Eşlerden birisi isteğe bağlı atama talebinde bulunursa diğer eşin ataması ne olur?

Danıştay 2. Dairesi, memur olan eşlerden birinin  atamasının isteğe bağlı olarak yapılması, davacının eşinin atanma talebinde bulunurken eş durumunu dikkate almadan tercihte bulunması sebebiyle diğer eşin tayin talebinin reddeden idari işlemin hukuka aykırı olmadığına hükmetmiştir.

Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2016/13010 E. , 2020/543 K.
"İçtihat Metni"

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/13010
Karar No : 2020/543

TEMYİZ EDEN (DAVACI):
KARŞI TARAF (DAVALI):
VEKİLİ :
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; … Defterdarlığı … Malmüdürlüğünde veznedar olarak görev yapan davacının, eş mazereti nedeniyle … iline atanma istemiyle yaptığı … tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacının hizmetine … ilinde ihtiyaç bulunduğunun belirtilmesi, eşinin atamasının isteğe bağlı olarak yapılması, davacının eşinin atanma talebinde bulunurken eş durumunu dikkate almadan tercihte bulunması hususları birlikte değerlendirildiğinde, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği çerçevesinde, bulundukları ilde 3 yılını tamamlayan öğretmenlerin atama talebinde bulunabileceğinin belirtildiği, bu kapsamda sınıf öğretmeni olan eşinin 9 yıllık hizmetten sonra zorunlu çalışma yükümlülüğünü yerine getirmesi nedeniyle Hatay iline atandığı; kendisinin de 05/09/2005 tarihinden bu yana yaklaşık 11 yıldır Maliye Bakanlığı personeli olarak görev yaptığı, görev yaptığı süre boyunca yer değiştirme için muvafakat talep etmediği, 16/09/2014 tarihinden bu yana iki ve beş yaşlarında olan çocuklarından ayrı olduğu; sonuç itibarıyla Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI: Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ:
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/02/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2016/11234 E. , 2020/542 K.
"İçtihat Metni"

