Eksik Soruşturma Nedeniyle Mahkemece İptal Edilen Disiplin Cezalarında Zamanaşımı

İdarelerce personelleri hakkında 657 sayılı Devlet Memurları kanununa göre yapılan disiplin soruşturmaları neticesinde verilen disiplin cezaları bazı zamanlarda mahkeme kararları ile bozulabilmektedir.Mahkemelerce verilen iptal kararlarına  baktığımızda verilen disiplin cezasına ilişkin memurca işlenen eylemin ceza gerektirmediği,memurca işlenen eylemin disiplin cezası gerektirir eylem olmakla birlikte ceza verme işlemi için zaman aşımı sürelerinin dolduğu veya verilen cezaya ilişkin gerekli araştırma soruşturma yapılmadığı gerekçeleri ile disiplin cezaları iptal edilebilmektedir.Suç olmayan eylem için ceza verilmesi ve zamanaşımına uğrayan suçlar için idarelerin yeniden soruşturma yaparak disiplin cezası verme imkanları bulunmazken gerekli araştırma ve soruşturma yapılmadığı gerekçesi ile iptal edilen disiplin  cezalarında idarelerce tekrardan disiplin soruşturması yapılarak eksik yapılan işlemlerin tamamlanması ve memura disiplin cezası verilmesi mümkündür.Tekrardan disiplin soruşturması yapılarak memura ceza verilmesi durumunda tereddüt yaşanan hususlardan birisi disiplin cezalarındaki zamanaşımı sürelerinde yaşanmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 127. maddesinde 

Bu Kanunu’n 125’inci maddesinde sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;

a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,

b) Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren  nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar." hükmü yer almaktadır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararların sonuçları" başlıklı 28/1. maddesinde; "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. Ancak, haciz veya ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar hakkında, bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis edilir." düzenlemesi bulunmaktadır.

657 sayılı kanunda ve 2577 sayılı kanunda yer alan hükümler doğrultusunda eksik yapılan soruşturmalar nedeniyle iptal edilen disiplin cezalarında idareler nasıl bir yol izlemelidir.

657 sayılı Yasa'nın 127. maddesindeki zamanaşımı süreleri,  idarenin disiplin suçundan haberdar olmasından ilk defa disiplin cezası verilmesine kadarki süreçte dikkate alınacak süreler olup, idarenin  söz konusu sürelere riayet ederek  disiplin cezası vermesi halinde, idarenin zamanaşımı sürelerine uyma yükümlülüğünü yerine getirdiğinin kabulü gerekmektedir.

Öte yandan, zamanaşımı sürelerinin hesabında disiplin cezası verildikten sonraki itiraz süreci veya onay süreci (disiplin cezasının idari anlamda kesinleşme süreci) dikkate alınmayacağı gibi, idari yargıda dava açılması halinde, yargılama sürecinde geçen süreler ile bozma kararı verilmesi halinde kararın gerekçesi idareye yeni bir disiplin işlemi yapma yetkisi tanıyor ise idarenin yeni bir disiplin işlemi tesis etmesi aşamasında söz konusu zamanaşımı sürelerinin artık öne sürülemeyeceği açıktır.

Diğer bir deyişle 657 sayılı Yasa'nın 127. maddesindeki zamanaşımı düzenlemesinin, idare tarafından ilk defa disiplin işlemi tesis edilmesi aşamasında göz önüne alınacak bir müessese olduğu ve ilgili hakkında bu süreler içinde bir disiplin cezası verilmekle birlikte hükmünü doğuracağı anlaşılmaktadır.

Bununla birlikte, disiplin cezalarına karşı idari yargıda açılan davalarda verilen iptal kararlarının gerekçesinin, idareye ilgili hakkında başka bir disiplin işlemi tesis etme olanağı tanıması halinde, 2577 sayılı Yasa'nın 28/1. maddesi uyarınca Yargı kararının gereğini yerine getirmekle yükümlü olan idarenin, zaman geçirmeksizin harekete geçerek makul süreler içinde işlem tesis etmeleri gerektiği, buna karşılık yargı kararının gereğini yerine getirirken 657 sayılı Yasa'nın 127/2. maddesi hükmünün ilgilinin sürekli ceza tehdidi altında bırakılmasını önleme fonksiyonu gereği, kararın idarelerine tebliğ edildiği tarihten itibaren her halükarda 2 yıl zarfında disiplin işlemlerini sonuçlandırmaları gerekmektedir.