İhalelerde Gerçekleştirme Görevlilerinin Sorumluluğu

Bilindiği üzere kamu kurum ve kuruluşlarınca hizmet,mal ve yapım işleri kapsamında yapılan işler ihale yapılmak suretiyle yürütülmekte ihale sürecinde ise ihtiyacın tespit edilmesi,yaklaşık maliyet hazırlanması,idari ve teknik şartname hazırlanması,ihale süreci ve ihale sonrasındaki sözleşme imzalanması,hak edişlerin ödenmesi gibi çeşitli aşamalar bulunmaktadır.Bu aşamalarda onlarca kamu görevlisi yer almakta ve çeşitli belgeleri düzenleyip ilgili belgeleri imzalamaktadırlar.

5018 sayılı kanununda harcama sürecinde görev yapanların görev ve sorumlulukları maddeler halinde sayılmıştır.Harcama sürecinde muhasebe birimlerince ilgililere yapılan ödeme için düzenlenen harcama belgesi üzerinde  harcama yetkilisi , muhasebe yetkilisi  ve gerçekleştirme görevlisi olarak birer kişinin imzası bulunmaktadır.Harcama yapılması hallerinde harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi olarak görev yapanlar birer kişi olurken,harcama sürecinde gerçekleştirme görevlisi olarak görev yapanlar sadece ödeme evrakını imzalayanlardan ibaret değildir.Yapılacak işin çeşidine ve boyutuna göre bir harcama sürecinde birden fazla gerçekleştirme görevlisi de görev alabilmektedir.

Kamu Mali Yönetimi ve kontrol kanunu çerçevesinde sorumlu tutulacak görevli ve yetkililerin belirlenmesi hususundaki tereddütleri gidermeye yönelik 14.06.2007 tarih ve 5189/1 karar nolu sayıştay genel kurul kararınında harcama sürecinde görev yapan harcama yetkilisi,muhasebe yetkilisi ve gerçekleştirme görevlilerinin hangi durumlarda sorumlu tutulacaklarına ilişkin olarak ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur.

İlgili kararda gerçekleştirme görevlilerinin hangi durumlarda sorumlu tutulacakları açıklanmıştır.Aşağıda yayınlamış olduğumuz sayıştay temyiz kurulu kararında da ilgili karara atıfta bulunulduktan sonra ihale sürecindeki gerçekleştirme görevlilerinin kimlerden ibaret olduğu ayrıntılı olarak sayılmış ve her bir gerçekleştirme görevlisinin kendi hazırlayıp imzaladığı evraklardan duruma göre  harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi ile birlikte sorumlu  olduğuna karar verilmiştir.Kararda ihalelerde  gerçekleştirme görevlisi olarak kabul edilecek olanlar "ihale, uygulama ve ödeme aşamasında harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi dışında süreçte yer alan herkes gerçekleştirme görevlisidir" şeklinde tanımlanmıştır.Bu nedenle ihalelerde görev yapanlar ihalenin hangi aşamasında olursa olsun yapmış oldukları işlemlerden gerçekleştirme görevlisi olarak sorumludurlar.

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı Tutanak No : 3967 Tutanak Tarihi : 24.11.2014

................Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleşleştirme Belgelerinde Sorumluluk

5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca mali işlemin gerçekleştirilmesin de görevli olanların sorumluluğu bu işlemleri yetkili ve görevli olarak yapmalarına ve yapılan giderin bu kişilerce düzenlenen belgeye dayanılarak yapılması hususlarına göre belirlenmektedir.Bu nedenle mevzuata göre oluşturulan kurul,komisyon veya
benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif rapor tutanak karar veya ödenmeye esas belgelerden doğacak sorumluluğa işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip  imzalayan kurul üyelerininde dahil edilmeleri ve bu işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla denilerek kurul komisyon veya benzeri bir organca düzenlenen gerçekleştirme belgelerindeki sorumluluk durumu açıklığa kavuşturulmuştur.

Bu hükümlere göre; gerçekleştirme görevi iki kısımda toplanmaktadır.Birinci kısım çok dağınık ve işlemin niteliğine göre sayısı değişen şekilde bir mali işlemin dayanağı olan belgeleri hazırlayıp imzalayan görevliler, ikincisi ise tek kişide toplanan hazırlanan ödemeye esas belgelere göre ödeme evrakını düzenleyen ve harcama yetkilisine en yakın ve onun tarafından münhasıran görevlendirilenlerdir.Burada tazmine konu edilen işlemler bir yapım (uygulama) işidir.Yapım (uygulama) işine ilişkin ihtiyaç belgesinden başlayarak, yaklaşık maliyeti hazırlayanlar onay belgesini düzenleyenler  şartnameleri hazırlayanlar, ihale komisyonu üyeleri, sözleşmeyi hazırlayanlar ve tüm bunlar sonucunda işin yapım aşamasında her ne şekilde olursa olsun hak ediş belgelerini düzenleyen ve onaylayanlar ile kabul işlemlerini gerçekleştirenlerin tamamı gerçekleştirme görevlisidir.Diğer bir ifade ile ihale, uygulama ve ödeme aşamasında harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi dışında süreçte yer alan herkes gerçekleştirme görevlisidir.Son aşamada ödeme emri belgesini düzenleyen kişi de gerçekleştirme görevlisi olup gerçekleştirme görevlisinin yanlızca bu görevliye munhasır kılınması kanununun yukarıya alınan hükmü karşında geçerliliği yoktur.