesi sonucu neden olunan kamu zararı tutarı .... TL’nin tazminine karar verilmişti.

Bu tazmin hükmüne karşı sorumlulardan …., …., …., tarafından Sayıştay Temyiz Kuruluna yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine anılan Kurulca .... tarih ve .... tutanak sayılı Kararında özetle;

4857 sayılı İş Kanunu'nun 45’inci maddesine göre yıllık izin ücretinin hesabında yemek ve yakacak yardımının dikkate alınmasının bu konuda işçinin tabi olduğu sözleşmede düzenleme yapılmış olmasına bağlı olduğu, sözleşmede hüküm mevcut ise işçinin yıllık izin ücreti yemek ve yakacak yardımı da dâhil hesaplanacağı, mevcut değilse bu defa anılan Kanun'un 50’nci maddesi devreye gireceğinden hesaplamada yemek ve yakacak yardımının dikkate alınmayacağı,

Sosyal yardımlar çalışmaya bağlı haklar olmadığından yıllık izin ücretinin hesabına dahil edilmelerinde bir engel, dolayısıyla bir kamu zararı bulunmadığını,

Sorumluların karar düzeltme dilekçelerinde öne sürdükleri itirazlar kabul edilerek …. tarih ve …. tutanak numaralı Temyiz Kurulu Kararıyla verilen tasdik hükmünde Karar Düzeltmesine Mahal Olduğuna, …. sayılı ilamın ….’nci maddesi ile verilen tazmin hükmünün 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55 inci maddesinin 7’nci fıkrası uyarınca Bozulmasına ve yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren Daireye Gönderilmesine karar verilmiştir.

Temyiz Kurulunun anılan kararı üzerine Dairemize gönderilen söz konusu dosyalar ve konuya ilişkin Denetçi tarafından düzenlenen …. tarihli Ek Rapor ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Denetçi tarafından, .... Belediyesinde çalışan kadrolu işçilere ödenen yıllık izin ücretlerinin kapsamına sosyal yardım olan yemek ve yakacak yardımlarının dahil edilmesi sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Tatil ücretine girmeyen kısımlar” başlıklı 50’nci maddesine göre, fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar yıllık izin ücretinin hesabında dikkate alınmaması gerekir. Yıllık izin ücretinin tespitinde genel kural böyle olmakla birlikte, anılan Kanun’un “Saklı haklar” başlıklı 45’inci maddesinde, “Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz. Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.” denilerek 50’nci maddeye istisna getirilmiştir. Bu hüküm gereğince işçiler toplu iş sözleşmelerinde veya iş sözleşmelerinde düzenleme yapılması kaydıyla fiilen çalıştıkları günlerde olduğu gibi yıllık izinli oldukları günlerde de sosyal yardımlardan faydalanmaya devam edebileceklerdir.

.... Belediyesi ile …. Sendikası arasında yapılan ve 15.12.2016-31.12.2018 tarihleri arasında yürülükte olan Toplu İş Sözleşmesi’nin “Sosyal Yardımlar” başlıklı 2’nci bölümünün “Yemek Bedeli” başlıklı 32’nci maddesinde …. Sendikası üyesi işçilere fiilen çalışmalarına bakılmaksızın (işçinin izinli ve hasta olduğunda da ödeme yapılır.) yemek parasının verileceği, “Yakacak Yardımı” başlıklı 34’üncü maddesinde de her ay net yakacak yardımının yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Bahsi geçen Toplu Sözleşmede, yemek yardımının işçinin izinli ve hasta olduğu dönemde de yapılacağı düzenlemesi bulunduğundan izin ücreti yemek yardımı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Yine yakacak yardımı, Sözleşmenin tarafları arasında fiili çalışma şartı ile ilişkilendirilmeksizin her ay belirlenen miktarın maaş ile birlikte ödenmesi şeklinde kararlaştırıldığından 4857 sayılı Kanuna aykırı bir durum bulunmamaktadır.

Bu itibarla, yemek ve yakacak yardımının yıllık izin ücretinin hesabına dahil edilmesi mevzuatına uygun olduğundan .... TL ödeme için ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca Ek İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.

Karşı Oy

Üye ….’un karşı oy gerekçesi:

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Tatil Ücretine Girmeyen Kısımlar” başlıklı 50’nci maddesinde, “Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.” denilmiştir.

Anılan Kanun’un “Yıllık İzin Ücreti” başlıklı 57’nci maddesinde ise yıllık izin ücretinin hesabında İş Kanunu’nun 50’nci maddesinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. 03.03.2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin “Yıllık Ücretli İzinlere İlişkin İşverenin Yükümlülükleri” başlıklı dördüncü bölümünde yer alan “Ücretin Ödenmesi” başlıklı 21’inci maddesinde, “İzin ücretinin belirlenmesinde; fazla çalışma karşılığı alınacak ücretler, primler, sosyal yardımlar ve işyerinin devamlı işçisi olup, normal saatler dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler hesaba katılmaz…” denilmektedir.

İşçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını belirlemek üzere toplu iş sözleşmesi yapmalarına, uyuşmazlıkları barışçı yollarla çözümlemelerine, grev ve lokavta başvurmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 07.11.2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun “Toplu İş Sözleşmesi ve Çerçeve Sözleşmenin İçeriği” başlıklı 33’üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre toplu iş sözleşmeleri ve çerçeve sözleşmeler, Anayasaya ve kanunların emredici hükümlerine aykırı düzenlemeler içeremez.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, işçilere ödenen yıllık izin ücretlerine sosyal yardımların dahil edilmemesi gerekmektedir. Ancak, .... Belediyesinde işçilerin izinli oldukları süre boyunca almış oldukları izin ücretlerine sosyal yardım niteliğinde olan yemek ve yakacak yardımının dahil edilmesi sonucu .... TL kamu zararına neden olunduğundan Dairemizin ilk kararında ısrar edilmesi gerekir.

Bu nedenle, kamu zararı tutarı .... TL’nin sorumlularına ödettirilmesine karar verilmesi düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.