Garanti taahhütnamesi düzenlenmesi sebebiyle ilgili firma tarafından damga vergisi ödememesinin kamu zararı olduğu hakkında.
Garantiye ilişkin belgenin Garanti Taahhütnamesi olarak alınması durumunda; malı teslim alan mal saymanlığınca 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu gereğince tahakkuk edecek damga vergisinin yüklenici tarafından yatırılması takip edilerek verginin yatırıldığına dair alındı makbuzunun bir nüshası ödeme evrakları ile muhafaza edilmek üzere sözleşme makamına gönderilecektir.
Kamu İdaresi TürüGenel Bütçe Kapsamındaki İdareler
Yılı2009
Dairesi2
Dosya No36741
Tutanak No40753
Tutanak Tarihi15.9.2015
Kararın KonusuVergi Resmi Harç ve Diğer Gelirlerle İlgili Kararlar
KONU: DAMGA VERGİSİ
Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü:
752 sayılı ilamın 1 inci maddesi ile; ………. İç Tedarik Bölge Başkanlığı tarafından ……….’ne ihale edilen ………. ………. alımına ilişkin düzenlenen garanti taahhütnamesinden damga vergisi alınmadığı için ………. TL.ye tazmin hükmü verilmiştir.
Sorumlu temyiz dilekçesinde özetle; kamu zararı ile ilgili sorumlu tutulan personellerin yeniden belirlenmesini,
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 33 üncü maddesinde;
"Giderin gerçekleştirilmesi
Madde 33- Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. (Değişik son cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
(Ek üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir." hükmünün bulunduğunu,
Bu hükümden herhangi bir harcama yapılırken görevli olan tüm personele (harcama yetkilisi dışında kalan) gerçekleştirme görevlisi denildiğinin anlaşıldığını, yani dosyayı hazırlayan personelden, malı teslim alan mal sorumlusu ve mal saymanından, ödemeyi yapan tahakkuk memuruna kadar olan personeli ifade ettiğini,
İlgili sözleşmenin 54 üncü maddesinde;
"Yüklenici her bir taksit mal için ayrı ayrı uygulanmak üzere teslim edeceği mala ilişkin ihale dokümanında yer alan EK-B garanti taahhütnamesi örneğini tam ve doğru olarak doldurduktan sonra isim, imza ve kaşesini tamamlayıp malı teslim alan mal saymanlığına teslim eder." denildiğini,
Ayrıca sözleşmenin EK-Ç'sinde (Sayıştay sorgusuna ilişkin savunmanın EK-II'sinde) yeralan garanti taahhütnamesi örneğinin Açıklamalar kısmı 3 üncü maddesinde "... yetkilisi tarafından imza ve kaşelenmiş garanti belgesi malı teslim alan mal saymanlığına kuruşlu belgesi kesilmeden önce teslim edilecektir. Söz konusu belgenin bir sureti ilgili saymanlık tarafından sözleşmeyi yapan makama gönderilecektir." hükmünün bulunduğunu,
Sözleşmeden de anlaşılacağı gibi garanti taahhütnamesinin teslim edilmesi gereken yerin ………. /………. ………. Komutanlığı Tüketim Malzemeleri ……….. Mal saymanlığı olduğunu, Yüklenici firma ………. Gıdanın da taahhütnameyi buraya teslim ettiğini, mal saymanlığı tarafından bu garanti taahhütnamesinin (sözleşmede yazdığı gibi) bir suretini sözleşmeyi yapan makam olan ………. Bölge Başkanlığı yerine ödeme makamı olan ………. Bölge Başkanlığına gönderildiğini,
Yani bu taahhütnamenin yüklenici firma tarafından mal saymanlığına söz konusu ………. ………. ile birlikte teslim edilirken verildiğini, bu yüzden mal saymanlığında görevli personel tarafından (mal saymanı, mal sorumlusu, hesap sorumlusu) garanti taahhütnamesi ile birlikte bu taahhütnameye ilişkin damga vergisinin yatırıldığına dair makbuzun da teslim alınması gerektiğini,
Tahakkuk görevini yapan personelin, ödeme evraklarını hazırlarken ödemenin EK'inde olması gereken evrakları 5018 sayılı Kanun ve bu kapsamda çıkarılan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde belirtilen kanıtlayıcı evraklara göre mali işlemleri gerçekleştirdiğini,
Bu yönetmeliğin ne 2. Bölüm 6. maddesindeki Taahhüt Dosyası kısmında, ne de 6. Bölüm 48. maddesinde bulunan Tüketime Yönelik Mal ve Malzemelerle ilgili kısmında kanıtlayıcı belge olarak Garanti Taahhütnamesi yada damga vergisine ilişkin makbuzun belirtilmediğini,
Bunun da tahakkuk görevini yapan Personelin damga vergisinin kesilip kesilmediğinin kontrolüne ilişkin bir görevi olmadığını gösterdiğini,
Zaten sözleşmeyi yapan makamın ilgili sözleşme maddesinde bir nüshasını ………. Bölge Başkanlığına talep ettiğini, bu yüzden ilgili sözleşmenin fesih ve yasaklama işlemleri dahil tüm işlemlerini yapan ………. Bölge Başkanlığı olduğundan, garanti taahhütnamesi de sözleşmeyi yapan makama gönderilmesi gerektiğinden sözleşmeyi yapan makamda görevli ilgili personelin de bu damga vergisinin yatırılıp yatırılmadığını kontrol etmesi gerektiğini,
Garanti taahhütnameleri ile ilgili tedarik bölge başkanlıklarına gelen sorgular üzerine yeni imzalanan sözleşmelere uygulamada bir yanlışlık olmaması ve anlaşılabilir olması açısından aşağıdaki maddelerin eklendiğini,
