Tüzel kişilerin kanuni temsilcilerinin sadece tüzel kişiden alınamayan kamu borçlarından sorumlu tutulabileceği

Tüzel kişilerin kanuni temsilcileri sadece tüzel kişiden alınamayan kamu borçlarından sorumlu tutulabileceklerinden şirket borçlarıyla ilgili olarak ancak bu aşamada adlarına ihtiyati haciz gibi kamu alacağının korunmasına ilişkin bir işlem uygulanabileceği hakkında.

T.C.

D A N I Ş T A Y

ÜÇÜNCÜ DAİRE

Esas No : 2017/2634

Karar No : 2021/3269

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Davacı adına kanuni temsilcisi olduğu ... Mobilya İthalat İhracat Limited Şirketi hakkında başlatılan vergi incelemesi sırasında ilk hesaplara göre tespit edilen matrah farkı üzerinden, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 9. maddesine göre teminat istenilmesine dair 29/08/2016 tarih ve 6885 sayılı işlem ile aynı Kanun'un 13. ve 17. maddelerine göre ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz kararı alınmasına yönelik 26/08/2016 tarih ve 3639 sayılı işlemin iptali istemine ilişkindir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Mahkemelerince verilen ara kararı üzerine davalı idarece davacının kanuni temsilcisi olduğu . Mobilya İthalat İhracat Limited Şirketi hakkında 2015 ve 2016 yıllarına ait katma değer vergisi yönünden inceleme talebinde bulunulduğunun bildirildiği, söz konusu rapor doğrultusunda ilk hesaplamalara göre belirlenen miktar üzerinden dava konusu işlemlerin tesis edildiği anlaşıldığı olayda, kanuni temsilci olan davacıdan dava konusu teminat isteme ve buna bağlı olarak tesis edilen ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk uygulamalarının tedbir niteliğinde olduğu ve bu yönüyle uygulanmaları için teminat istenmesini gerektirir hallerin varlığının yeterli görüldüğü, değinilen işlemler için teminat talebinin sonucunun beklenmesine ve hatta teminat isteme yazısının tebliğinin beklenmesine gerek olmadığı, davacının banka hesaplarına uygulanan e-haciz işlemlerinin davalı idarece iptal edildiği anlaşılmış ise de, kat'i bir haciz işlemi olmayan ve anlık olarak davacının bankalarda bulunan mevduatlarına uygulanan bir bloke işlemi olan e- hacizlerin anlık olarak kaldırıldığı, araçlarına ve gayrimenkullerine konulan hacizlerin devam ettiği, dolayısıyla dava konusu ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemleri yönünden değişen bir durum olmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

Bölge Mahkemesi Kararının Özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk uygulamasına dayanak olan vergi incelemesinde yer alan tespitlerin hatalı olduğu ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ..............................................'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY :

Davacının kanuni temsilcisi olduğu . Mobilya İthalat İhracat Limited Şirketi hakkında 23/06/2016 tarih ve 211/7 sayılı görüş ve öneri raporu düzenlendiği, söz konusu raporda . Lojistik İnşaat Mobilya Pazarlama İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile . Mobilya İthalat İhracat Limited Şirketi'nin 2015 yılında ihraç ettikleri malları ilk aşamada ortaklardan ve ortaklara ait şirketten tedarik etmiş gösterdikleri, malların tedarik edildiği mükellefler kanalıyla sahte belge kullanarak bir organizasyon içerisinde haksız yere katma değer vergisi iadesi aldıkları, 2016 yılında da almaya devam ettikleri, haksız iade yapılan katma değer vergileri ile ilgili olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesinin 1. fıkrası uyarınca sahte belge kullanımı dolayısıyla ihtiyati haciz uygulanması gerektiğinin önerildiği, Şanlıurfa Vergi Dairesi Başkanlığının 26/08/2016 tarih ve 3639 sayılı işlemiyle davacı ile kanuni temsilcisi olduğu şirket hakkında 2015 ve 2016 yılları için ilk hesaplara göre tespit edilen 2.423.998,83TL amme alacağının korunması amacıyla anılan maddeye istinaden ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz kararı alındığı, davalı idarenin 29/08/2016 tarih 6885 sayılı yazısı ile davacının yazının tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içerisinde teminat göstermesinin istendiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 9. maddesinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 344. maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektirir haller ile 359. maddesinde sayılan hallere temas eden bir amme alacağının salınması için gerekli muamelelere başlanmış olduğu takdirde vergi incelemesine yetkili memurlarca yapılan ilk hesaplamalara göre belirtilen miktar üzerinden tahsil dairesince teminat istenebileceği hükme bağlanmış, aynı Kanun'un 13. maddesinde, 9. madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin varlığı halinde, alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla ihtiyati haciz tatbik edilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde, tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevlerin yerine getirilmemesi yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

6183 sayılı Kanun'un "Amme Alacaklarının Korunması" başlıklı ikinci bölümünde yer alan teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemleri, icrai muamelelere başlamadan önce tahsile konu kamu alacağının tehlikeye girmesini engellemeye yönelik işlemlerdir. Kamu alacağının cebren tahsil ve takibiyle ilgili olmayıp korunmasına yönelik bu işlemlerin asıl muhatabı ise kamu alacağının gerçek borçlusu, diğer bir ifade ile verginin mükellefi veya sorumlularıdır.

Bu nedenle, esas kamu borçlusu olmayan tüzel kişiliğin kanuni temsilcileri adına teminat isteme ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz gibi kamu alacağının korunmasına yönelik tedbirlerin uygulanması söz konusu olmayacaktır.

Tüzel kişilerin kanuni temsilcilerinin ancak kesinleşen ve tüzel kişiliğin mal varlığından kısmen veya tamamen tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu borçlarından dolayı sorumlu tutulabilecekleri ve haklarında şirket borçlarıyla ilgili olarak ancak bu aşamada ihtiyati haciz gibi kamu alacağının korunmasına ilişkin bir işlemin uygulanabileceği dikkate alındığında, kanuni temsilcisi olduğu şirket tüzel kişiliğinin vergi borçları nedeniyle teminat istenmesinde, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemi tesis edilmesinde hukuka uygunluk görülmediğinden, yazılı gerekçeyle verilen Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddine ilişkin Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

Temyiz isteminin kabulüne,

...................................Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin 12/04/2017 tarih ve E:2017/485, K:2017/553 sayılı kararının BOZULMASINA,

Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,

Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 21/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.