Üniversitelerde profesör kadrolarına atamaların rektör tarafından yapılacağı hakkında.

T.C.       

DANIŞTAY          

Sekizinci Daire  

Esas       No: 2015/10165

Karar     No : 2016/534    

Temyiz:

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü :

Dava, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Topoloji profesörü olarak görev yapan davacı tarafından, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü altındaki Topoloji Anabilim Dalı için ilan edilen bir adet profesörlük kadrosuna kendi yerine Doç. Dr. ...'ün atanmasına ilişkin 05.12.2012 gün ve 2012/2081 sayılı Hacettepe Üniversitesi Yönetim Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince, davacının söz konusu profesörlük kadrosuna atanabilmesi için "ilgili ana bilim dalı kadrosunda çalışmış olmak" şeldinde 2547 sayılı Kanun’un 26. maddesinde öngörülmeyen bir şartın aranmasında ve davacının bu şartı taşımadığı gerekçesiyle atanmamasına ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3/d bendinde, dava dilekçelerinin, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği, 15. maddesinin l/b bendinde ise, 14. maddenin 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hallerde davanın reddine karar verileceği, hükmüne yer verilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 26. maddesinde; a) Profesörlüğe yükseltilerek atamada;

1)Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl süreyle, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak,

2)Doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında özgün yayınlar veya çalışmalar yapmış olmak, gerekir.

Yukarıdaki (2) numaralı bentteki yayınlardan biri, başvuru dosyasında başlıca araştırma eseri olarak belirtilir.

Üniversiteler, profesörlüğe yükseltilerek atama için aranan bu asgari koşulların yanında, Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler.

b) Profesörlüğe yükseltilerek atama yapılabilmesi için:

1) Üniversitelerde veya yüksek teknoloji enstitülerinde atama yapılacak olan profesörlük kadroları, rektörlük tarafından ilan edilir.

2)   Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunca en az üçü başka üniversitelerden veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.

c) Profesörlüğe yükseltilerek atanan kişi, bir başka yükseköğretim kurumunda veya bir başka bilim dalında boş bulunan profesörlük kadrosuna, ancak (a) ve (b) fıkralarında belirtilen esas ve usullere uygun olarak atanabilir." hükmüne yer verilmiştir.

Öğretim Üyeliğine Yükselme ve Atanma Yönetmeliğinin 20. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel veya sanatsal niteliklerini tespit etmek için bir ay içinde üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunca en az üçü başka üniversite veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim veya sanat alanı ile ilgili en az beş profesör seçilir. Bu profesörler belgelerin kendilerine verildiği tarihi izleyen iki ay içinde her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanmak üzere müracaat eden birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Bu raporlarda adayların bilimsel veya sanatsal nitelikleri ve çalışmaları değerlendirilir, yöneticilik, yapıcılık ve geliştiricilik özellikleri ile bilim ve sanat adamı yetiştirme konusundaki çabaları ayrıntılı olarak belirtilir. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulu bu raporları göz önünde tutarak başvuran doçentin profesörlüğe yükseltilerek atanmasına veya profesörün atanmasına karar verir. Atama işlemleri rektörce yapılır." hükmü getirilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davalı Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Topoloji Anabilim Dalında açık bulunan bir adet profesör kadrosu ile Üniversitenin diğer birimlerinde açık bulunan kadrolara, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun ilgili maddelerine göre öğretim üyesi alınabilmesi için ilana çıkıldığı, anılan kadroya davalı Üniversite Fen Bilimleri Enstitüsü Matematik Anabilim Dalında profesör olarak görev yapan davacı ile yine aynı Üniversitede Fen Fakültesi Matematik Anabilim Dalında doçent olarak görev yapan ...'ün başvurdukları, 2547 sayılı Kanun’un 26. maddesi ile Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarır^ı ve bilimsel niteliklerini incelemek üzere Üniversite Yönetim Kurulunun 05.09.2012 tarih ve 2012/1467-27 sayılı kararı ile jüri oluşturulmasına karar verildiği ve bu karar doğrultusunda oluşturulan 5 kişilik jüri tarafından her iki aday için de rapor hazırlandığı, söz konusu jüri raporlarında ... hakkında 5 jüri üyesinin olumlu görüş verdiği ve adı geçen öğretim üyesinin 3 jüri üyesi tarafından 1. tercih olarak bildirildiği, davacı hakkında ise 4 olumlu, 1 olumsuz görüş verildiği ve 2 jüri üyesi tarafından 1. tercih olarak bildirildiği, hazırlanan jüri raporlarının Üniversite Yönetim Kurulunda değerlendirilmesi neticesinde Yönetim Kurulunun 05.12.2012 tarih ve 2012/2081 sayılı kararı ile ...'ün Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Topoloji Anabilim Dalında açık bulunan profesörlük kadrosuna atanmasının uygun olduğu kanaadne varıldığı ve 05.12.2012 tarihinde bu kadroya atandığı, davacı tarafından hazırlanan jüri raporlarının 2547 sayılı Kanun’un 26. maddesinin 4. fıkrasının 2. bendinde yer alan düzenlemeye aykırı olduğu iddiasıyla Üniversite Yönetim Kurulunun 05.12.2012 tarih ve 2012/2081 sayılı kararının iptali talebiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İdari yargıda davaya konu olma açısından, idari işlemlerin kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte bulunması gerekmektedir. Buradaki kesinlik kavramı işlemin uygulanmaya hazır, yani nihai bir işlem niteliğinde olduğunu, diğer bir ifadeyle başka bir makamın onayına tabi olmadan doğrudan uygulanabilirliğini göstermektedir. Yürütülmesinin zorunlu olması, yani icrailik vasfı ile de, kamu gücü ve kudretinin üçüncü kişiler üzerinde doğrudan doğruya çeşidi hukuki sonuçlar doğurmak suretiyle etkisini göstermesi olarak ifade edilmektedir.

Bir idari işlemde, idari davaya konu olması bakımından aranılan bu özellikleri taşımayan hazırlık niteliğindeki çalışmaların, idarenin içyapısı ve işleyişiyle ilgili işlemlerin, tavsiye, mütalaa, teklif, düşünce gibi bilgi verici veya hazırlığa esas işlemlerin ve üçüncü kişilerin henüz hukukunu etkilemeyen, yani menfaatlerini ihlal etmeyen işlemlerin dava konusu olamayacağı açıktır.

Olayda, bakılmakta olan davanın, davacının Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü altındaki Topoloji Anabilim Dalı için ilan edilen bir adet profesörlük kadrosuna kendi yerine diğer adayın atanmasına ilişkin Hacettepe Üniversitesi Yönetim Kurulunun 05.12.2012 tarih ve 2012/2081 sayılı kararının iptaline ilişkin olarak açıldığı, yukarıda değinilen mevzuat hükümlerine göre ise üniversitelerde profesör kadrolarına atamaların rektör tarafından yapılacağının açıkça belirtilmesi karşısında, Mahkeme tarafından davanın reddine karar verilmesi gerekirken işin esastan incelenerek dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda yasal isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle; Ankara 3. İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden kullanılmayan 45,60 TL harcın istemi halinde davalı idareye iadesine bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 03.02.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.