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11234
Karar No : 2020/542

TEMYİZ EDEN (DAVALI): ... Valiliği
VEKİLİ : Hazine Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI): ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; ... Defterdarlığı ... Mal Müdürlüğünde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yapan davacının, eş durumu mazeretine dayanarak ... Defterdarlığına atanma istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 16/03/2015 günlü, 1693 sayılı iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacının, 2007 yılından bu yana uzun bir süre ... Malmüdürlüğünde görev yaptığı, başvurusundan sonra aynı yerde görev yapan 2 personelin atanma taleplerinin kabul edildiği, kendisinin dışında V.H.K.İ. kadrosunda 2 personel daha bulunduğu, Anayasa ve Yasa hükümlerinden kamu personelinin aile bütünlüğünü sağlamanın idarenin görev ve sorumlulukları arasında olduğu, ailevi kaygılardan uzak olan Devlet memurlarının görevlerini daha verimli ve etkin bir şekilde yürütebileceği hususları birlikte değerlendirildiğinde davacının atanma başvurusuna muvafakat verilmemesine ilişkin 16/03/2015 günlü, 1693 sayılı davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı ile aynı yerde görev yapan personelden tayin istemi kabul edilen birinin çocuğunun rahatsız olduğu, tedavi amacıyla sürekli Konya iline gidip geldiği ve başka bir personel ile sürekli sürtüşme yaşadığı; diğer personelin ise Defterdarlığın merkez birimlerinden birine atanma isteminde bulunduğu ve ihtiyaçlar doğrultusunda bu istemin kabul edildiği, davacının kendisi ile aynı unvanda bulunan iki personelin daha bulunduğu iddiasının yersiz olduğu, zira aynı unvana sahip personelin servislerinin farklı olması nedeniyle ayrı işleri ifa ettikleri, davacının eşinin kendi isteği doğrultusunda atamasının yapılması nedeniyle aile birliğinin davacının eşi tarafından bozulduğu ve 15/07/2014 tarihinde ... Adliyesindeki görevinden ayrıldığı, Genel Yönetmeliğin 14. maddesi gereği gerekli koordinasyon sağlanarak atama işleminin tesis edilmesi için davacının, eşinin atama işleminin tesisinden önce bir başvurusunun olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI: Davalı idarenin kendisine farklı muamelede bulunduğu, kendisinden sonra göreve başlayanların atanma isteklerinin karşılandığı, örneğin ...'nin kendisinden sonra istek bulunmasına rağmen atama istemi kabul edilerek Konya iline atandığı, davalı idarece eş durumu atamasının haklı ve inandırıcı sebeplerle reddedildiği hususunun ispat edilemediği, ... ilçesinde sekiz yıldan bu yana görev yaptığı, anılan yerde kendisi dışında dört kişinin daha veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yaptığı, ... ili gibi işi yoğun olan bir yerde görev yapmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine daha uygun olacağı yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY: Davacının, ... Defterdarlığı ... Mal Müdürlüğünde veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak görev yaptığı, eşinin ise aynı yerde bulunan ... Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken, 30/04/2014 tarihinde başvuru formunu doldurduğu ve kendi isteği ile ... Adliyesine atandığı, bunun üzerine, davacı tarafından eş durumu mazereti kapsamında ... Defterdarlığı merkez birimlerinden birine atanma istemiyle başvuru yapıldığı, anılan başvurunun personel yetersizliği nedeniyle reddine dair 16/03/2015 günlü, 1693 sayılı işlemin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Yer değiştirme suretiyle atanma" başlıklı 72. maddesinde, kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmaların, hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiyenin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılacağı; aynı maddenin son fıkrasında da, yer değiştirme ile ilgili atama esaslarının Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
25/06/1983 günlü, 18088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik'in dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle, "Temel ilkeler" başlıklı 4. maddesinde; "Temel ilkeler şunlardır: a) Yer değiştirme suretiyle atamalarda kadro imkanları gözönünde bulundurulur. b) Yer değiştirme suretiyle atamalar, ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılmak suretiyle oluşturulan bölgeler arasında yapılır. c) Bu atamalarda, memurların bölgeler arasında adil ve dengeli dağılmasını sağlamak esastır." hükmüne, "Aile birliği mazeretine bağlı yer değişikliği" başlıklı 14. maddesinde "Aile birliği mazeretine dayanarak yer değişikliği memurun;
a) Kamu personeli olan eşinin, kurum içi yer değiştirme suretiyle atanma imkânının olmaması veya mevzuatı uyarınca eşin zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması durumunda bu kapsamdaki eşin bulunduğu yere,
b) Eşlerin her ikisinin de aynı kurumda çalışıyor olması halinde, kurumun daha fazla hizmet ihtiyacı duyduğu yere,
c) Eşlerin farklı kurumda çalışıyor olması halinde kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanmak suretiyle her iki kurumun da öncelikli hizmet ihtiyacının bulunduğu yere,
(d) Kamu personeli olmayan eşinin, talep edilen yerde kesintisiz son üç yıl sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde bu durumda olan eşinin bulunduğu yere,
e) Milletvekili, belediye başkanı, muhtar veya noter olan eşlerinin bulunduğu yere, atanması suretiyle yapılabilir.
Aile birliği mazeretine dayanarak yer değiştirme isteğinde bulunan memur, eşinin kamu kurum ve kuruluşlarında kamu personeli olarak çalıştığına veya atanmayı talep ettiği yerde eşinin başvuru tarihi itibarıyla son üç yıl sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak halen çalıştığına ya da 1. fıkranın (e) bendinde sayılan görevlerde bulunduğuna ilişkin belgeyi kurumuna ibraz etmekle yükümlüdür. Ayrıca yer değiştirme başvurusuna, evlilik durumunu kanıtlayan belgenin de eklenmesi gerekir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik'in 14. maddesinde, aile birliği mazeretine dayanarak yer değişikliği memurun; eşlerin farklı kurumda çalışıyor olması halinde kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanmak suretiyle her iki kurumun da öncelikli hizmet ihtiyacının bulunduğu yere atanması suretiyle yapılabileceği belirtilmiştir.
Öte yandan, dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelere göre, davacının, eşinin aynı yerde bulunan ... Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yaptığı, anılan yerde görev yapmakta iken, kendi isteği doğrultusunda atamasının ... Adliyesine yapıldığı; bu haliyle davacının eşi tarafından aile birliğinin bozulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacının eşinin kendi tercihi ve iradesiyle eş durumunu dikkate almaksızın mevcut görevine atanmış olması, mevcut görev yerinde hizmetine ihtiyaç duyulması hususları birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu işlemin kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda mevzuata uygun olarak tesis edildiği anlaşıldığından, anılan işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/02/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.