Kamu kurumlarınca yapılan kiralamalarda tevkifat 

Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. Gelir vergisi kanununun 94 maddesinde yer alan hükme göre kamu kurumları gayrimenkul kiralamalarında tevkifat yapmak zorundadırlar. Tevkifat yapılmaması durumunda ise gerçekleştirme ve harcama yetkilis yapılmayan tevkifattan dolayı sorumludurlar.

Kamu İdaresi TürüBelediyeler ve Bağlı İdareler
Yılı2018
Dairesi5
Karar No420
İlam No95
Tutanak Tarihi5.3.2020
Kararın KonusuVergi Resmi Harç ve Diğer Gelirlerle İlgili Kararlar

Gelir vergisi tevkifatı

…………….Belediyesi tarafından “…………..” olarak kullanılan binaların kiralanması karşılığında, gayrimenkul sahibine yapılan ödemelerden yapılması gereken gayrimenkul sermaye iradına ait gelir vergisi tevkifatının Belediye tarafından karşılanması sonucu ………….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Gayrimenkul sermaye iradının tarifi” başlıklı 70 inci maddesinde;

“Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır:

1. Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir.), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;

...” denilmektedir.

Aynı Kanunun “Vergi tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinde;

“Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

…

5. a) 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden,

…” hükümlerine yer verilmiştir.

………….. Belediyesi ile gayrimenkul sahipleri arasında imzalanan kira sözleşmelerinin “Hususi şartları ve demirbaşlar” başlıklı bölümün 2 nci maddesinde;

“Kira bedelinden gelir vergisi ve sair kanuni kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden ödeme yapılacaktır.”

denilmektedir.

Anılan hükümlerden anlaşılacağı üzere ……………. Belediyesi tarafından “………….” olarak kullanılan binaların kiralanması karşılığında, gayrimenkul sahibine yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılarak kalan tutar üzerinden ödeme yapılması gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemede gayrimenkul sahibine yapılan kira ödemesinden gelir vergisi tevkifatı yapılmadan ödeme gerçekleştirildiği ve ilgili tevkifat tutarının Belediye tarafından üstlenildiği görülmüştür.

Sorumlular savunmalarında kira bedelinin net veya brüt olarak belirlenmediğini ve sözleşmelerin hiçbir yerinde gayrı menkul sermaye iradına ait gelir vergisi tevkifatının kime ait olduğunun belirtilmediğini ifade etmişlerdir. Ancak ………….. Belediyesi ile gayrimenkul sahipleri arasında imzalanan kira sözleşmelerinin “Hususi şartları ve demirbaşlar” başlıklı bölümün … nci maddesinde kira bedelinden gelir vergisi ve sair kanuni kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden ödeme yapılacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla bu maddeden kira bedelinin net olmadığı, belirtilen kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapıldıktan sonra ödeme yapılacağı, gelir vergisini üstlenen tarafın kiraya veren olduğu ve belirlenen kira bedeli üzerinden tevkifatı yapma sorumluluğunun ise kiracıya (Belediyeye) ait olduğu açık bir şekilde anlaşılmaktadır.

Savunmada belirtilen ………….. Bakanlığı özelgesi kira sözleşmesinde belirtilen kira bedelinin net veya brüt olduğunun belirlenmemesi durumunda ne yapılması gerektiği ile ilgilidir. Ancak Belediye ile gayrimenkul sahipleri arasında imzalanan kira sözleşmelerinde kira bedelinin brüt olarak belirlendiği yukarıda bahsedilen 2 nci maddeden anlaşılmaktadır. Çünkü ilgili maddeye göre belirlenen kira bedeli üzerinden kesintiler yapılarak kalan tutar üzerinden ödeme yapılacaktır.

Savunmanın “Değerlendirme” bölümünde sorumlular, söz konusu kira bedelinin tespitinde ve ödenmesinde, üst yönetimin, ihaleyi yapan harcama yetkilisi ve gider gerçekleştirme görevlilerinin gelir vergisi tevkifatı konusunda bir irade gösterdikleri ve devam eden belirsiz süreli kira akdi devamında da aynı şekilde gelir vergisi tevkifatının kurumlarınca ödenmesine devam edildiği ve görev alınan yılda bu konuda değişiklik yapmasının kendilerinden beklenmeyeceği zira sözleşmelerdeki kira bedellerinin net kira bedeli olduğu ihaleyi gerçekleştiren harcama yetkilisinin ödeme belgelerinden anlaşıldığını ve söz konusu taşınmazların kiralanmasında ve kira bedellerinin tespitinde bir sorumlulukları olmadığını belirtmişlerdir. Ancak söz konusu taşınmazlar her ne kadar geçmiş yıllarda kiralanmış olsa da Belediye tarafından her yıl yeniden ihale yapılarak kiralamaya devam edildiği ve kiralama ücretlerinin güncellenerek yeniden belirlendiği ödeme emirleri ekinde yer alan …………. tarih ve ………….sayılı, ……………. tarih ve ………… sayılı, ……………. tarih ve ………….sayılı, ………….. tarih ve ………….sayılı ihale onay belgelerinden anlaşılmaktadır. Bu ihale onay belgelerini hazırlayan ve onaylayan kişiler sorguda sorumlu tuttuğumuz gider gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisidir.

Bu itibarla; …………….. Belediyesi tarafından “…………..” olarak kullanılan binaların kiralanması karşılığında, gayrimenkul sahibine yapılan ödemelerden yapılması gereken gayrimenkul sermaye iradına ait gelir vergisi tevkifatının Belediye tarafından karşılanması sonucu oluşan ………… TL kamu zararının

Harcama Yetkilisi ……………. ve Gerçekleştirme Görevlisi ……………’a müştereken ve müteselsilen

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.