191 İndirilecek KDV Hesabı İşlemleri 

Bilindiği üzere, Tek Düzen Muhasebe kayıt sisteminde 191 - İndirilecek KDV Hesabı mal ve hizmet alımlarında ödenen katma değer vergisinin kaydedildiği hesaptır. KDV bu hesaba borç kaydedilir, mevzuat gereği yapılabilecek indirimler ve hesaba yapılan düzeltmeler hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında da bu hesapta biriken katma değer tutarları alacak kaydedilerek 391 Hesaplanan KDV Hesabı ile karşılaştırılarak hesap kapatılır.

Tek Düzen Muhasebe uygulamasında durum bu iken belediyeler için bu konu farklılık arz etmektedir. Belediyeler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarının amacı buradaki püf noktadır.

 Belediyeler tarafından "191 - İndirilecek KDV Hesabı"nın nasıl ve hangi koşullar altında kullanılacağı 27.05.2016 tarihli ve 29724 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren "Mahalli İdareler Bütçe Ve Muhasebe Yönetmeliği"nde ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

  27.05.2016 tarihli ve 29724 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren "Mahalli İdareler Bütçe Ve Muhasebe Yönetmeliği" nin "191 İndirilecek katma değer vergisi hesabı" başlıklı 153. maddesi;

"(1) Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

(2) Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir."

Hükmünü içermektedir

 Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği" nin 153. maddesinden anlaşılacağı üzere belediyelerin satın almış olduğu mal ve hizmetler kullanım amacına göre bir ayrıma tabi tutulmuştur. Buna göre belediyeler iki amaç için mal ve hizmet satın almaktadır:

            1- Satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak

            2- Satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere

Eğer belediyeler, satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak mal veya hizmet alımı yapmışlar ise ödedikleri tutarın KDV sini "191 - İndirilecek KDV Hesabı" na kaydedebileceklerdir.

Ancak belediyeler tarafından satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet söz konusu ise ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve "191 - İndirilecek KDV Hesabı" na kaydedilmez. KDV tutarı ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.

 Nitekim belediyeler tarafından satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmetlerin KDV tutarlarının "191 - İndirilecek KDV Hesabı" na kaydedilmesi Sayıştay tarafından da eleştirilerek bulgu konusu yapılmıştır.

 Sayıştay Başkanlığı'nın Ekim 2015 tarihli "Edirne Belediyesi 2014 Yılı Sayıştay Denetim Raporu"ndaki Bulgu 1'de "Hukuk İşleri Müdürlüğü tarafından kullanılmak üzere satın alınan bir adet çift kabinli kamyonete ilişkin ödeme emri belgesi ve eklerinin incelenmesi neticesinde faturada yer alan KDV tutarının malın bedeline eklenmek yerine 191-İndirilecek KDV Hesabına kaydedildiği görülmüştür. İşlemin bu şekilde muhasebeleştirilmiş olması 254 Taşıtlar ve 191 İndirilecek KDV Hesabında 7.322,03 TL tutarında hataya sebebiyet vermektedir." görüşüne yer verilmiştir.

 Belediyeler tarafından satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmetlerin KDV tutarlarının "191 - İndirilecek KDV Hesabı" na kaydedilmesi, ilgili gider hesabına KDV tutarı kadar az kayıt yapılması sonucunu doğuracaktır. Bu durum ise tüm mali yıl göz önüne alındığında belediyelerin nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmetlerin toplam KDV tutarları kadar giderin belediye bütçesine yansımaması sonucunu doğuracak ve toplam KDV tutarı kadar gider gizlenmiş olacaktır. Yerel yönetimler içinde sayılan belediyelerin gider gizlemesinin Türk Yerel Yönetim Anlayışında bulunmadığı ve etik olmadığı ise aşikardır.

                                                                                                                                                       Bülent ÜNGÜT

                                                                                                                                                          Kamu İç Denetçisi

Bu yazının tüm hakları Mevzuatinyeri.com’a aittir. 5856 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca alıntılanamaz. Aktif link verilmek suretiyle paylaşılabilir.