"Garantiye ilişkin belgenin Garanti Taahhütnamesi olarak alınması durumunda; malı teslim alan mal saymanlığınca 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu gereğince tahakkuk edecek damga vergisinin yüklenici tarafından yatırılması takip edilerek verginin yatırıldığına dair alındı makbuzunun bir nüshası ödeme evrakları ile muhafaza edilmek üzere sözleşme makamına gönderilecektir." hükmünün konulduğunu,
Bu maddenin uygulanmasında en önemli görevin malı teslim alan mal saymanlığına ait olduğunu,
Tedarik bölge başkanlığına gönderilen Sayıştay sorgularında sorgunun sadece tahakkuku yapan kişi olarak kendisine ve harcama yetkilisine geldiğini ancak sorgu konusu hususların ödeme aşamasında kaynaklanan hata ve yanlışlardan oluşabileceği gibi, sözleşme tasarısını hazırlarken ya da malın kabulünü yaparken de yapılan hatalardan kaynaklanabileceğini,
Ancak sorguların ödemeyi yapan ve işlemi sonlandıran gerçekleştirme görevlisi olan tahakkuk memuruna ve harcama yetkilisine geldiğini, bunun da diğer gerçekleştirme görevlilerinde "ne de olsa sorgular hep tahakkuk memuruna gelir" imajı uyandırdığını ve rehavete sürüklediğini, sorumluluğun her zaman gerçekleştirme görevinin son ayağı olan tahakkuk memurunda olduğu kanaatine varıldığını belirterek sorumlu tutulan personellerin yeniden belirlenmesini istemiştir.
Başsavcılık; “Adı geçenin dilekçesinde ilamın 1 inci maddesi ile tazmine hükmedilen garanti taahhütnamesine ait damga vergisinin sözü edilen malı teslim alan mal saymanlığı tarafından alınmasının gerektiği belirtilerek tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmektedir. Ortaya konulanlar Daire tarafından verilen kararın gerekçelerini karşılamaktan uzaktır. Bu sebeple temyiz talebinin reddi ile verilen kararın tasdikine hükmedilmesinin uygun olacağı” şeklinde görüş bildirmiştir.
Gerçekleştirme görevlisi olarak sorumlu tutulan ilgilinin sorumluluğa ilişkin itirazı değerlendirildiğinde;
5018 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (k) bendinde, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim harcama birimi olarak tanımlanmıştır.
Kanunun 31. maddesinde bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu ifade edilmiş, 32. maddesinde ise; bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin, harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken işlemlerden harcama yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir.
Adı geçen Kanunun 33. maddesinde de, giderin gerçekleştirilmesinin, harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesi ile tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Mevzuatın yukarıda belirtilen hükümlerine göre, bütçeden yapılacak harcamalarda süreç, harcama talimatı ile başlamakta ve ödeme emri belgesi uyarınca hak sahibine ödeme yapılması ile son bulmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı; 3 üncü maddesinde damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği; 8 inci maddesinde de bu kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel ve katma bütçeli daire ve idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı; 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında ise kağıtların damga vergisinin bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet ve miktarda alınacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Kanuna ekli (I) sayılı tablonun “I-Akitlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün 1 inci sırasının (a) bendine göre belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler binde 7,5 oranında damga vergisine tabidir.
Yine Damga Vergisi Kanununun 26 ncı maddesinde;
“Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.” hükmü yer almaktadır.
Kanunun resmi dairelerin mecburiyeti başlığını taşıyan ilgili maddesinde, resmi dairelerin ilgili memurlarının kendilerine ibraz edilen kağıtların damga vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecbur oldukları ifade edilmiştir. Dolayısıyla, işleme konulan yani resmi daireye ibraz edilen belgeye ait damga vergisinin ödenip ödenmediğinin kontrolü açısından resmi dairelere 26 ncı madde ile sorumluluk yüklenmiş olduğundan ödeme makamı olan ………. İç Tedarik Bölge Başkanlığında evrakların tahakkukunu yapan sorumlunun “gerçekleştirme görevlisi olarak kendisinin sorumlu tutulmaması gerektiği, malın teslim edildiği ve garanti taahhütnamesinin verildiği yer olan ………. /………. ……….. İkmal Komutanlığı Tüketim Malzemeleri ……….. Mal saymanlığı olduğundan buradaki görevlilerin sorumlu tutulması gerektiği” yönündeki itirazı yerinde görülmemiştir.
Bu nedenle sorumluluk itirazının reddi ile 752 sayılı ilamın 1 inci maddesi ile ………. TL.ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,
15.09.2015 tarihinde karar verildi.
