Belediyede Çalışan İşçiler Hakkında Ön İnceleme Yapılabilir mi?

Belediyelerde işçi kadrolarında görev yapan kişilerin işlemiş oldukları suçlar nedeniyle 4483 sayılı kanuna göre haklarında ön inceleme yapılıp yapılamayacağı hususunu danıştay kararı çerçevesinde değerlendirmeye çalışacağız.

Bilindiği üzere, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun

Amaç  başlıklı 1 maddesinde " Bu Kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir." hükmü

Kapsam başlıklı  2. maddesinde ise "– Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır. Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir. Disiplin hükümleri saklıdır." hükmü yer almaktadır.

4483 sayılı kanunun kimler hakkında uygulanması gerektiği hususundaki diğer kamu görevlileri ifadesinden kimlerin anlaşılacağı ise  Danıştay,Yargıtay ve Anayasa Mahkemesinin  çeşitli kararlarında tespit edilmiştir.Aşağıda yer alan Danıştay Kararına göre Belediyede Çalışan işçilerin 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun kapsamında olmadığı ve işçiler hakkında genel hükümlere göre işlem yapılması yönünde karar verilmiştir.İlgili karar belediye işçileri hakkında verilmiş olmakla birlikte kamuda çalışan diğer işçiler içinde aynı yönde uygulama yapılması gerekmektedir.

T.C. D A N I Ş T A Y Birinci Daire Esas No : 2013/254 Karar No : 2013/304

Anahtar Kelimeler: Belediye İşçileri, Soruşturma İzni, Genel Hükümler

Özeti : Belediye işçileri yönünden 4483 sayılı Kanun uyarınca karar alınamayacağı, genel hükümlere göre işlem yapılması gerektiği hakkında.

İtiraz Edilen Karar : Haklarında ön inceleme yapılanlardan … için kısmen soruşturma izni verilmesine, kısmen soruşturma izni verilmemesine diğerleri için soruşturma izni verilmesine ilişkin İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont.Bşk. 2012/288 sayılı kararı

Karara İtiraz Edenler : Haklarında soruşturma izni verilen …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … Karara İtiraz Etmeyen : Hakkında soruşturma izni verilen … İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont. Bşk. 2012/288 sayılı kararına yapılan itirazlar bağlamında, soruşturulacak eylemler ve ilgilileri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir;

Soruşturulacak Eylemler : …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve …'ın;

1-… İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerine … tarafından ruhsatsız olarak inşa edilen iki katlı yapı ile ilgili yasal işlem yapmamak

2-… İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı, imar planında park alanında kalan taşınmaz üzerine … Ailesi tarafından inşa edilen ruhsatsız yapı 2010 yılında Belediyece yıktırılmasına rağmen aynı parselde bulunan park alanına … tarafından inşa edilen ruhsatsız bina ile ilgili yasal işlem yapmamak

Eylem Tarihi : 2009 Yılı ve sonrası İçişleri Bakanlığının 13.02.2013 tarih ve 1872 sayılı yazısı ekinde gönderilen dosya, İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont. Bşk. 2012/288 sayılı kısmen soruşturma izni verilmesine, kısmen soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı ve bu kararın soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmına yapılan itirazlar, Tetkik Hakimi Sebahattin Ünal'ın açıklamaları dinlenildikten sonra 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca itiraz edenler yönünden incelendi

Gereği Görüşülüp Düşünüldü : Dosyanın incelenmesinden, 1’inci ve 2’nci maddelerden Belediye İşçileri ...................... isnat edilen eylemlerle ilgili olarak, İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont. Bşk. 2012/288 sayılı kararına ve kararın dayanağı ön incelemeye Belediyede geçici işçi veya işçi statüsünde görev yapan …, …, … ve …'ın da dahil edildikleri görülmekle birlikte, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’un 2’nci maddesi kapsamında bulunmayan işçiler hakkında anılan Yasaya göre "karar verilmesi" mümkün değildir. Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca, suça iştirakten dolayı aynı mahkemede yargılanacak olunması da bu gerçeği değiştirmemektedir. Kamu görevlisi kavramı, 1999 yılında yürürlüğe giren 4483 sayılı Yasa’da yer almış; bu tanım 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6’ncı maddesinin (c) fıkrasıyla daha da açıklık kazanmıştır. Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin "genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memur ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebi ile işledikleri suçlar 4483 sayılı Yasa’ya tabidir. Türk Ceza Kanununun 6’ncı maddesinin (c) fıkrasında kamu görevlisi "kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir suretle sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi" olarak tanımlanmıştır. Bu iki düzenlemede de "memur" kavramından daha geniş bir kavram olan "kamu görevine" vurgu yapılmış bulunmaktadır. Anayasanın 128’inci maddesi de bu doğrultuda düzenlemeler içermekte olup esas itibarıyla 4483 sayılı Yasa, memurlara, eski mevzuata göre daha sınırlı bir biçimde uygulanmaktadır. Bu çerçevede kamu görevlilerinin görevleri esnasında işlenen ve görevden doğmayan suçları kapsam dışı bırakılmış bulunmaktadır. Memurların sadece görevinden doğan suçları ön inceleme kapsamında ele alınırken, işçilerin genel hükümler yerine 4483 sayılı Yasa’ya göre işleme tabi tutulması mevcut hükümlere uygun düşmemektedir. Uygulamadaki hukuki düzenlemeler ve yargısal kararlar işçileri kamu görevlisi kapsamında değerlendirmemektedir.

Nitekim Anayasa Mahkemesinin 09.02.1993 gün ve 44/7 sayılı kararı da, işçilerin, Anayasanın 128. maddesindeki memur ve diğer kamu görevlisi sayılmayacağını hüküm altına almıştır. Benzer bir değerlendirmeye Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 08.02.1995 gün ve 1994/10-79, K: 1995/45 sayılı kararında da yer verilmiş ve anılan kararda, işçilerin diğer kamu görevlilerinden sayılamayacağına işaret edilmiştir. Yürürlükte bulunan yasal düzenlemeler ve özü itibariyle güncelliğini koruyan yargı kararları karşısında işçiler hakkında genel hükümlere göre doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma yapılması gerektiği, bu nedenle itirazların kabulü ile İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont. Bşk. 2012/288 sayılı kararının; Belediye İşçileri …, …, … ve … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmının kaldırılmasına adı geçenler hakkında genel hükümlere göre doğrudan soruşturma yapılması için … Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine, Ön inceleme raporu ve eki bilgi ve belgelere göre, diğer ilgililere 1’inci ve 2’nci maddelerden isnat edilen eylemlerin, haklarında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunduğu anlaşıldığından, İçişleri Bakanının 19.09.2012 tarih ve Kont. Bşk. 2012/288 sayılı kararının; 1’inci ve 2’nci maddelerde belirtilen eylemlerden …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … için soruşturma izni verilmesine ilişkin kısmına adı geçenlerce yapılan itirazların reddine, Dosyanın itirazları reddedilenlerle 1’inci ve 2’nci maddelerden hakkında soruşturma izni verildiği halde bu dosyada itirazı bulunmayan … ile Belediye İşçileri …, …, … ve … yönünden genel hükümlere göre gereğinin yapılması için karar ekli olarak … Cumhuriyet Başsavcılığına, kararın birer örneğinin İçişleri Bakanlığı ile itiraz edenlere gönderilmesine 12.03.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Danıştay Dergisi Y ı l : 2013 Say ı : 133 sayfa  97