Askerlik Sebebiyle Göreve Başlayamama Meşru Mazeret Oluşturur mu?

 
Bilindiği üzere, naklen tayin olan memurların belli bir süre zarfında yeni görevlerine başlamaları gerekmektedir. Aksi halde göreve başlamayan memura mevzuatta öngörülen çeşitli yaptırımlar uygulanır.  Ancak geçerli mazeret halinde kişinin mevzuatta öngörülen süre zarfında göreve başlayamaması herhangi bir hak kaybına sebep olmamaktadır. Bu hususta açılan bir davada Danıştay İkinci Dairesi Anayasal bir yükümlülük olan askerlik hizmetinin ifa edilmesi sebebiyle göreve başlayamamanın meşru ve haklı bir mazeret olarak kabulü gerektiği  yönünde karar vermiştir.

T.C.

DANIŞTAY

İkinci Daire

Esas No : 2014/7231

Karar No: 2016/1120

TÜRK MÎLLETÎ ADINA

Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi'nce dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:

Dava; ..............Lisesi'nde rehber öğretmen olarak görev yapmakta iken ......................... Lisesi'ne atanan davacının, "askerde olduğu" gerekçesiyle atama onayının geri alınmasına ilişkin 02/10/2013 günlü, 109519 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

.................İdare Mahkemesi'nin.............. sayılı kararıyla; davacının 26/07/2013 tarihinde yedek subay olarak askerlik görevini ifa etmek üzere aylıksız izne ayrıldığı, 29/07/2013 tarihli kararname ile atamasının yapıldığı ve ilgili yılın (2013) 15 Eylül tarihinde askerde olduğundan yeni görev yerinde görevine başlayamadığı, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 11. bendinde, öğretmenlerden aylıksız izinli olanlardan izinleri ilgili yılın 15 Eylül tarihine kadar sona ereceklerin il içi ve iller arası yer değiştirme başvurusunda bulunabilecekleri hüküm altına alındığından öğretmen olarak görev yapmakta iken 26/07/2013 tarihinde görev yeri saklı kalmak üzere askerliğe ayrılan ve aylıksız izinli sayılan davacının atamasının yapıldığı 29/07/2013 tarihinde halen aylıksız izinde bulunması nedeniyle iller arası yer değiştirme başvurusunda bulunma olanağına sahip olmadığından ve kamu hizmetinin süreklilik ve devamlılık gerektirdiği göz önüne alınarak aylıksız izinli bulunduğu sırada gerçekleştirilen atama işleminin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

Davacı, Anayasal bir yükümlülük olan askerlik hizmeti nedeniyle atandığı yerde göreve başlayamadığını, bu durumun meşru mazeret olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 72. maddesinde; vatan hizmetinin, her Türk’ün hakkı ve aynı zamanda ödevi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun "Atamalarda görev yerine hareket ve işe başlama süresi başlıklı" 62. maddesinde; İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle atamalarda; aynı yerdeki görevlere atananların atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü, başka yerdeki göreve atananların, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini izleyen iş günü içerisinde işe başlamak zorunda olduğu hükme bağlanmış, aynı Kanunun "İşe başlamama halinde yapılacak işlem" başlıklı 63. maddesinde de; Bir göreve ilk defa veya yeniden atananlardan belge ile ispatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın 62.’nci maddedeki süre içinde işe başlamayanların atamaları iptal edileceği ve bunların bir yıl süreyle Devlet memuru olarak istihdam edilemeyeceği hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun "Muvazzaf askerliğe ayrılan memurların terhislerinde görev başlatılmaları ile muvazzaf askerlikte geçen sürelerin kademe ve derece intibaklarında değerlendirilmesi" başlıklı 83. maddesinin birinci fıkrasında da, devlet memuru iken muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan askerlik görevini tamamlayıp memuriyete dönmek isteyenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmak ve kurumlan da başvurma tarihinden itibaren azami 30 gün içinde ilgilileri göreve başlatmak zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.

06/05/2010 günlü, 27573 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı; eğitim öğretim hizmetlerinin yurt genelinde etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli sayıda öğretmen ataması ile öğretmen olarak atanacaklarda aranacak nitelikler, bunların atanma ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemek" olduğu belirtildikten sonra İl İçi ve İller Arası İsteğe Bağlı Yer Değiştirmeler başlıklı 26. maddesinin 11. bendinde, "Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici görevli olanlar ile aylıksız izinli olanlardan izinleri ilgili yılın 15 Eylül tarihine kadar sona erecekler il içi ve iller arası yer değiştirme başvurusunda bulunabilirler." hükmü ile 51/3. maddesinde, " Aylıksız izinli olup istek ve özür durumuna bağlı il içi veya il dışı yer değiştirmesi gerçekleştirilen öğretmenlerden Bakanlıkça belirlenen tarihlerde görevden ayrılma ve başlama işlemlerini tamamlamayanların atamaları iptal edilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; ........Lisesi'nde rehber öğretmen olarak görev yapmakta iken 26/07/2013 tarihinde yedek subay olarak askerlik görevini ifa etmek üzere aylıksız izne ayrılan davacının, 29/07/2013 günlü, 1907895 sayılı kararname ile ............ Lisesi'ne atandığı, askerde olması nedeniyle süresi içinde atandığı yerde göreve başlamadığından bahisle atamasının iptal edilmesi üzerine bakılmakta olan davayı açtığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacı yukarıda anılan Yönetmelikle belirlenen sürede atamasının yapıldığı ..................Lisesi'nde göreve başlayamamış ise de; Anayasanın 72. maddesinde hak ve ödev olarak belirlenen vatan hizmetinin, 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nda öngörülen sürede ve şekilde tamamlama zorunluluğu karşısında Anayasal bir yükümlülük olan askerlik hizmetinin ifa edilmesi sebebiyle göreve başlayamamanın meşru ve haklı bir mazeret olarak kabul edilmesi gerekirken atama kararnamesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile ................İdare Mahkemesi'nce verilen 22...................................sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun temyize konu kararın verildiği tarih itibariyle yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin l/b fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanun'la değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkeme'ye gönderilmesine, tebliğ tarihini izleyen onbeş gün içinde Danıştay'a kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 15/03/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.