İşçinin Daha Önce Memur veya İşçi Olarak Çalışmasının Yıllık İzne Etkisi
Bilindiği üzere devlet memuru olarak görev yapanların daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında işçi sözleşmeli personel veya memur olarak çalışmış oldukları süreler memurların yıllık izin hesaplamalarında mevzuatta yer alan düzenlemeler çerçevesinde dikkate alınmakta ve bu çalışmalar nedeniyle memur daha fazla izin hakkından faydalanabilmektedir.
Kamu kurumlarında çalışan işçilerin veya özel sektörde çalışan işçilerin daha önce memur veya işçi olarak çalışmalarının yıllık izne etkisinin olup olmayacağı ise işçiler arasında merak konusu olmaktadır.İşçilerin yıllık izin haklarına ilişkin düzenlemeler 4857 sayılı iş kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılmış olan yönetmelikle belirlenmiştir.
4857 Sayılı Kanuna Göre İşçinin Yıllık İzin Hakkı Kaç Gündür ?
4857 sayılı İş Yasası’nın 53. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre , işçinin işyerinde işe başladığı tarihten itibaren, deneme süresi de içinde olmak kaydıyla, en az bir yıl çalışmış olan işçiler yıllık izin hakkı kazanmaktadırlar.Nitelikleri gereği, bir yıldan az süren mevsim veya kampanya işlerinde çalışanlara yıllık izin hükümleri uygulanmayacaktır.İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara 14 günden,
b) 5 yıldan fazla 15yıldan az olanlara 20 günden,
c) 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz
Kanunda belirlenen bu süreler en az verilecek izin süreleri olup bu izin sürelerinden daha az yıllık izin verilmesi hususunda işçi ve işveren arasında herhangi bir anlaşma yapılamaz ve işverence ilgili yıllık izinler kullandırılmak zorundadır.Ancak işçi ve işveren arasında yapılacak olan sözleşmelerle bu süreler artırılabilir.
Daha Önce Memur Olarak Çalışılan Süreler İşçinin Yıllık İznine Etki Eder mi ?
Daha önce 657 ye tabi memur olarak çalışan kişinin daha sonra memurluktan istifa ederek aynı işyerinde işçi olarak çalışması durumunda memurlukta geçen hizmetlerinin iş kanununa tabi olarak çalışılan sürelere farklı statüde çalışma olduğundan dolayı etki etmemektedir.Yani daha önce bir üniversitede memur olarak çalışan bir kişi daha sonra aynı üniversitede işçi kadrosuna atması halinde yıllık izin hesabında iş kanuna tabi çalışmış olduğu süreler dikkate alınmalıdır.Memurlukta geçen süreler dikkate alınmamalıdır.
İşten Çıktıktan / Askerden Döndükten / Emekli Olduktan Sonra Tekrar Aynı İşe Başlayanların Önceki Hizmetleri Yıllık İzinde Değerlendirilir mi?
Bu konuda örnek oluşturacak Yargıtay Kararında konuyla ilgili tespit davası açan bir işçi sendikasının davasını Yargıtay konunun tespit davasına gerek olmayacak kadar net olduğu gerekçesiyle reddetmiştir. (Yargıtay 9. H.D.’nin 17.05.2004 tarihli ve E:2003/23749, K:2004/12114 sayılı Kararı.)
“Dava: Davacı, yıllık izinlerinin eksik hesaplandığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kabul etmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Karar: Davacı sendika, açmış olduğu dava ile sendika üyesi işçinin yıllık izninin tüm çalışma süresi toplamı üzerinden hesaplanması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı işveren cevabında; davacı işçinin askere giderken hizmet akdini feshettiğini ve askerlik dönüşü yeni bir hizmet akdi kurulduğunu ve bu nedenle önceki çalışmanın süresinin izin günlerinin belirlenmesinde göz önüne alınamayacağını ileri sürmüştür.
1475 Sayılı İş Kanunu'nun 50. maddesinde; "....yıllık ücretli izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır..."
denilmektedir.
Yasanın bu açık hükmüne ve davacı işçinin askerlik nedeniyle işyerinden ayrılmasına ve bu ayrılışın askerlik öncesi hizmet süresinin izin günlerinin hesaplanmasında göz önünde tutulacağı maddede açıkça vurgulanmasına rağmen bu yönün tespiti şeklinde dava açılmasının yasal bir yönü bulunmamaktadır.”
Yukarıda yer alan karara göre işçinin ayrılmış olduğu işyerine sonradan tekrardan iş başı yapması halinde eski hizmetlerinin değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Ancak burada aynı işyeri hususunun göz ardı edilmemesi gerekir.İşçi işten çıktıktan sonra başka bir iş yerinde işe başlar ise yıllık izin sürelerine ilişkin hizmet süresi yeniden başlar.
Aynı işverene ait birden fazla işyerinde çalışanlar yıllık izne hak kazanır mı?
Aynı işverenin birden fazla işyerinde çalışmış işçinin bu süreleri birleştirilerek buna uygun yıllık izin verilmelidir. Ayrıca aynı işverende aralıklı olarak çalışma halinde de bu süreler birleştirilerek yıllık izin hesaplanmalıdır.
Askerlikte Geçen Süreler İşçinin Yıllık İzin Hesabında Dikkate Alınır mı?
Askerlik süresince işçinin hizmet akti askıda sayılacağından, bu süre yıllık izin sürelerinin hesabında dikkate alınmayacaktır.
İşçi Yıllık İzin Kullanmak Zorunda mı?
Konuya ilişkin 4857 sayılı kanunun 53 maddesinde “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. İşçinin yıllık izin kullanmak istememesi, izin kullanmadan çalışmak istemesi diye bir durum söz konusu değildir. İşveren işçinin izinlerinin kullanılıp kullanılmadığından sorumludur." hükmü yer almaktadır.Bu hükme göre işçi yıllık iznini ilgili yılda kullanmak zorundadır.Kullanılmayan izinler ise yanmaz.
İşçi Yıllık İzin Hakkından Vazgeçip Ücretini Alabilir mi?
Yıllık izin, Anayasal bir hak olduğu gibi İş Kanunu ve iş sağlığı ve güvenliği açısından da kullanılması zorunlu bir haktır. Mevzuatta yer alan düzenlemelere göre Yıllık izne ait hususların emrediciliği nedeniyle işçinin bu haktan vazgeçmesi mümkün değildir. İşçi çalışırken yıllık izin hakkından vazgeçerek bunun yerine ücret alamaz. Bu nedenle iş ilişkisi devam ettiği aşamada ve henüz izin kullanılmayan dönemde yıllık izin ücreti adı altında yapılan ödemeler avans mahiyetindedir Uygulamada sıkça karşılaş tığımız bu durum iş sözleşmesi devam eden bir işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmayarak, çalışmasını devam ettirmesi ve bu süreye ait ücretini talep etmesi kanuna uygun değildir. Sadece işten ayrılanlar açısından kullanılmayan izinlerin ücretinin son çıplak brüt ücreti üzerinden ödenmesi gerekmektedir
İşçi Yıllık ücretli izin kullanılırken bir başka işte çalışılabilir mi?
Yıllık ücretli izin kullanılırken bir başka işte çalışılamaz. İşveren, işçinin yıllık iznini kullandığı süre içinde bir başka işte ücret karşılığı çalıştığını öğrendiğinde, yıllık izin için ödediği ücreti işçiden geri talep edebilir.
Güncelleme Tarihi: 03 Ekim 2019, 10:28
