Yetim aylığı alan ve fasılalı olarak çalışan kişinin muhtaçlık aylığı kesilir mi?

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 108. maddesinde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için tespit edilen asgari ücretin net tutarından daha az aylık geliri olup, kendisini ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre bakmaya mecbur olduğu aile fertlerini geçindirmeye yetecek kadar malı da (para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) olmayanların muhtaç sayıldıkları, davalı idarece verilen muhtaçlık kararı üzerine babası üzerinden üç ayda bir ilgilinin aldığı yetim aylığının, aylığa isabet eden kısmı ile çalışarak kazandığı aylık asgari ücretin toplamının bakmakla yükümlü olduğu ve 4 kişiden oluşan aile fert sayısına bölündüğünde birey başına düşen gelirin, net asgari ücretin altında kalması nedeniyle, muhtaç olduğu anlaşıldığından, davacı idarenin ilgili hakkında verilen muhtaçlık kararının iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddi gerektiği hakkında.

Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2018/3629 E. , 2021/6908 K.

"İçtihat Metni"

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3629
Karar No : 2021/6908


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Kaymakamlığı - …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem:..................;İlçe İdare Kurulunun 31/08/1995 tarihli muhtaçlık kararı uyarınca 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 108. maddesi kapsamında aylık bağlanan …hakkında verilen muhtaçlık kararının, şahsın ilgili dönemde fasılalı olarak çalışması ve 14/03/2011 tarihinden itibaren sigortaya tabi olarak çalışmaya başlaması nedeniyle, tekrar değerlendirilmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine İlçe İdare Kurulunca verilen 29/09/2015 tarihli muhtaçlık kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince, mülga 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 108. maddesinde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için tespit edilen asgari ücretin net tutarından daha az aylık geliri olup, kendisini ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre bakmaya mecbur olduğu aile fertlerini geçindirmeye yetecek kadar malı da (para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) olmayanların muhtaç sayıldıkları, davalı idarece verilen muhtaçlık kararı üzerine babası üzerinden üç ayda bir ilgilinin aldığı yetim aylığının, aylığa isabet eden kısmı ile çalışarak kazandığı aylık asgari ücretin toplamının bakmakla yükümlü olduğu ve 4 kişiden oluşan aile fert sayısına bölündüğünde birey başına düşen gelirin, net asgari ücretin altında kalması nedeniyle, muhtaç olduğu anlaşıldığından, davacı idarenin ilgili hakkında verilen muhtaçlık kararının iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İlgilinin elde ettiği asgari ücret tutarının, bakmakla yükümlü olduğu aile fert sayısına bölünmesi suretiyle tesis edilen muhtaçlık kararının yasal gerekçesinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16/12/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Dava, ......................... İlçe İdare Kurulunun 31/08/1995 tarihli muhtaçlık kararı uyarınca 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 108. maddesi kapsamında aylık bağlanan …hakkında verilen muhtaçlık kararının, şahsın ilgili dönemde fasılalı olarak çalışması ve 14/03/2011 tarihinden itibaren sigortaya tabi olarak çalışmaya başlaması nedeniyle, tekrar değerlendirilmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine İlçe İdare Kurulunca verilen 29/09/2015 tarihli muhtaçlık kararının iptali istemiyle açılmıştır.

5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 21/04/2005 tarih ve 5335 sayılı Kanun'un 3. maddesi ile değişik 108. maddesinde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için tespit edilen asgari ücretin net tutarından daha az geliri olup, kendisini ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre bakmaya mecbur olduğu ailesi fertlerini geçindirmeye yetecek kadar malı da (para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) olmayanların bu Kanun hükümlerinin uygulanmasında muhtaç kabul edileceği, muhtaçlığın dul ve yetimler tarafından tanzim ve imzaları ihtiyar heyetince tasdik edilecek beyan kağıtları üzerine daimi olarak oturdukları yerlerin bağlı bulundukları il veya ilçe idare heyetleri tarafından muhtaçlık sebepleri açıkça gösterilmek suretiyle verilecek mazbatalarla belirleneceği kuralına yer verilmiştir.

Anılan madde kapsamında muhtaçlığın tespiti amacıyla yapılacak işlemlerde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için tespit edilen asgari ücretin "net tutarı"nın esas alınması gerekmektedir.

Bu durumda İlçe İdare Kurulunca, karar tarihi itibarıyla ilgilinin asgari ücretin net tutarından daha az aylık geliri olup olmadığı değerlendirilerek muhtaçlık durumunun tespiti gerekirken, aylık gelirinin kendisi ve bakmaya mecbur olduğu aile fert sayısına bölünerek asgari ücret net tutarı ile mukayese yapılmak suretiyle tesis edilen dava konusu işlemde ve davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığından anılan kararın bozulması gerektiği görüşüyle, çoğunluk kararına katılmıyorum.