Belediyelerde nikah memurlarına nikah ücreti ödemesi 

Belediye meclisince cumartesi, pazar günü veya mesai saatleri dışında kıyılacak nikâhlar için gidilecek mesafe de göz önünde bulundurularak makul bir miktarda ücret tarifesi düzenlenmek suretiyle ücret alınabilir. Fakat alınan bu ücret belediye geliri olup evlendirme memurlarına dağıtılacağına veya evlendirme memurlarına mali hak sağlayacağına yönelik herhangi bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır.

TEMYİZ KURULU KARARI Tarih : 25.01.2017 No : 42666

Evlendirme memurlarına nikâh kıyma adı altında ödemede bulunulmasının mümkün olmadığı hk.

60 sayılı İlam’ın 1’inci maddesi ile, Belediyede görevli evlendirme memurlarına nikah kıyma adı altında ödemede bulunulması nedeniyle …-TL’ye tazmin hükmü verilmiştir. İlam’da Muhasebe Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan ... temyiz dilekçesinde özetle, Evlendirme memurlarının, vatandaşların talepleri doğrultusunda mesai saatleri dışında, hafta sonu veya tatil günlerinde Belediye nikah salonu dışındaki mekanlarda (özel düğün salonları, oteller gibi) nikah işlemlerini gerçekleştirdiklerini ve söz konusu memurlara mesai, araç tahsisi, akaryakıt temini gibi hususlarda belediye bütçesinden hiçbir ödeme yapılmadığını; bu nedenle, İçişleri Bakanlığının 13.03.1989 tarih 16413 sayılı yazısına istinaden Belediye Meclisinin karara bağladığı tarife cetvelinde belirtildiği üzere, vatandaşlardan bu amaçla para tahsil edildiğini; Belediye bütçesi açısından bir gelir olmayan bu tutarların, 333 emanet hesaplarına alınarak ilgili evlendirme memurluğuna ay sonlarında ödendiğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Başsavcılık karşılama yazısında; “Dilekçede, İlamın 1’ inci maddesiyle nikah memurlarının dış mekanlarda verdiği hizmet karşılığında, belediyeye gelir kaydedilen hizmet bedelinin yanı sıra, nikah memurunun bu hizmeti kendi imkanlarıyla (akaryakıt, araç, mesai) yerine getirmeleri nedeniyle nikah memurları için de yatırılan ücretin ay sonlarında ilgili memurlara ödenmesi nedeni verilen tazmin hükmünün; ödeme konusu işlemin kamu zararı oluşturmayacağı savunularak kaldırılması talep edilmektedir. İtiraz konusu hususların, Daire Kararında karşılandığı görülmüştür. Bu nedenlerle, İlamın 1 inci maddesi için ileri sürülen itiraz gerekçelerinin, ilam hükmünün kaldırılmasını gerektirecek mahiyette olmadığı anlaşıldığından, temyiz talebinin reddedilerek, yasa ve yönteme uygun düzenlenmiş Daire Kararının tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.” denilmiştir.

Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü; Rapor dosyası ve ekli belgelerin incelenmesi neticesinde, ... ... Belediyesince 2014 yılı için “2014 yılı Evlendirme Birimi Gelir Tarifesi” oluşturulduğu ve Belediyeye ait Küçük Nikâh Salonunda mesai saatleri içinde gerçekleştirilen nikâhların ücretsiz olduğunun; Belediyeye ait Büyük Nikâh Salonunda mesai saatleri dâhilinde veya mesai saatleri dışında yapılan nikâhlar için ücret ve cüzdan bedeli tahsil edileceğinin; Belediyeye ait nikâh salonu haricindeki özel salonlarda veya otellerde yapılacak olan nikâhlarda ise ücret ve cüzdan bedeline ek olarak 40-TL tutarında nikâh memuru yolluğu tahsil edileceğinin belirlendiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Gelirleri” başlıklı 59’uncu maddesinin (e) bendinde; “Belediye meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler.” belediye gelirleri arasında sayılmıştır. 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’nci maddesinde ise; “Belediyeler bu Kanun’da harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet (...) için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediyeye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca, 10/7/1985 tarihli ve 85/9747 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Evlendirme Yönetmeliği’nin “Evlendirme Memurları” başlıklı 7’nci maddesinde “Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır....” hükmü; “Tören Yerleri” başlıklı 26’ncı maddesinde “Evlenme törenlerinin ilgili makamlarca bu iş için tahsis edilmiş olan resmi salon veya yerlerde yapılması esastır.

Ancak tarafların isteği üzerine;

a) İkametgâhlarda, özel bina veya salonlarda,

b) Tutuklu veya hükümlüler için cumhuriyet savcılığınca izin verilmesi üzerine ceza veya tutukevinde, c) Hastalar için baştabibin veya müdürün izin vermesi üzerine hastanelerde evlenme yapılabilir...” hükmü; “Evlenmelerin Çalışma Saatlerinde Yapılması” başlıklı 45’inci maddesinde “Evlenme törenleri günlük çalışma saatleri içerisinde yapılır. Ancak, tarafların isteği üzerine çalışma saatleri dışında veya hafta sonu veya resmi tatil günlerinde özel yer ve salonlarda tören yapılabilir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca; Belediyece belirlenmiş olan ücretsiz nikâh salonu haricinde yapılan evlendirme işlemleri için ücret tarifesi belirlenmesinde ve Belediye evlendirme salonları dışında yapılan nikâh işlemleri için nikâh memuru yolluğu tahsil edilmesinde mevzuata aykırı bir husus görülmemiştir.

Bu bağlamda, İlama konu edilmiş olan gelirlerin de 5018 sayılı Kanun’un 72’nci maddesi uyarınca yetkisiz tahsilat olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

Fakat, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Mali Haklar” başlıklı 146’ncı maddesinde, ”Bu Kanun’un birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanun’daki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir. Memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez. Hiçbir yarar sağlanamaz.” denilmektedir. Buna göre, belediye personeline ilgili mevzuat hükümleri haricinde ödemede bulunulması mümkün değildir.

Anılan hükümlere göre Belediye meclisince cumartesi, pazar günü veya mesai saatleri dışında kıyılacak nikâhlar için gidilecek mesafe de göz önünde bulundurularak makul bir miktarda ücret tarifesi düzenlenmek suretiyle ücret alınabilir. Fakat alınan bu ücret belediye geliri olup evlendirme memurlarına dağıtılacağına veya evlendirme memurlarına mali hak sağlayacağına yönelik herhangi bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Bu itibarla, sorumlu iddialarının reddedilerek 60 sayılı İlam’ın 1’inci maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,