İş Artışı ve Fiyat Farkı Ödemelerinde Damga Vergisi

İdarelerin ihalelerde zaman zaman iş artışına ve fiyat farkı ödenmesine gittikleri görülmektedir.  İdareler iş artışına ve fiyat farkı ödemesine gittiklerinde damga vergisi kesintisi ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgi vermeye çalışacağız.

Bilindiği üzere,  sözleşmelerde iş artışıyla ilgili düzenlemeye 4735 sayılı Kanun’un 24. maddesinde  yer verilmiştir.  “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı söz konusu maddede; Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.  

Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40 'a kadar artırmaya yetkilidir.

İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.” Hükmü yer almaktadır.

Maddede yer alan sınırlar dahilinde idarelere iş artışında bulunma yetkisi tanınmıştır. Fiyat farkı ödenmesine ilişkin düzenleme yapma yetkisi ise 4735 sayılı yasanın 8. Maddesi ile verilmiş olup bu yetkiye istinaden fiyat farkı ödemelerine ilişkin usul ve esaslar yayınlamıştır.

Mevzuat işi artışı ve fiyat farkı ödenmesine izin verdiğine göre idareler iş artışı ve fiyat farkı ödemelerinde ilave damga vergisi kesintisine gidip gitmeyeceği sorusunun cevabını ise Damga Vergisi Kanunu’nda aramak gerekiyor.

Damga Vergisi Kanunu’nun "Nispet" başlıklı 14. maddesinde; "Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. (Ek cümle: 15/7/2016-6728/25 md.) Birinci fıkraya göre azami tutardan vergi alınan mukavelenamelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artması durumunda, artan bedele ilişkin bu hüküm uygulanmaz. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır." hükmü yer almaktadır. 

Damga Vergisi kanunda sayılan belgelerin düzenlenmesi ile ortaya çıkan bir vergi türü olup vergiyi doğuran olan bu belgelerinin tanzimi ile olmaktadır.  Belge düzenlenmeksizin salt işlem tesisi suretiyle damga vergisi alınmasına olanak bulunmamaktadır. 

İdareler ihalelerde iş artışlarını olur alarak yapmaktadır. Alınan olur ile idareler daha önce yaptıkları sözleşmenin tutarında artırıma gitmekte ve Damga Vergisi Kanunu'na göre vergiyi doğuran olay gerçekleştiği için damga vergisi alınması gerekmektedir.

Fiyat farkı ödemelerinde ise sözleşmede fiyat farkı ödeneceğine dair düzenleme yapılmakta ve sözleşmede yer alan hüküm esas alınarak ödeme yapılmaktadır. İdareler fiyat farkı ödemelerinde genellikle  onay , olur gibi belge düzenlememektedir. Belge düzenlenmeyen durumlarda fiyat farkı ödemelerinden ilave damga vergisi alınmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, idarelerin fiyat farkı ödemesi için belge düzenledikleri durumda damga vergisi alınması gerekmektedir.

Danıştay 7. Dairesinin 30.11.2004 tarih ve 3198 Karar Nolu Kararı ve Danıştay 7. Dairesi’nin 11.04.2002 tarih ve E. 2011/4529 sayılı Kararları da konu hakkında örnek teşkil edecek kararlardır.

İş artışı ve fiyat farkı ödemeleri dolayısıyla belge düzenlenmesi durumunda alınan yeni bir ihale kararı olmaması sebebiyle karar pulu bedeli alınmasına gerek bulunmamaktadır.

Bu yazının tüm hakları Mevzuatinyeri.com’a aittir. 5856 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 36. maddesi uyarınca alıntılanamaz. Aktif link verilmek suretiyle paylaşılabilir.

Diğer güncel makalelerimizden haberdar olmak için Facebook Grubumuza üye olabilirsiniz.

Güncelleme Tarihi: 22 Mart 2020, 11:19