DPB, Kamu görevine iade edilen personelin sendikal haklarına ilişkin görüş yayımladı. Söz konusu yazıda KHK ile kamu görevinden ihraç edilen personelin sendika üyeliğinin sona ereceği belirtildi. Kişinin göreve iadesi halinde ise sendika üyeliği ve sendika organlarındaki görevinin akıbeti hakkında ilgili sendikaya başvurması gerektiği, göreve iadenin kişiye sendika üyeliğini yeninden kazandırmadığı, görevden çıkarılma ile iade arasında geçen süre zarfındaki mali ve sosyal haklarını geçmişe dönük olarak alabileceği, ancak toplu sözleşme ikramiyesini alamayacakları yönünde görüş bildirildi. DPB'nın yazısı aşağıda yer almaktadır.

T.C

DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

Sayı : 55921223-045.00-E.216                                                                                                                      12.01.2018

Konu : Kamu Görevine İade Edilenlerin

Sendikal Hakları Hk.     

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA

İlgi : 15.12.2017 tarihli ve 28892082-915.99*21573686 sayılı yazı.

Kamu görevlileri sendikasına üye iken Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarıldıktan sonra yine Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevine iade edilen kamu görevlisinin sendika üyeliği, sendika organlarındaki görevi, kamu görevinden çıkarıldığı döneme ilişkin toplu sözleşme ikramiyelerinin durumu ve sendika yönetim kurulu üyeliği görevi nedeniyle aylıksız izin hakkı kullanmakta olanların durumuna ilişkin görüş talep eden ilgi yazı incelenmiştir.

Bilindiği üzere. Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kumlunca Devletin milli güvenliğine karşı faali) ette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı" olduğu tespit edilenler kamu görevinden çıkarılmış, sözkonusu kişilerden bazılarına bugüne kadar 675. 677. 679. 683. 686. 688.689.692. 693. 695 ve 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerle anılan KHK'ların yürürlüğe girmesinden itibaren on gün içerisinde başvurmaları halinde kamu görevine tekrar dönme hakkı verilmiştir.

Diğer taraftan. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının "Sendika kurma hakkı" başlıklı 51 inci maddesinde,

"Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.

Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.

Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. (Mülga dördüncü fıkra: 7/5/2010-5982/5 md.)

İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun olarak kanunla düzenlenir.

Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri. Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz." hükmüne yer verilmiştir.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun "Sendika üyeliğinin kazanılması" başlıklı 14 üncü maddesinde.

"Sendikalara üye olmak serbesttir.

Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.

Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır." hükmü, "Üyeliğin Sona Ermesi" başlıklı 16 ncı maddesinde ise

Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanların üyelikleri, sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri, farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların ise üyelikleri, varsa sendika şubesi ve sendika organlarındaki görevleri sona erer, ancak varsa konfederasyon organlarındaki görevleri devam eder" hükmü yer almaktadır.                                                                           

375 sayılı KHK’nın Ek 4 üncü maddesinde,

" 25.01.2001 tarih ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu  hükümleri uyarınca kamu görevlileri, sendikalarına üye olup aylık veya ücretinden üyelik ödemişi kesilen kamu görevlilerine ocak, nişan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte kırkbeş Türk Lirası toplu sözleşme ikramiyesi ödenir. Bu madde uyarınca yapılan ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabı tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam. tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun benzer ödemelerin hesabında dikkate alınmaz." hükmü bulunmaktadır.

Mezkur KHK'ların kamu görevine iade edilmeye ilişkin maddelerinde kamu görevinden çıkarma işleminin tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılacağına ilişkin hükümlere yer verilmiş olup kamu kurum veya kuruluşu niteliğinde olmayan sivil toplum örgütlerinin işleyişi, idari yapısı, örgütlenmesi, mevzuatı gibi konulara yer verilmemiştir.

Kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütü niteliğindeki kamu görevlileri sendikalarının birbirinden bağımsız teşkilat oldukları, dolayısıyla KHK ile kamu görevinden çıkarılan kişilerin sendika kurma hakkını düzenleyen Anayasanın verdiği yetkiye dayanılarak kabul edilen 4688 sayılı Kanunun hükümlerine göre doğrudan değil de dolaylı olarak sendika üyeliklerinin sonlanacağı, yürütmenin kişilerin kamu görevlileri sendikaları üyeliklerinin kabulüne veya sonlandırılmasına ilişkin herhangi bir tasarrufta bulunma müdahalesinin olamayacağı, sendika üyesi kamu görevlilerinin üyeliklerinin devam edebilmesi için kişilerin sendikaya üye olma haklarını kullanmak için başvurmaları gerektiği, sendikanın yetkili organınca melik başvurularının kabul veya reddedilebileceği, kanunların belirlediği çerçevede örgütlenme özgürlüğü hakkı bulunan sendikaların kamu görevi ile ilişiği kesilmiş bir kamu görevlisinin tekrar kamu görevine dönmüş olsa da kişiyi üye olarak kabul etmeye ya da organlarındaki eski görevlerine dönme konusunda İdarenin bir zorlamada bulunma hakkının olmadığı hususlarında tereddüt bulunmamaktadır.

Bu itibarla:

-KHK ile kamu görevinden çıkarılan kişilerin kamu görevinden çıkarılmış olmaları nedeniyle KHK'ların yürürlüğe girmesi ile sendika üyelikleri, sendika üyeliğine bağlı olarak elde edilen hakları ve sendika organlarındaki görevlerinin sona ermesi gerektiği.

-KHK ile kamu görevine iade edilen kamu görevlilerinin kamu görevinden çıkarılması ve iadesine kadar geçen sürede kamu kurum ve kuruluşlarındaki kadro veya pozisyonları nedeniyle elde etmeleri gereken mali ve sosyal haklarını alabilecekleri, ancak 375 sayılı KHK’ya göre sendika üyeliğine bağlı ödenen toplu sözleşme ikramiyesini alamayacakları,

- Sendika üyeliği ve sendika organlarındaki görevlerinin akıbetine ilişkin sendika tüzüğünde belirtilen hükümler çerçevesinde işlem yapılması gerektiğinden kamu görevlisinin konu hakkında ilgili

sendikaya başvurmasının yerinde olacağı, değerlendirilmektedir.

Arz ederim.